Nat voorjaarsweer helpt Oekraïne in oorlog, maar niet lang meer
Het Oekraïense leger heeft aan het oostfront hulp uit de lucht gekregen. Niet in de vorm van straaljagers of helikopters, maar in de vorm van stevige regenbuien. De neerslag heeft de Russische opmars in de regio's Donetsk en Loegansk de afgelopen dagen bemoeilijkt. Maar de komende dagen wordt het droger en warmer.
De regenbuien veroorzaken een natte bodem, waardoor zwaar militair materiaal de verharde weg niet kan verlaten, vertelt defensiespecialist Peter Wijninga van het The Hague Centre for Strategic Studies. "Daardoor is het Russische leger aangewezen op de wegen, waar verstoppingen van militaire voertuigen ontstaan. Zo'n lange colonne is een eenvoudig doelwit."
Het Oekraïense leger claimt duizenden Russische tanks en andere militaire voertuigen te hebben verwoest. Vele maakten deel uit van kwetsbare konvooien. Bij Izjoem, ten zuidoosten van Charkov, werd vandaag nog een brug opgeblazen, waardoor de verplaatsing van militaire voertuigen werd gefrustreerd. Dankzij één aanval bevindt een konvooi zich plots op een doodlopende weg.
'Behoorlijke inlichtingenfout'
De drassige grond is een van de tegenvallers waarmee het Russische leger de afgelopen weken te kampen had, zegt Wijninga. "De dooi kwam dit jaar eerder dan verwacht, waardoor het bijvoorbeeld ten noorden van Kiev vrij moerassig werd." Het is niet voor het eerst dat een militaire opmars rond Kiev wordt belemmerd door modder: "In de Tweede Wereldoorlog liepen de Duitsers daar ook vast."
Kolonel Han Bouwmeester van de Nederlandse Defensie Academie noemt het een "behoorlijke inlichtingenfout" van de Russen. "Wij leren cadetten al in de eerste weken dat je moet onderzoeken of het terrein er goed bij ligt. Dat is informatie die je grotendeels uit open bronnen kan halen." Door deze blunder kon de Russische tankcapaciteit tot nu toe nauwelijks worden benut, aldus Bouwmeester.
Ook voor de logistieke toevoer moet het terrein droog genoeg zijn, legt de kolonel uit. "Als pantservoertuigen een harde zandweg kapot rijden, dan kunnen vrachtwagens daarna klem komen te zitten."
Bij laaghangende bewolking kun je niet mikken met domme bommen.
Volgens de gouverneur van Loegansk is het aangekondigde grote Russische offensief in de regio vertraagd door de regen van de afgelopen dagen. "De plannen zijn bedorven door de regen", zei hij erover. Wijninga is minder stellig: "Misschien zijn ze nog gewoon aan het voorbereiden of wordt er gewacht op de val van Marioepol, voordat een nieuw offensief wordt gelanceerd."
Het weer is een belangrijke factor geweest in de oorlog tot dusverre, maar niet allesbepalend, zegt defensiespecialist Dick Zandee van Instituut Clingendael. "De confrontaties vonden tot nu toe vooral plaats in en rond steden. Dat is waar de Oekraïners sterk zijn."
Lucht en zee
Ook in de lucht is het weer cruciaal. Wijninga: "Rusland heeft weinig precisiewapens. Ze hebben vooral 'domme bommen', die je met het oog moet mikken. Daarvoor moet je laag vliegen, wat lastig is met laaghangende bewolking." Ook de Oekraïense luchtverdediging heeft het makkelijker bij helder zicht.
Op zee is de invloed kleiner. "Een oorlogsschip kan een storm wel aan", zegt Wijninga. "Een raketsysteem op zee werkt ook op een ruwe zee", vult Zandee aan. Een amfibische landing zal echter niet zo snel in een storm plaatsvinden. Zo werd de geallieerde landing in Normandië in 1944 uitgesteld vanwege slecht weer.
Helaas voor Oekraïne wordt het de komende dagen droger en stijgt de temperatuur, tot lokaal zo'n 20 graden in het oostelijke strijdgebied. "Daardoor is er veel verdamping en wordt de bodem droger, maar dat duurt wel dagen", legt NOS-weerman Peter Kuipers Munneke uit. "Hoe snel dat gaat, hangt af van de bodemgesteldheid per locatie."
Zodra de bodem droog genoeg is, kunnen Russische troepen zich eenvoudiger verspreiden over de Donbas, zegt defensiedeskundige Zandee. "Dan kunnen er gevechten in het open veld plaatsvinden. Daar hebben de Russen dan het overwicht."
In het redelijk vlakke oosten van Oekraïne kunnen Russische tanks beter manoeuvreren, legt kolonel Bouwmeester uit. "Een tank moet kunnen 'zagen': ergens naartoe bewegen, kort observeren en terugtrekken naar een gedekte opstelling. Daarvoor heb je ruimte en vrij zicht nodig." En droog voorjaarsweer.
