Door stijgende energieprijzen zouden miljoenen huishoudens een forse stijging van de rekening tegemoet kunnen zien. Dat baarde de Tweede Kamer zorgen. Daarom werd donderdag tijdens tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen besloten om de energiekosten van huishoudens met 375 miljoen euro te verlagen. Het is maar de vraag of dat het verschil gaat maken.
De energierekening van ieder huishouden is anders maar bij gemiddeld verbruik bestaat ongeveer een derde uit energiebelastingen. Die worden dus met 375 miljoen euro verlaagd. Het ministerie van Economische Zaken, verantwoordelijk voor de verlaging, weet nog niet hoe dat voor huishoudens zal uitpakken.
Aan de ene kant wordt de belasting op elektriciteit (ODE) verlaagd en aan de andere kant wordt de korting die iedereen krijgt op de energiebelasting verhoogd. Niet alleen de acht miljoen Nederlandse huishoudens maar ook bedrijven lijken te profiteren van de verlaging van energiekosten omdat zij ook deze belasting betalen en korting krijgen. Hoe die verlaging precies verdeeld zal worden is niet duidelijk. Als de verlaging gelijk over alleen de huishoudens verdeeld wordt, scheelt dat per huishouden ongeveer vier tientjes per jaar.
Het CBS berekende dat begin 2021 een huishouden met een gemiddeld verbruik zo'n 1500 euro per jaar kwijt was aan energiekosten. Maar doordat de gasprijzen fors gestegen zijn, betaalt iemand die nu een nieuw jaarcontract afsluit ongeveer vijfhonderd euro meer.
Tegen de gestegen prijzen heeft de verlaging momenteel dus een beperkt effect. Of de gasprijs zo hoog blijft, is onzeker. Door een warme winter bijvoorbeeld zou de vraag kunnen afnemen.
De Consumentenbond is blij dat er aandacht is voor hoge energiekosten. "Het is een mooie geste en een snelle pleister. Als je nu iets aan de hoge energieprijzen wil doen, ontkom je niet aan zo'n maatregel, maar je helpt mensen er minimaal mee."
Volgens de bond is het beter om mensen structureel te helpen door het isoleren van huizen. Het kabinet maakte dinsdag ook bekend 1,3 miljard euro uit trekken voor de verduurzaming van woningen en gebouwen, waarvan een half miljard voor een nationaal isolatieprogramma.
Net zoals de Consumentenbond zet lector energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen Martien Visser vragentekens bij de effectiviteit van de verlaging. "Dit doet eigenlijk niks aan energiearmoede. Het geld komt niet alleen terecht bij de mensen die het het hardst nodig hebben. Het is meer een snoepje voor iedereen, terwijl de echte zorg zit bij mensen met slecht geïsoleerde huizen."
Energiearmoede
Uit een gisteren gepubliceerde studie van onderzoeksbureau TNO bleek dat 550.000 Nederlandse huishoudens leven in zogeheten energiearmoede. Zij hebben een hoge energierekening, meestal een slecht geïsoleerd huis en een laag inkomen. Zij geven 13-20 procent van hun inkomen uit aan energie, tegenover 5 procent gemiddeld voor alle huishoudens.
Peter Mulder, onderzoeker bij TNO: "Deze lastenverlichting is een pleister op de wond, maar die wond is er niet mee genezen. Te hoge energierekeningen kan je beter aanpakken door woningen te verbeteren, door te isoleren."
Korting voor grote bedrijven
Naast isoleren pleit de Consumentenbond ook voor een structurele verlaging van de energiebelasting voor kleinverbruikers. Grootverbruikers, oftewel grote bedrijven, betalen verhoudingsgewijs veel minder belasting dan huishoudens.
"Dat moet anders", zegt directeur Sandra Molenaar. "Door de lasten voor de grootste vervuilers te verhogen, stimuleer je ze om besparende maatregelen te nemen." De OESO, een organisatie van voornamelijk rijke landen, schreef dit jaar dat die kortingen op energiebelasting voor grote bedrijven de energietransitie vertragen.
Elektrificatie
De verhouding tussen energiebelastingen die kleine en grote bedrijven betalen is wel verbeterd door de Tweede Kamer. Donderdag werd namelijk ook besloten om de energiebelasting op elektriciteit (ODE) voor bedrijven met 125 miljoen euro te verlagen.
Dit zal de belasting voor het midden- en kleinbedrijf relatief goedkoper maken. Ook zal elektriciteit ten opzichte van gas goedkoper worden en dat zou het mkb moeten aanmoedigen om van gas af te stappen.
