Rutte belooft Zelensky meer militaire steun • Lek in Nord Stream 2 bij Denemarken

Eerst een Russische militair, nu helpt hij Oekraïne

Ten zuiden van de stad Izjoem, een gebied dat recent werd heroverd door het Oekraïense leger, liep NOS-verslaggever Sander van Hoorn een voormalig Russische militair tegen het lijf die nu de Oekraïense strijdkrachten helpt.

Monteur Aleksej gaf zich over na een nederlaag. Met zijn kennis en ervaring repareert hij nu Russisch materieel voor Oekraïners. Terugkeren naar Rusland, waar hij schulden heeft en hem een hoge straf zou staan te wachten, is geen optie. Liever wordt hij Oekraïner.

Verslaggever Sander van Hoorn schat in dat Aleksej uit vrije wil het Oekraïense leger helpt:

Mobilisatie brengt de oorlog voor Russen dichtbij

Bijna een week na de aankondiging van een gedeeltelijke mobilisatie in Rusland is het duidelijk dat die allesbehalve gladjes verloopt. Er zijn protesten, gewelddadige acties en naar schatting zijn enkele honderdduizenden Russen naar het buitenland gevlucht om de mobilisatie te ontlopen.

"Dit is eigenlijk het moment dat de oorlog voor de meeste gewone Russen heel dichtbij begint te komen. En dan blijken ze er helemaal niet zo achter te staan", zegt Oost-Europadeskundige Bob Deen van Instituut Clingendael.

Drukdaling Nord Stream 2 door lek in Denemarken

Deense autoriteiten melden dat er een lek zit in de Nord Stream 2-gaspijpleiding op de bodem van de Oostzee. Omdat het gaslek gevaarlijk is voor de scheepvaart, is er een vaarverbod uitgevaardigd rondom de pijpleiding.

De beheerder van Nord Stream 2 bevestigt dat er een lek ontdekt is in een gedeelte van de pijpleiding ten zuidoosten van het Deense eiland Bornholm. De oorzaak van het lek is nog niet duidelijk. Eerder vandaag werd bekend dat de druk in de nog ongebruikte gaspijpleiding van Rusland naar Duitsland afgelopen nacht onverwachts sterk was gedaald.

De Denen stellen dat er buiten het voor scheepvaart verboden gebied geen direct gevaar is. Duitse milieuorganisaties maken zich wel zorgen over eventuele milieuschade. Het gas borrelt naar boven. Hoewel het gas (methaan) licht ontvlambaar maar niet giftig is, kan het aan de oppervlakte sterk bijdragen aan opwarming van de aarde.

Premier Rutte: 'we intensiveren steun aan Oekraïne'

Nederland breidt de militaire steun aan Oekraïne uit. Dat meldt premier Rutte zojuist op Twitter.

Rutte heeft vandaag gebeld met de Oekraïense president Zelensky. "Vanwege de mobilisatie en schijnreferenda van Rusland" stuurt Nederland meer wapens naar Oekraïne. Ook belooft Rutte meer sancties "en meer isolatie van Rusland". Details over welke sancties of wapensteun er zijn beloofd zijn nog niet bekendgemaakt.

FSB zet Japanse consul vast voor 'spionage'

De Russische veiligheidsdienst FSB zegt een Japanse consul te hebben opgepakt in de Russische havenstad Vladivostok. De FSB beschuldigt de Japanse overheidsfunctionaris van spionage.

Volgens de veiligheidsdienst is de consul betrapt op het verzamelen van geheime informatie over het effect dat westerse sancties hebben op de economie in het oosten van Rusland. De vertrouwelijk info betrof onder meer de Russische samenwerking met een niet bij naam genoemd Aziatisch-Pacifisch land.

De consul heeft in een video van de FSB toegegeven de Russische wet te hebben overtreden. Hij is bestempeld tot "persona non grata" en dus niet langer welkom in Rusland. Het is onduidelijk of de Japanner meteen wordt teruggestuurd naar zijn thuisland of langer wordt vastgehouden. Tokio heeft nog niet gereageerd.

Britten stellen sancties in om 'referenda' in Oekraïne

De Britse regering stelt sancties in tegen hooggeplaatste Russische functionarissen die betrokken zijn bij de 'referenda' in Oekraïne. Het gaat in totaal om 33 mensen, onder wie de door Rusland aangestelde leiders van de bezette gebieden Cherson en Zaporizja.

De Britse minister van Buitenlandse Zaken, James Cleverly, noemt de referenda een "schijnvertoning" en zegt dat zijn regering de uitkomsten ervan niet zal erkennen. "Zogenaamde verkiezingen die worden gehouden terwijl mensen met een pistool tegen het hoofd het stembureau ingedreven worden, zijn niet vrij noch eerlijk", aldus Cleverly.

Sinds eind februari heeft het VK - samen met westerse bondgenoten - sancties ingesteld tegen honderden Russen. Het ging onder meer om reisrestricties en de bevriezing van tegoeden.

De 'referenda' zijn door leiders van de zelfverklaarde volksrepublieken Loegansk en Donetsk in het oosten van Oekraïne uitgeschreven. Daarin kan de bevolking 'kiezen' voor annexatie door Rusland. De volksraadpleging wordt vooral gezien als Russische propaganda.

Sterke onverwachte drukdaling in Nord Stream 2-gaspijpleiding

De druk in de nog ongebruikte Nord Stream 2-gaspijpleiding van Rusland naar Duitsland is afgelopen nacht onverwachts sterk gedaald. Normaal is er een druk van 105 bar, nu is dat nog maar 7 bar aan de Duitse kant van de pijpleiding. De leiding is niet in gebruik, maar er zit wel gas in.

De oorzaak van de plotselinge daling is nog onduidelijk. Volgens de exploitant moet er ergens een lek zijn. "Alleen weet niemand waar", zegt een woordvoerder. Als er een gat in de leiding op land zou zitten, zou dat worden opgemerkt. Waar de leiding aan land komt in Noord-Duitsland zouden echter geen problemen zijn gevonden. Het kan ook zijn dat er gas is ontsnapt uit de leiding in zee.

Het onderzoeken van de oorzaak is ook lastig, omdat het bedrijf achter de pijpleiding onder sancties valt en nauwelijks personeel heeft. De pijpleiding is weliswaar gevuld met gas, maar er is nooit gas doorheen gevoerd. Kort voordat Rusland Oekraïne binnenviel besloot de Duitse regering om de goedkeuringsprocedure voor Nord Stream 2 in de ijskast te zetten.

Lees hier meer over de Nord Stream 2:

Orbán kondigt 'nationale consultatie' aan over sancties tegen Rusland

Hongarije moet zich opmaken voor een langdurige oorlog in buurland Oekraïne, heeft premier Orbán gezegd in het parlement in de Hongaarse hoofdstad Boedapest. In een toespraak uitte hij verder felle kritiek op de sancties die de Europese Unie heeft opgelegd aan Rusland, waar Hongarije nooit voorstander van is geweest.

Volgens Orbán is het met het oog op de sancties "geen verrassing" dat overheden in Europa omvallen, daarmee verwijzend naar de uitkomst van de verkiezingen in Italië. Daar hebben de linkse partijen historisch slecht gepresteerd, ten faveure van een rechts blok onder leiding van de radicaal-rechtse partij Fratelli d'Italia. Orbán spreekt van boze kiezers, die te maken hebben met economische problemen vanwege de sancties.

Orbán zei dat hij een "nationale consultatie" wil opzetten om inwoners van Hongarije te vragen wat zij van de sancties tegen Rusland vinden. Meer details over dat plan zijn nog niet bekend.

Poetin en Loekasjenko bespreken 'veiligheidskwesties' in Sotsji

De Russische president Poetin en president Loekasjenko van Belarus hebben elkaar vandaag ontmoet in de Russische stad Sotsji. De twee ambtgenoten spraken naar eigen zeggen onder meer over de economie en 'veiligheidskwesties'.

Rusland en Belarus hebben nauwe banden. Het Kremlin heeft meerdere militaire bases in het land en president Loekasjenko steunt Rusland, hoewel hij zijn eigen leger buiten het conflict in Oekraïne lijkt te willen houden.

Dit zeiden Poetin en Loekasjenko na hun ontmoeting:

Russische patriarch spreekt reservisten toe: 'Sneuvelen wist alle zonden uit'

Patriarch Kirill, de geestelijk leider van de Russisch-orthodoxe kerk, heeft zijn landgenoten na het uitroepen van de gedeeltelijke mobilisatie door president Poetin op het hart gedrukt niet bang te zijn voor de dood. "De Kerk hoopt dat de strijd snel voorbij is", zei hij.

Maar tegelijkertijd beseft de Kerk dat iemand met plichtsbesef die sneuvelt in de strijd een daad verricht "die beschouwd moet worden als een offer":

Kazachstan erkent uitkomst 'referenda' niet

Kazachstan zal de uitkomst van de schijnreferenda in door Rusland bezette gebieden in Oekraïne niet erkennen, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken. In een toelichting zeggen de autoriteiten van de voormalige Sovjetstaat, doorgaans een trouwe bondgenoot van Rusland, dat de "territoriale integriteit van staten, hun soevereine gelijkwaardigheid en vreedzaam samenleven" van groot belang zijn.

Sinds vrijdag vinden in vier bezette regio's in Oekraïne 'referenda' plaats over aansluiting bij Rusland. Het gaat om Loegansk, Donetsk en de bezette delen van Zaporizja en Cherson, in het oosten van Oekraïne. Omdat veel Oekraïners uit die regio's zijn gevlucht of om het leven zijn gekomen en pro-Oekraïense geluiden er de kop in worden gedrukt, staat de uitkomst van de zogenaamde volksraadplegingen al vast. Rusland heeft bovendien niet het recht om op Oekraïens grondgebied een referendum uit te schrijven.

Kazachstan heeft sinds de oorlog in Oekraïne meer afstand genomen van Rusland dan daarvoor. Zo ontbrak de Kazachse president Tokajev begin deze maand op het Eastern Economic Forum in Vladivostok, bedoeld om buitenlandse investeerders naar Rusland te halen. Eerder zei Tokajev openlijk dat Kazachstan de zelfverklaarde volksrepublieken Loegansk en Donetsk niet als onafhankelijk erkent.

Lees hieronder meer over de referenda:

VN-atoomwaakhond weer rond de tafel met Rusland en Oekraïne

De VN-atoomwaakhond IAEA gaat komende week opnieuw met Rusland en Oekraïne in gesprek over de kerncentrale in Zaporizja. Dat heeft IAEA-chef Rafael Grossi gezegd.

Vorige week sprak het IAEA al met de Russische en Oekraïense buitenlandministers over de mogelijke instelling van een veiligheidszone rond de centrale. Zaporizja is al geruime tijd het toneel van gevechten en er wordt gevreesd voor een nucleair ongeval. Zo'n ongeluk kan worden veroorzaakt als de centrale, die in door Rusland bezet gebied in Oekraïne ligt, bij aanvallen beschadigd raakt.

Vorige week zei Grossi dat hij met de ministers had gesproken over hoe zo'n zone eruit moet zien. Volgens hem delen beide landen de overtuiging dat zo'n zone noodzakelijk is. "Gezien de urgentie van de situatie en de ernst van de gebeurtenissen, moeten we snel handelen", aldus Grossi. Begin deze maand concludeerde het atoomagentschap al dat er schade is aan het gebouw voor kernbrandstof en aan de opslagfaciliteit voor vast radioactief afval.

'Poetin spreekt met Loekasjenko'

De Russische president Poetin en zijn Belarussische ambtgenoot Loekasjenko hebben vandaag een ontmoeting. Dat melden Belarussische staatsmedia. Waarover de twee zullen spreken is niet duidelijk. De landen zijn nauwe bondgenoten: in Belarus heeft het Kremlin meerdere militaire bases. Vanuit daar worden troepen gemobiliseerd en er ligt oorlogsmaterieel opgeslagen.

In het verleden heeft Belarus - net als Moskou - de NAVO meermaals de schuld gegeven van de oorlog in Oekraïne. Met hun "drang om oostwaarts uit te breiden" hebben de NAVO-landen de veiligheidsbelangen van Rusland en Belarus genegeerd, stelt Loekasjenko.

Man schiet rekruteringsofficier neer in Siberisch registratiekantoor

In een registratie- en rekruteringskantoor in Siberië heeft een man een rekruteringsofficier neergeschoten. De schutter werd daarna aangehouden, schrijft de gouverneur van de regio Irkoetsk.

De schietpartij vond plaats in de stad Oest-Ilimsk in Oost-Siberië. Volgens verschillende meldingen op Telegram liep de man het kantoor binnen en zei hij "niemand zal vechten", voordat hij het vuur opende.

Lees hieronder het hele bericht:

Welkom

Welkom in het liveblog over de oorlog in Oekraïne.