Stikstofberekeningen vrijgegeven: doel ook te bereiken met gerichte uitkoop
Het ministerie van Financiën heeft naar aanleiding van eerdere berichtgeving in NRC berekeningen van ambtenaren vrijgegeven over de gevolgen van de stikstofmaatregelen. Daaruit blijkt volgens de krant dat bij gerichte uitkoop mogelijk 11.200 boerenbedrijven moeten stoppen en 17.600 boeren hun veestapel voor een deel moeten inkrimpen.
Uit de stukken komt volgens NRC een duidelijke politieke keuze naar voren. De berekeningen zouden aantonen dat voor de landbouw ook een lager stikstofdoel gekozen had kunnen worden. Dat doel moet dan wel worden aangevuld met de bijdrage van de industrie, de luchtvaart en andere sectoren.
Gecombineerd met het gericht uitkopen van de grootste uitstoters in de agrarische sector zou dat net zo effectief zijn als de nu gekozen route: het verdelen van de doelstelling voor de agrarische sector over alle landbouwbedrijven in het hele land. Met de gerichte uitkoop zou de rest van de boerenbedrijven er minder last van hebben.
250 documenten
Er zijn ongeveer 250 documenten vrijgegeven waarin de voorbereiding van het stikstofbeleid op het ministerie van Financiën is terug te lezen. Die van de andere betrokken ministeries, zoals Landbouw, zijn niet openbaar gemaakt. Uiteindelijk zijn deels op basis van de Financiën-stukken de stikstofafspraken in het coalitieakkoord gemaakt.
In de begeleidende brief aan de Tweede Kamer schrijft minister Kaag van Financiën dat de berekeningen een "indicatief karakter" hebben en dat zij een klein onderdeel vormen van het uiteindelijke politieke besluit over de stikstofaanpak.
"Zulke berekeningen laten per definitie ook veel niet zien, zoals de onzekerheid voor boeren, de individuele moeilijkheden die op de boerderijen leven en de verhalen die achter de bedrijven schuilgaan", schrijft Kaag. "Het kabinet heeft hier dan ook de volle aandacht voor, meer dan uit delen van dit ambtelijke werk blijkt."
Indirecte bijdrage
Verder wijst Kaag erop dat de documenten waarin de nu vrijgegeven berekeningen zijn verwerkt, al openbaar zijn gemaakt tijdens de formatie, evenals de standpunten vanuit het ministerie van Landbouw. De berekeningen hebben volgens haar een indirecte bijdrage geleverd aan het uiteindelijke kabinetsbeleid, dat ook nog niet afgerond is. "Het beleidsvormingsproces is nog gaande", schrijft zij.
Uit de bewuste formatiedocumenten die het kabinet heeft vrijgegeven bleek al dat door de kabinetsplannen voor het terugdringen van de stikstofuitstoot de veestapel over een jaar of tien zo'n 30 procent kleiner is.
Nadere berekeningen, ook door het RIVM, moeten aantonen hoe de stikstofdoelen in welke sectoren en op welke manier ook echt gehaald kunnen worden.
Het kabinet maakte vrijdag bekend 'versneld' honderden miljoenen euro's uit te trekken voor de stikstofproblematiek. Met dat geld kunnen onder meer boeren uitgekocht worden, zodat andere boeren en bedrijven op een legale manier kunnen doorgaan.
