Zonder EU-miljarden krijgt Hongaarse premier Orbán het benauwd
De situatie in zijn land is hopeloos, maar het is wel goed materiaal voor een grap, zegt de Hongaarse stand-upcomedian András Somogyi. Iedereen in Hongarije kent zijn filmpjes waarin hij de Hongaarse premier Viktor Orbán imiteert.
De ochtend dat we elkaar spreken is net bekend geworden dat het jaarlijkse vuurwerk tijdens de nationale feestdag, op 20 augustus, vanwege dreigend onweer met een week is uitgesteld. De regering had deze keer aangekondigd als de "grootste vuurwerkshow in de geschiedenis van Hongarije".
Veel aanhangers van premier Orbán waren al naar de hoofdstad Boedapest gekomen, extra gemotiveerd vanwege de beloofde en gesubsidieerde lage bierprijs van omgerekend 75 eurocent voor een halve liter.
Volgens Somogyi is het uitstel daarom extra pijnlijk voor Orbán. "Maar de premier zal daar vast wel een slimme draai aan geven." In een café in Boedapest improviseert de komiek razendsnel een denkbeeldige toespraak van Orbán waarin de premier zijn volk uitlegt wiens schuld het is dat ze voor niets zijn gekomen.
"Wij Hongaren zijn christenen. We hebben de boodschap begrepen. Het is Brussel dat het onweer op ons heeft afgestuurd. Maar wij zullen overleven!" In het café, waar iedereen meteen het kenmerkende stemgeluid van Orbán herkent, wordt hardop gelachen om Somogyi's parodie.
De grap 'Brussel heeft het gedaan' staat niet ver van de Hongaarse politieke werkelijkheid, waarin Orbán steevast klaagt dat 'Brussel' hem de les wil lezen. In kwesties als de opvang van migranten - Orbán weigert deelname aan een gezamenlijk opvangbeleid binnen de EU - krijgt hij in eigen land veel steun. Orbáns anti-migratiebeleid is een van de redenen voor zijn populariteit in Hongarije, dat merendeels nationalistisch-conservatief stemt.
Maar in zijn huidige botsing met Brussel heeft Orbán een probleem van geheel andere orde: Hongarije dreigt namelijk miljarden aan EU-subsidies mis te lopen, en dat gaat mogelijk elk Hongaars huishouden pijn doen. Want de Hongaarse economie is sterk afhankelijk van EU-geld.
Coronaherstelfonds
Vanwege zorgen over de verslechterende kwaliteit van de Hongaarse rechtspraak en de aanhoudende corruptie weigert de Europese Commissie vooralsnog geld uit te keren aan Hongarije. De Commissie heeft sterke vermoedens dat te veel EU-subsidies terechtkomen bij ondernemers die zijn gelieerd aan Orbáns regering.
Hierdoor is het land op korte termijn niet zeker van de bijna 6 miljard euro uit het Coronaherstelfonds, waar in totaal zo'n 750 miljard euro in zit. Vanavond om 00.00 uur is de deadline voor Hongarije om in een brief de Brusselse twijfels weg te nemen. Op langere termijn riskeert Hongarije mogelijk ook blokkade van EU-geld uit de reguliere Europese begroting.
Net als komiek Somogyi denkt ook publicist en analist Stefánia Kapronczay het hare van de festiviteiten ter ere van de nationale feestdag. "Waarom zou je in dit land nog vuurwerk afsteken?" vraagt ze zich hardop af. "Er valt hier helemaal niets te vieren."
Volgens Kapronczay, verbonden aan de Hongaarse Unie van Burgervrijheden (HCLU), verslechtert de kwaliteit van de rechtsspraak in haar land in "zorgwekkend hoog tempo". Tegelijk, waarschuwt ze, dreigen crisissituaties in de gezondheidszorg en het onderwijs, sectoren waar het geld opraakt.
Los van het conflict met Brussel kampt Hongarije met torenhoge inflatie en krijgt de economie door de oorlog in buurland Oekraïne extra harde klappen. "Hongaren krijgen steeds minder voor wat ze aan belasting betalen."
We zijn de laatste jaren onder Orbán getuige geweest van totaal onverantwoorde overheidsuitgaven.
Als komend weekend, met een week vertraging, Orbáns "grootste vuurwerkshow ooit" alsnog plaatsvindt in Boedapest, blijft de hemel boven veel steden elders in het land donker. Ruim veertig burgemeesters hebben besloten om in hun steden het jaarlijkse vuurwerk af te schaffen, uit protest tegen het beleid van Orbán.
60 kilometer ten zuiden van Boedapest, in de provinciestad Dunaújváros, heeft burgemeester Tamás Pintér het geld dat normaal bestemd is voor het vuurwerk uitgegeven aan gratis maaltijden voor de armsten in zijn stad.
"Dit is ons signaal aan de politiek", zegt Pintér. "We zijn de laatste jaren onder Orbán getuige geweest van totaal onverantwoorde overheidsuitgaven. Steeds meer Hongaren hebben er genoeg van dat al het geld, ook Europees geld, gaat naar Orbáns kliek van oligarchen. Hongarije is een corrupt land. De Hongaren zelf, én de EU, moeten daar nu een eind aan maken."
