Hoe toverformule 'geen taboes' de boeren aan tafel moet krijgen

Rond 16.00 uur donderdagmiddag stuurt de grootste boerenbelangenorganisatie LTO een statement naar buiten: ze gaan toch praten met het kabinet over het plan om de veestapel drastisch in te krimpen. Premier Rutte heeft vanaf zijn vakantieadres - hij zegt nooit waar hij naartoe gaat - met voorzitter Van der Tak gebeld en de kou lijkt nu even uit de lucht.

De afgelopen dagen zag het er best somber uit voor bemiddelaar Remkes en de meeste betrokken ministers, Van der Wal voor Stikstof en Natuur, Staghouwer van Landbouw en de premier zelf. Zij beheren het complexe stikstofdossier.

Out of office

Ex-minister en doorgewinterd onderhandelaar Remkes werd enkele weken geleden door het kabinet gevraagd om met gesprekken de impasse tussen het kabinet en boze boeren te doorbreken. Maar op zijn officiële uitnodigingsbrief afgelopen dinsdag kwamen veelal out-of-officereply's en afzeggers, zoals LTO. Het zag er even naar uit dat Remkes volgende week vrijdag 5 augustus bij de eerste officiële afspraak in z'n eentje aan tafel zou zitten.

Maar dat is dus niet het geval. Het draait allemaal om de uitgangspunten voor die gesprekken. De boerenclubs willen er niet voor spek en bonen bijzitten en eisen daarom vooraf dat er ook over een aanpassing van het door hen verguisde stikstofplan gesproken kan worden. Tot nu toe heeft het kabinet altijd benadrukt dat het einddoel - 50 procent minder stikstofuitstoot in 2030 - overeind moet blijven.

Signalen

In zijn officiële uitnodigingsbrief dinsdag sprak Remkes wel over "ruimte voor alle ideeën" en "zonder taboes". Maar deze signalen leken niet te worden opgepakt. LTO wees dinsdagavond Remkes' uitgestoken hand af.

Ondertussen lieten boze boeren de afgelopen dagen van zich horen met snelwegblokkades. Er werd afval gedumpt, schoonmaakploegen werden bedreigd en autobanden en strobalen in brand gestoken.

Zoals in deze video te zien is:

Dit maakte de zaak nog complexer. Want áls een van Haagse hoofdrolspelers publiekelijk meer duidelijkheid zou geven over de cryptische woorden "ruimte en geen taboes" zouden radicale boeren kunnen denken dat hun blokkadeacties effectief zijn en derhalve vaker ingezet kunnen worden.

Vandaar dat Rutte via Twitter en de stikstof- en landbouwministers via een schriftelijke verklaring vanmorgen eerst druk waren met het veroordelen van de nieuwe acties.

Blokkades

Er kwam vandaag ook nog een schriftelijke verklaring van Remkes, die liever 'onafhankelijk gespreksleider' wordt genoemd. En daarin deed hij weer een beroep op de boeren om een "open gesprek" te voeren. En weer kwamen die woorden terug: "zonder taboes of blokkades".

Toch ging Remkes' bezwering nog niet ver genoeg. Er moest een telefoontje van Rutte overheen om LTO, de grootste boerenbelangenclub, voorlopig uit het schuttersputje te krijgen.

En daar viel het woord 'taboe' opeens wél op: "Premier Rutte heeft mij toegezegd dat er ook voor het kabinet géén taboes zijn", schrijft Van der Tak. "Daarmee wordt aan onze voorwaarden voor een eerste verkennend gesprek voldaan."

Wie zit er aan tafel?

Inmiddels is Remkes nog bezig met het nabellen van de lijst met genodigden en op korte termijn zal waarschijnlijk duidelijk worden wie er vrijdag 5 augustus nog meer aanschuiven.

De locatie is nog onbekend, de gesprekken zullen "in vertrouwelijkheid" plaatsvinden.