Groene liberale partij uit het niets de grootste bij verkiezingen in Slovenië
Bij de parlementsverkiezingen in Slovenië is een nieuwe groene partij uit het niets de grootste geworden. De Svoboda-partij krijgt ruim 34 procent van de stemmen, blijkt na het tellen van 98 procent van de stemmen. De rechtse Sloveense Democratische Partij (SDS) van zittend premier Jansa krijgt 24 procent van de stemmen.
De groene, links-liberale Svoboda-partij werd in januari opgericht als opvolger van de groene partij Z.DEJ. De partij van zakenman Robert Golob is een voorstander van een snellere energietransitie en bepleit een meer pro-Europese houding van Slovenië. De partij zegt in een eerste reactie verrast te zijn dat de partij zo hoog eindigt.
Jansa heeft de nederlaag van SDS erkend en zijn concurrent Golob gefeliciteerd met de overwinning. Hij zegt blij te zijn met de hoge opkomst, die met ruim 68 procent aanzienlijk hoger was dan de vorige keer, toen 52 procent van de stemgerechtigden kwam opdagen.
Bij de uitslagenavond van Svoboda werd de exitpoll met gejuich ontvangen:
Slechts drie andere partijen halen de kiesdrempel van 4 procent. Twee linkse partijen, die 6,6 en 4,2 procent van de stemmen hebben behaald, hebben uitgesloten met de SDS van Jansa te willen regeren. Svoboda heeft vermoedelijk aan één coalitiepartner voldoende. Partijleider Golob verwacht zo snel mogelijk een nieuwe regering te hebben gevormd. "Vandaag dansen we, morgen begint het serieuze werk."
Mini-Orbán
Onder het tweejarige premierschap van Jansa groeide Slovenië uit tot een zorgenkindje van de Europese Unie. De populistische premier wordt verweten de persvrijheid en de rechtstaat aan te tasten. Jansa zei eens "oorlog tegen de media" te voeren, via Twitter heeft hij regelmatig journalisten aangevallen. Door zijn manier van leidinggeven wordt Jansa door critici 'mini-Orbán' genoemd, een verwijzing naar de premier van buurland Hongarije.
Ook de Amerikaanse oud-president Trump is een voorbeeld voor Jansa. Na de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2020 weigerde Jansa het verlies van Trump te erkennen.
Vorig jaar kreeg Jansa het via Twitter aan de stok met het Nederlandse kabinet, nadat de Sloveense premier Nederlandse politici "poppen van George Soros" had genoemd. Na de Nederlandse kritiek twitterde Jansa dat premier Rutte zijn tijd beter kan besteden aan het voorkomen dat "journalisten op straat worden doodgeschoten", verwijzend naar de moord op Peter R. de Vries.
Verkiezingsthema Rusland
Sinds de Russische invasie in Oekraïne heeft Jansa meer afstand genomen van Orbán en werd hij binnen de EU een van de grootste voorstanders van militaire steun aan Oekraïne. Samen met de regeringsleiders van Tsjechië en Polen was hij vorige maand de eerste Europese leider die naar Kiev reisde om steun te betuigen aan president Zelensky.
De oorlog in Oekraïne was een belangrijk verkiezingsthema in het Centraal-Europese land. Jansa verwijt Golob een pro-Russische houding aan te nemen, omdat hij in het verleden tegenstander van sancties tegen Rusland zou zijn geweest. De Svoboda-partij zegt de EU-sancties te steunen en stelt dat Jansa de oorlog misbruikt voor eigen politiek gewin.
