NOS Nieuws

Dit zijn de machtige vrienden van de Taliban

Ze moeten hun regering nog presenteren, maar dat lijkt een kwestie van tijd. De Taliban zijn op dat moment weer de officiële machthebbers in Afghanistan. En hoewel veel landen er niet direct voor uitkomen, hebben verschillende overheden warme banden met de groepering opgebouwd. Wie zijn de bondgenoten van de Taliban?

China

Stabiliteit, dat heeft voor China prioriteit. Het land deelt 76 kilometer grens met Afghanistan. Op een kaart lijkt dat verwaarloosbaar, maar het is wel precies bij de provincie Xinjiang. Daar wonen de Oeigoeren, een onderdrukte moslimminderheid. China wil koste wat kost voorkomen dat Oeigoerse extremistische bewegingen of sympathisanten in die grensregio actief worden.

"China is heel erg van de realistische politiek", zegt geopolitiek expert Isa Yusibov. "Het maakt ze niet uit wie er aan de macht is, ze willen vooral geen onrust in hun regio." China weet dat als ze iets van de Taliban gedaan willen krijgen, dat ze dan banden met de beweging moeten opbouwen. Al maanden voor de Taliban de macht grepen, was politiek leider mullah Abdul Ghani Baradar op bezoek in China om te praten over de toekomstige relatie.

Want niet alleen politiek valt er voor China iets te halen in Afghanistan. "Het land is rijk aan grondstoffen en edelmetalen. Doordat het zo instabiel is en de Amerikanen er zaten, is het voor China nooit aantrekkelijk geweest om te investeren. Maar dat kan nu gaan veranderen", zegt Yusibov. China wil Afghanistan graag aansluiten op de nieuwe Zijderoute, een netwerk van wegen, spoorlijnen en havens tussen China, Europa en Afrika. Maar ook daarvoor is stabiliteit nodig. Of de Taliban dat kunnen leveren, wacht China nog rustig af.

Rusland

Geen paniek, chaos of evacuaties bij de Russische ambassade in Kabul. Nee, aan Daluraman Road zijn Russische diplomaten in alle rust aan het werk. De ambassade wordt beveiligd door de Taliban. "Toen president Obama in 2014 aankondigde dat hij Amerikaanse troepen wilde terugtrekken uit Afghanistan, wist Rusland dat de Taliban zouden terugkeren", zegt Yusibov. "Daarom zijn er al jaren gesprekken met vertegenwoordigers van de extremistische beweging vanuit Moskou." Rusland heeft een duidelijk doel: voorkomen dat Afghanistan opnieuw een exporteur wordt van islamitisch terrorisme.

Tussen Afghanistan en Rusland liggen de vijf stans: de Centraal-Aziatische landen die Ruslands achtertuin vormen. "Rusland wil zich ervan verzekeren dat extremisme daar geen voet aan de grond krijgt, want dat kan potentieel overwaaien naar Moskou", vertelt Yusibov. In de voormalige Sovjetstaten zijn extremistische bewegingen actief, die af en toe aanslagen plegen. Rusland probeert daarom een bondgenoot te zijn, ook al staan de Taliban officieel op de Russische lijst van terreurbewegingen.

"Daarnaast wil Rusland z'n invloed in deze landen behouden", zegt Yusibov. "De autoritaire leiders in de Centraal-Aziatische landen waren de afgelopen jaren tevreden met de Amerikaanse aanwezigheid, die het extremisme in de regio onderdrukte. Nu de Amerikanen vertrekken en de Taliban aan de macht komen zegt Poetin; kom maar lekker terug bij ons, wij zorgen wel voor jullie."

Pakistan

Er klonk gejuich in de Pakistaanse hoofdstad Islamabad, toen de Taliban Kabul binnenreden. In meerdere Pakistaanse steden deelden gelijkgestemden snoepjes uit aan voorbijgangers. "Het is een bevriend regime en dat is het altijd geweest", vertelt Zuid-Azië specialist Olivier Immig. "Pakistan heeft in 1994 al geholpen met de oprichting van de Taliban." Sindsdien steunen ze de Taliban, openlijk en in het geniep, via de machtige Pakistaanse inlichtingendienst.

Talibanstrijders zijn in Pakistan getraind, het land fungeert als uitwijkplek voor kopstukken en er gaan wapens en geld de grens over. Toch is het bondgenootschap niet helemaal zonder zorgen. "Pakistan heeft zelf heel veel extreme groeperingen en de angst is dat die zich door de overwinning van de Taliban gaan roeren en dat dat in Pakistan leidt tot meer onrust en geweld", aldus Immig.

Niet alleen etnisch en religieus verwantschap speelt een rol bij de relatie tussen Pakistan en de Taliban. Ook buurland en aartsvijand India is een belangrijke factor. De Indiase regering heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in een goede relatie met de regering van president Ghani, om zo hun invloed in Afghanistan uit te breiden.

"Pakistan wil voorkomen dat Afghanistan binnen de Indiase invloedssfeer komt. Mocht er ooit weer oorlog tussen India en Pakistan komen, wat volgens velen in Pakistan lange tijd een reële optie was, dan is een bevriend regime in Kabul van strategisch belang", zegt Immig. India wilde nooit iets met de Taliban te maken hebben. Nu de extremistische groepering de macht heeft gegrepen, lijkt de rol van India, in ieder geval voorlopig, kleiner te worden.

Wie de Taliban zijn en wat ze willen? Een uitleg in vijf minuten:

Taliban heerst weer in Afghanistan, wie zijn ze en wat willen ze?

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl