Niet alleen de Fransen, ook de Britten blijken al maanden in stilte te werken aan een luchtbrug in Kabul. Dit tot frustratie van demissionair minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag, die zegt van niets te weten.
Die frustratie is begrijpelijk, zegt oud-NAVO-commandant Mart de Kruif. Hij gaf jarenlang leiding aan 45.000 NAVO-militairen in Zuid-Afghanistan. Tegelijkertijd heeft hij begrip voor de Fransen en Britten. "Inlichtingen zijn toch een nationaal iets. Als je plannen of bronnen te vroeg prijsgeeft, dan kan het gevaarlijk zijn."
Volgens De Kruif heeft Nederland twee opties om mensen uit Kabul te krijgen. "Een: je aanwezigheid groter maken. Maar de voorzieningen op het vliegveld zijn beperkt. Er zijn 5800 Amerikaanse militairen, daar kan je niet zomaar even bijschuiven. De tweede optie is: aansluiting zoeken bij een belangrijke partner. Ik denk dat ze daar achter de schermen druk mee bezig zijn."
Frictie
Nederland is volgens De Kruif niet in staat om nu zelf te handelen in de stad. Bovendien vinden Amerikanen het "niet fijn" als andere landen hun mensen zelf komen halen in Kabul. "Dat leidt bij Britten en Fransen tot best veel frictie op de grond, hoor ik van mijn bronnen."
Het gevolg voor de Nederlandse operatie is dat mensen niet naar het vliegveld durven te reizen omdat de Taliban de toegangsweg controleren. Amerikanen laten bovendien bijna niemand toe op de luchthaven.
'Logistieke mega-operatie'
In ongeveer twee weken tijd namen strijders van de Taliban de cruciale Afghaanse steden in. De aantallen mensen die zich vervolgens aandienden voor evacuatie vanuit Kabul, vormen volgens De Kruif een logistieke mega-operatie die je niet zomaar even optuigt.
"Het gaat niet alleen om veel mensen, maar ook om eten, geneeskundig materiaal, brandstof. Vliegen op Kabul is ontzettend ingewikkeld. Het ligt in een dal, omgeven door hoge bergen. Je hebt robuuste vliegtuigen nodig die bestand zijn tegen handvuurwapens."
Daar komt bij dat je moet overleggen met partijen zonder duidelijke leiding. De Kruif: "De Amerikanen leiden Kabul, wij voegen ons daarbij, maar er is geen structuur die maanden op elkaar is ingewerkt. Ik krijg ook signalen van Britten dat het een puinhoop is op de grond. Ik denk dat het nu overal chaos is."
Als je als Westen niet heel goed weet wat je gezamenlijk wil, dan is het heel moeilijk afspraken te maken met de Taliban.
Minister Kaag noemt de samenwerking in Kabul een "geloofwaardigheidstest" voor de NAVO. Ze benadrukte na het NAVO-overleg van vanavond dat alle betrokken landen tegen dezelfde problemen aanlopen.
Volgens Kruif is die test al jaren bezig. "Negentig procent van alle NAVO-middelen is Amerikaans. Het Europese NAVO-deel kan helemaal niets zonder de Amerikanen."
Zwakker
Afzonderlijk met de Taliban om tafel gaan heeft volgens De Kruif weinig zin. Het is volgens hem vooral belangrijk dat het Westen nu een lijn trekt.
"Je ziet best veel interne strubbelingen. De Amerikanen schijnen een soort deal te hebben met de Taliban: wij bewaken het vliegveld, jullie het gebied daaromheen. Dat is niet de ideale positie voor de Britten en de Fransen, zij willen hun mensen echt uit de stad hebben. Als je als Westen niet heel goed weet wat je gezamenlijk wil, dan is het heel moeilijk afspraken te maken met de Taliban. Afzonderlijk praten maakt de positie alleen maar zwakker."
