Kabinet trapt op rem om 'ongekende' besmettingscijfers, maar wuift kritiek weg

De huidige toename van de besmettingscijfers overtreft volgens het demissionaire kabinet de stoutste verwachtingen en daarom komen er nieuwe maatregelen. "Vergeleken met vorige week is er een verzevenvoudiging in het aantal besmettingen", zei premier Rutte op de coronapersconferentie. Hij noemde het gerichte maatregelen, die de opkomst van de besmettelijkere deltavariant moeten tegengaan.

Je vindt alle maatregelen hier op een rij.

Zo moet de horeca vanaf morgen weer sluiten om middernacht; discotheken gaan helemaal dicht. Voor alle cafés, evenementen, theatervoorstellingen en sportwedstrijden geldt dat iedereen een eigen zitplek moet hebben op anderhalve meter afstand. Op deze manier wil het kabinet de forse toename van de hoeveelheid besmettingen, met name bij feestjes of in de horeca, inperken.

Het doel blijft de druk op de zorg beheersen, het virus beteugelen en de kwetsbaren beschermen. Met daarbij de schade voor de maatschappij en de samenleving zo beperkt mogelijk houden, zei Rutte:

"Dit is echt ongekend", zegt demissionair minister van Volksgezondheid De Jonge over de snelle verspreiding van het virus. "Het treft nu vooral jongeren, maar als we dit tempo laten oplopen gaan onvermijdelijk ook mensen van andere generaties besmet raken."

Zo'n 80 procent van de volwassen bevolking heeft minstens één prik gehad tegen het coronavirus, de helft van hen is volledig gevaccineerd. Ondanks deze vaccinatiegraad zijn er volgens De Jonge nog "drie miljoen volwassenen waar het virus kan huishouden". Vooral in de steden zijn er volgens hem wijken waar de vaccinatiegraad laag is en waar de kans op ernstige ziekte door covid-19 hoog is.

Groningen "heeft gewonnen" als het gaat om de grootste stijging van het aantal besmettingen, zei De Jonge:

"De kans op long covid en het risico op ziekenhuisopnames is ook bij jonge mensen aanzienlijk", zei Rutte over de deltavariant. Daarom is het volgens hem zo belangrijk om goed zicht te houden op het virus en er maatregelen tegen te nemen.

Het aantal vastgestelde besmettingen is in een week tijd met 385 procent gestegen. Ook blijkt uit de meest recente gegevens dat de deltavariant snel oprukt en dat het aandeel positieve testen snel stijgt:

Besmettingen gebeurden afgelopen week vooral in de horeca (18 procent), bij bezoek aan vrienden of familie (16,6 procent), feestjes (12,7 procent) en via een vakantiereis (10,1 procent), bleek eerder uit weekcijfers van het RIVM.

Kritiek op snelle versoepelingen weggewuifd

De twee bewindslieden reageerden in de persconferentie ook op de deze week veelgehoorde kritiek dat het kabinet in juni te snel en te drastisch heeft versoepeld. Rutte en De Jonge blijven erbij dat met de kennis van toen, de adviezen van het OMT en RIVM en de toenmalige lage besmettingscijfers, de keuzes verantwoord waren.

"Het waren logische besluiten in die situatie", zei De Jonge. "Maar wat je wel ziet is dat het aantal besmettingen veel sneller is opgelopen dan toen geschat werd met de modellen." Op de vraag of er geen fouten zijn gemaakt, zei hij dat dit nog zal moeten blijken uit evaluaties.

Volgens politiek verslaggever Ron Fresen is er wel degelijk sprake geweest van een grote misrekening door het kabinet. "Achteraf is er toch te snel te veel toegestaan. Ook is men gaan werken met een niet goed doordacht systeem van QR-codes en toegangssystemen wat in de praktijk niet goed te handhaven en te controleren was." Met soms grote uitbraken in uitgaansgelegenheden tot gevolg.

Een toegangstest voor een coronatoegangsbewijs wordt per 13 juli voortaan 24 uur geldig, in plaats van 40 uur. Daarmee komt het kabinet nu wel tegemoet aan het advies van de onderzoekers achter de Fieldlab-evenementen. Die adviseerden naar eigen zeggen vanaf het begin al 24 uur aan te houden, omdat 40 uur een groter risico op besmettingsgevaar geeft.

Het kabinet heeft meer steken laten vallen, zei Fieldlab-hoofdonderzoeker Andreas Voss vandaag tegen de NOS. Zo is volgens hem niet goed gelet op het belang van ventilatie bij binnenevenementen. Ook verwijst Voss naar de hevige kritiek op het inmiddels teruggedraaide beleid om mensen gelijk na hun eerste Janssen-prik toe te laten tot een nachtclub.

'Dansen met Janssen'

Op dit mechanisme, het gelijk krijgen van een vaccinatiebewijs terwijl de gevaccineerde nog niet immuun is, is de afgelopen twee weken forse kritiek geuit. De Jonge herhaalde op de persconferentie dat zijn oproep 'dansen met Janssen' destijds verantwoord was bij de lage besmettingsgraad, en dat het veel jongeren over de streep heeft gehaald om zich te laten vaccineren. Over het feit dat je na zo'n prik niet direct immuun bent, zei hij: "Die info heb ik altijd verspreid."

Vanaf morgen is naar de nachtclub of discotheek gaan onmogelijk, die blijven in ieder geval dicht tot en met 13 augustus. Overigens benadrukte Rutte dat mensen vanwege het virus voorzichtig moeten zijn op feestjes of borrels buiten de horeca om. "We willen elkaar allemaal weer ontmoeten en dat kan ook. Maar onze dringende oproep is en blijft: doe het verstandig. Hou feestjes klein en beheersbaar en houd afstand."