Jeugdzorgprotest op Malieveld: 'Werk is mijn passie, maar de maat is vol'

• Anna Mees

  redacteur Online

De druk op jeugdzorgmedewerkers en de wachtlijsten voor hulpbehoevende jongeren zijn de afgelopen jaren zo opgelopen, dat het echt niet langer kan. Met die boodschap kwamen duizenden stakende medewerkers en de jongeren aan wie zij zorg verlenen vanmiddag samen op het Haagse Malieveld.

Gehuld in vakbondshesjes laten veel demonstranten met toeters en fluitjes van zich horen. "Stop de regelziekte" en "Er zijn 1000 wachtenden voor u", staat op de bordjes en spandoeken die ze omhoog houden. "Den Haag faalt, de jeugd betaalt!".

Hun eerste protest in 2020 haalde niets uit. Sterker nog, er kwam dit jaar een bezuiniging van een half miljard bij. Onacceptabel, vinden de medewerkers die hun werk vandaag voor de tweede keer neerleggen. Dat doen ze met een dubbel gevoel, omdat ze door het staken 24 uur geen zorg kunnen leveren aan de jonge cliënten die het zo hard nodig hebben.

Eind vorig jaar stokte het overleg tussen de bonden, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en werkgevers over een nieuwe cao. De bonden eisten een loonsverhoging van 5 procent, meer scholing en minder werkdruk maar stopten uiteindelijk met onderhandelen. Het protest trok volgens de politie 4000 à 5000 betogers.

Menselijk leed wegen

"We willen tijd en ruimte! Wát hebben we nodig?!" roept de moderator vanaf het podium. "Tijd en ruimte!", schreeuwen de demonstranten terug. Want er is zo veel vraag naar hun hulp dat jeugdzorgmedewerkers de werkdruk als torenhoog ervaren. Zo zijn burn-outs en overspannenheid bij het Ouder- en Kindteam waar Nadia Balkoudia en Sterre van den Berg werken een normaal verschijnsel, zeggen ze. Met als gevolg nog meer druk op de teams en meer hulpvragen die onder minder collega's verdeeld moeten worden.

"Het komt elke maand wel voor dat een collega een burn-out heeft of overspannen raakt", zegt Van den Berg, die het soms lastig vindt om te bepalen wat het belangrijkste is. "Hoe moet je menselijk leed wegen? Welke hulpvraag krijgt voorrang?" Ze baalt ervan dat er soms geen tijd is voor preventieprojecten, waardoor problemen van jongeren groter worden, met nog meer werkdruk tot gevolg.

Met volle overtuiging

Depressie, agressie, suïcidale gedachten, psychoses en zelfs moord komen allemaal voorbij. Zware gevallen worden doorverwezen, maar specialistische zorg is vaak niet beschikbaar en dan moeten de jongeren die onder hun hoede vallen maanden wachten, waardoor de problemen weer groter worden.

Ook collega Balkoudia raakte anderhalf jaar geleden opgebrand. "Ik kon moeilijk nee zeggen. Dan zei ik 'kom maar op', ik doe die vier cases er nog wel bij." Inmiddels is ze hersteld van haar burn-out en werkt ze weer volledig. "En met volle overtuiging. Mijn werk is mijn passie." Bij het vorige protest kwam ze niet. "Ik wilde mijn cliënten niet in de steek laten. Maar nu is de maat vol, het kan niet meer anders."

Ook jongeren uit de jeugdzorg vertellen welke problemen ze hebben:

Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Van Ooijen loopt het podium op en zegt dat hij "diep respect" heeft voor de aanwezigen. Er wordt lauwtjes gereageerd en er volgt wat boegeroep. Zijn "geen woorden, maar daden", kan op meer enthousiasme rekenen. Maar over welke daden hij spreekt, blijft onbekend.

"We moeten maar zien wat ervan komt", zegt de 17-jarige Femke Willemsen. Zij heeft ruim een jaar in een gesloten instelling gezeten omdat ze suïcidaal was en zichzelf beschadigde. "Of het heeft geholpen? Ik ben er levend uitgekomen. Ik denk dat dat het minimum was." Ook nu wordt ze nog intensief behandeld.

Dan lijkt er iets van beweging te komen als een nieuwe spreker het woord neemt. De branchevereniging Jeugdzorg Nederland komt binnenkort met een nieuw loonbod, zegt voorzitter Olaf Prinsen. Details geeft hij niet, maar hiermee hopen ze de bonden weer om tafel te krijgen.

Nog langere wachtlijsten

FNV-bestuurder Maaike van der Aar noemt het een verrassing en verwacht dat het bod de buurt zal komen van de 5 procent loonsverhoging die de bonden eisen. Wel moet het geld uit Den Haag komen en voorlopig is de bezuiniging van een half miljard nog niet van tafel, dus wat het precies waard is en kan betekenen, is nog onduidelijk. De brancheorganisatie zegt een risico te nemen en hoopt dat Den Haag en gemeenten volgen.

Van der Aar spreekt over een "heel groot systeemprobleem". "Boven op de problemen die er al zijn, kwam de onverwachte bezuiniging van een half miljard. Dat zal betekenen dat nog minder mensen dit werk kunnen doen en er nog langere wachtlijsten komen. Op deze manier doorgaan, kan niet."