CBS: voor het eerst sinds 1900 minder geboorte dan sterfte in Nederland

Vorig jaar zijn er in Nederland voor het eerst sinds 1900 meer mensen overleden dan er zijn geboren. Dat blijkt uit een raming van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De bevolking groeide desondanks toch, door het hoge aantal migranten dat naar Nederland kwam.

De geboorte- en sterftecijfers liggen dicht bij elkaar, 168.000 baby's zagen afgelopen jaar het levenslicht, terwijl 169.000 mensen het leven lieten.

"Dat je voor het eerst een natuurlijke krimp hebt van de bevolking is wel heel bijzonder", zegt Dick ter Steege van het CBS in het NOS Radio 1 Journaal. Het statistiekbureau heeft dat niet eerder gezien. Althans niet sinds 1900, het jaar met de oudste vergelijkbaar data waarover het CBS beschikt.

Corona

De cijfers over december waren nog niet binnen. Voor die maand is het CBS uitgegaan van een raming, om toch in januari de bevolkingscijfers te kunnen presenteren. Zo gaat het ieder jaar, en de verwachting voor december komt volgens Ter Steege meestal goed uit.

De oversterfte bestaat deels uit slachtoffers van het coronavirus, maar voor een deel is nog geen verklaring gevonden. Zelfs in de Tweede Wereldoorlog was het aantal geboortes hoger dan het aantal sterfgevallen.

Het is nog niet zeker of de krimp aanhoudt. "We zien dat de geboorte al jaren afneemt en ook dat de sterfte toeneemt, maar de afgelopen drie jaar is die sterfte wat hoger geweest door corona", zegt Ter Steege. "Dus in die zin zou deze dip tijdelijk kunnen zijn. Mocht de oversterfte volgend jaar voorbij zijn, dan zal het aantal baby's weer wat hoger zijn dan het aantal mensen dat overlijdt."

Migratie

Ondanks de natuurlijke afname groeide de bevolking toch als gevolg van migratie. De groei is ten opzichte van een jaar eerder zelfs bijna verdubbeld. In 2021 kwamen er 115.000 inwoners bij, afgelopen jaar bedroeg de toename bijna 227.000 inwoners. In totaal telt Nederland nu ruim 17,8 miljoen mensen.

Vorig jaar kwam een recordaantal migranten naar ons land: 402.000. Dat zijn er 150.000 meer dan een jaar eerder.

Met name de oorlog in Oekraïne draagt bij aan de flinke stijging van het aantal migranten. Vooral in de eerste maanden na de inval door Rusland (24 februari 2022) kwamen er relatief veel mensen naar Nederland.

De Oekraïense vluchtelingen verspreidden zich over bijna alle gemeenten. Renswoude (Utrecht), Gennep (Limburg) en Pekela (Groningen) ontvingen relatief de meeste nieuwkomers uit dat land: meer dan 20 per duizend inwoners.

In de top vijf van grootste groepen migranten die afgelopen jaar naar Nederland kwamen staan Syrië, Turkije en India op plek twee tot en met vier. Een jaar eerder waren de Polen nog de op een na grootste groep nieuwkomers, na Syrië. Maar de Poolse migranten vormen nu de vijfde grootste groep nieuw gearriveerden in Nederland.

Of migranten in dezelfde mate naar Nederland blijven komen is moeilijk te voorspellen, volgens Ter Steege. "Wat betreft migratie weten we eigenlijk nooit wat er gaat gebeuren. We zien de laatste jaren dat de migratie echt hoog is. Er is heel veel werk in Nederland, je kan hier studeren, dus ons land heeft een grote aantrekkingskracht. Maar wat er bijvoorbeeld met de mensen uit Oekraïne gebeurt weten we niet, dat hangt heel erg af van de situatie in Oekraïne zelf. Misschien gaan die weer terug, en misschien ook niet."

Urk zorgde voor meer natuurlijk aanwas

Slechts negen van de 344 Nederlandse gemeenten kregen vorig jaar te maken met een daling in het aantal inwoners. De gemeente Heumen in Gelderland spande de kroon met een daling van 21,8 mensen per duizend inwoners. Opgevolgd door Terschelling (-5,6 per duizend) en Uitgeest (-5,3 per duizend).

Aan de andere kant van het spectrum zorgde de gemeente Urk voor de grootste groei in 2022 als gevolg van 'natuurlijke aanwas' (geboorte minus sterfte). Daar kwamen 13 mensen per duizend inwoners bij. Sowieso groeide in Flevoland de bevolkingsgroei het sterkst, ook Almere en Zeewolde staan in de top tien van sterkst groeiende gemeenten.

Bekijk in de grafiek hieronder of jouw gemeente groeide in 2022

Ook voor de komende jaren verwacht het CBS dat de bevolking relatief snel zal groeien, maar daarna neemt het tempo af. Volgens een prognose van het statistiekbureau heeft Nederland in 2056 20 miljoen inwoners.

Bekijk deze special van NOS op de 3 over de bevolkingsgroei: