EU wil met vergroeningsplan concurrenten te lijf, maar geld blijft discussiepunt
De Europese Commissie gaat bedrijven in EU-lidstaten helpen om meer en sneller te verduurzamen. Dat staat in het zogeheten Green Deal Industrial Plan dat Commissievoorzitter Von der Leyen vandaag heeft gepresenteerd en dat maandag al was uitgelekt.
Met het plan hoopt Europa te concurreren met een Amerikaans investeringspakket om de eigen groene industrie te steunen, maar het pakket kan vooralsnog op overwegend kritische reacties rekenen. Ook over de financiering bestaat nog veel discussie.
Het doel van de Europese plannen is dat het voor bedrijven aantrekkelijker wordt om in de EU te blijven produceren. De Commissie wil daartoe de regels voor staatssteun voor groene projecten versoepelen. Ook is het de bedoeling dat voor de productie van bijvoorbeeld windmolens sneller vergunningen worden afgegeven en wordt er extra geld voor innovatie uitgetrokken.
"Grote economieën investeren nu terecht in klimaatneutrale industrieën", zei Von der Leyen vandaag in een toelichting. "Wij willen een belangrijk onderdeel zijn van die klimaatneutrale industrie die we wereldwijd nodig hebben." De Commissievoorzitter sprak van een "beslissende tijd" om successen te behalen.
De vraag is echter waar de honderden miljarden die het Europese plan kosten vandaan moeten komen. Von der Leyen wil daarvoor geld uit bestaande EU-potjes gebruiken, zoals geld dat over is uit het Europese coronaherstelfonds.
Maar kleine Europese landen, waaronder Nederland, zeggen dat grote landen als Duitsland en Frankrijk meer geld te besteden hebben. Als de regels voor staatssteun worden versoepeld, zijn bedrijven in die landen daardoor straks beter af, vrezen ze. De landen spreken van oneerlijke concurrentie.
'Vrijblijvend'
Ook leden van het Europese Parlement zijn kritisch over de plannen. Zo omschrijft de Europese Volkspartij, waarbij onder meer het CDA en de partij van Von der Leyen zijn aangesloten, het pakket als "te weinig en te laat".
CDA-Europarlementariër Esther de Lange is vicevoorzitter van de die partij. Volgens haar is het goed dat de Europese Commissie inziet dat industrie- en klimaatbeleid hand in hand gaan. "Maar het voorstel is wat ons betreft nog wel te vrijblijvend: lidstaten mogen versneld vergunningen verlenen en belastingvoordelen geven aan groene projecten. Het gebrek aan een duidelijke Europese lijn leidt hier mogelijk tot te weinig en versnipperde actie."
PvdA-Europarlementariër Mohammed Chahim vraagt zich af wat het het doel is van de plannen. "Zoals: welke sectoren willen we steunen? Pas daarna volgt de discussie over de instrumenten. Geld is tenslotte een middel, geen doel op zich."
Ook pleit Chahim voor sociale en duurzame voorwaarden aan staatssteun. "Een cleantech-bedrijf dat kwalitatief goede banen aanbiedt heeft de voorkeur boven een bedrijf met volledig geautomatiseerde processen."
Europese top
De plannen van de Europese Commissie liggen nog niet vast. Volgende week bespreken de Europese regeringsleiders die tijdens een Europese top in Brussel.
