'Ik weet 100 procent zeker dat de Taliban me gaan vermoorden'
Jarenlang werkte de Afghaanse Sharif als vertaler voor de Nederlandse politiemissie in Afghanistan. Nu zit hij vast in het door de Taliban bedreigde land, en wil hij er zo snel mogelijk weg. Maar hulp uit Nederland laat op zich wachten. "De vorige tolken die door de Taliban werden gepakt, werden gelijk door ze vermoord."
In de jaren dat Nederland militair actief was in Afghanistan, werkten zeker 273 lokale tolken voor het leger en de politiemissie. Hun rol was onmisbaar, maar na het vertrek van Nederland was een eventuele asielprocedure niet of nauwelijks geregeld. En nu de Taliban oprukt, zorgt dat voor paniek bij de tolken.
'Voor ongelovigen geldt de doodstraf'
Zo zit Sharif vast met zijn vrouw en twee jonge kinderen. "De situatie wordt steeds erger", zegt hij tegen Nieuwsuur. Hij communiceert via de telefoon en weigert te beeldbellen, uit angst voor het uitlekken van video's van zijn gezicht. "Steeds meer provincies zijn in elkaar gestort en zijn nu in handen van de Taliban, dat is het grootste probleem waar we nu mee te maken hebben."
Sharif woont in hoofdstad Kabul, tot nu toe een met hand en tand verdedigd bastion. Toch zijn er momenteel al Talibanstrijders die zich onherkenbaar onder de bevolking van de miljoenenstad ophouden en verantwoordelijk zijn voor aanslagen. Sharif vreest dat de val van de stad op handen is.
"En dan wachten we op onze executie", zegt Sharif. "Ik weet zeker dat het gaat gebeuren. De Taliban zien mensen die voor de internationale troepen werkten als 'ongelovigen'. En voor ongelovigen geldt de doodstraf."
Sharif vreest voor z'n leven en wil niet dat z'n echte naam bekend wordt. Nieuwsuur kent z'n echte naam wel en heeft via een Nederlandse politiemedewerker die met hem heeft gewerkt, kunnen bevestigen dat hij actief was als tolk.
Hulp komt moeilijk op gang
Veel andere landen, zoals de Verenigde staten, hebben hun tolken al weggehaald uit het land of zijn er nu mee bezig. Maar Nederland heeft die evacuatie vanaf het begin minder strak geregeld: veel tolken belanden in de bureaucratie.
"Toen andere landen in 2014 al een visumprogramma voor lokaal personeel hadden opgetuigd, ondernam de Nederlandse regering nog geen actie", zegt Sharif. "Dat was erg teleurstellend. En nu de situatie steeds erger wordt, leven we elke dag in angst."
Een van de problemen is het gebrek aan documentatie. Veel tolken vernietigden zelf hun papieren omdat ze bang waren dat die in handen zou vallen van de Taliban. Ook Nederland worstelt met de documentatie.
Er zijn meer aanvragen voor asiel gedaan dan het aantal tolken ingehuurd door de Nederlandse missie. Waarschijnlijk gaat het hier vaak om mensen die ander soort werk voor de Nederlanders deden, zoals chauffeurs en beveiligers. Zij moeten aan strengere eisen voldoen om in aanmerking te komen voor asiel in Nederland.
Kamerleden: evacueer sneller
Een groot deel van de Tweede Kamer doet, opnieuw, een oproep aan het kabinet om soepeler om te gaan met de procedure. PvdA, CDA, D66, ChristenUnie, GroenLinks, SP en Denk stellen hierover nieuwe Kamervragen aan de demissionaire ministers Ank Bijleveld (Defensie) en Sigrid Kaag (Buitenlandse Zaken). Ze suggereren onder meer om de tolken tijdelijke reisdocumenten te geven waarmee ze direct naar Nederland kunnen.
"We mogen de Afghaanse tolken die voor onze veiligheid zorgden niet aan hun lot overlaten", zegt PvdA-Kamerlid Kati Piri tegen Nieuwsuur. "De papierwinkel kan wachten tot zij in veiligheid zijn."
'Er is geen tijd'
Sharif heeft zelf intussen een asielaanvraag ingediend. Daarop kreeg hij te horen dat de aanvraag "in behandeling is genomen" en dat hij "zo snel mogelijk" antwoord krijgt. "Maar het probleem is: er is geen tijd. En de situatie wordt hier met de dag slechter."
Ook voor zijn vrouw en kinderen heeft hij een asielaanvraag ingediend. "Ja, voor ons allemaal. Ik kan ze niet achterlaten, in dit gevaarlijke Afghanistan."
