Nieuwe illegale nederzetting stelt Israëlische regering op de proef
Geasfalteerde wegen, stenen huizen, een kinderdagverblijf en zelfs een synagoge: de nederzetting Evyatar lijkt er al jarenlang te liggen, in het glooiende landschap in de buurt van de Palestijnse stad Nablus. Maar niets is minder waar: twee maanden geleden was dit nog een onbebouwde heuveltop.
In een mum van tijd stampten zo'n vijftig Israëlische families hier een dorp uit de grond, zonder toestemming van de Israëlische autoriteiten. En daarmee stelden zij de nieuwe regering voor een dilemma: de illegale nederzetting slopen, of laten staan? Vandaag lijkt de regering voor het laatste te kiezen.
Palestijnse bewoners van het gebied verzetten zich tegen de komst van de nederzetting, terwijl de Joodse bewoners claimen in hun recht te staan. Bij clashes met het Israëlische leger kwamen al vier Palestijnen om:
Vandaag sloot de regering volgens Israëlische media een overeenkomst met de bewoners van de nederzetting. Naar verluidt mogen alle gebouwen voorlopig blijven staan, op voorwaarde dat de kolonisten hun huizen zullen verlaten.
De regering zal vervolgens bekijken of de nederzetting volgens de Israëlische regels alsnog kan worden toegestaan. In dat geval mogen de kolonisten terugkeren naar hun woningen. In de tussentijd zal de heuvel plek bieden aan een Israëlische legerbasis en een jesjiva, een Joodse religieuze school.
De kolonisten vieren de toezegging van de regering vandaag als een grote overwinning. Aan de andere kant noemt een Palestijnse partij de deal "de legitimering van kolonisatie en misdaad". Ook actiegroep Peace Now noemt de afspraak een capitulatie voor de kolonisten.
Volgens internationaal recht zijn alle Israëlische nederzettingen in bezet gebied illegaal. Toch blijven de Joodse dorpen en steden op de Westelijke Jordaanoever al decennialang groeien.
Wie door het gebied rijdt, ziet ze overal liggen, verspreid over het heuvellandschap. Soms zijn het tientallen caravans op een bergtop, maar er liggen ook complete steden, zoals Ariel. Daar is zelfs een universiteit.
Op de Westelijke Jordaanoever wonen, inclusief in Oost-Jeruzalem, meer dan 600.000 Israëlische kolonisten. Hier zie je waar die plekken zijn:
Hoewel Israël dus geen fundamenteel probleem ziet in het bestaan en de groei van de nederzettingen, was voor de totstandkoming van Evyatar geen vergunning verleend. Het leger verklaarde dan ook dat de nieuwe nederzetting ontruimd moest worden.
Maar de politiek heeft het laatste woord. En voor de nieuwe regering, gesteund door zowel linkse als rechtse partijen, werd de kwestie een serieuze test en een potentiële splijtzwam. Yair Lapid, de leider van de grootste partij in de coalitie, zei de nederzetting namelijk te willen evacueren.
Maar voor minister-president Naftali Bennett ligt dat gevoelig. De rechts-nationalistische premier leidde voorheen een belangrijke kolonistenorganisatie en heeft in de nederzettingen een groot deel van zijn aanhang zitten. Niet voor niets bezocht Bennetts partijgenoot Nir Orbach de nederzetting vorige week om de bewoners te steunen.
De controverse bood oud-premier Benjamin Netanyahu een uitgelezen kans om de verhoudingen op scherp te zetten. Een delegatie van zijn Likud-partij bezocht de nederzetting en haalde hard uit naar plannen om de plek te ontruimen.
Dat de nederzetting nu dus vooralsnog niet gesloopt wordt, zal voor veel Palestijnen een bevestiging zijn van wat ze al dachten.
"Alle Israëlische regeringen zijn hetzelfde", zei journalist en activist Nasim Mualla uit het naastgelegen dorp Beita onlangs. "Ze nemen de bergen over en bouwen nederzettingen. Of het nou Netanyahu is of Bennett, het is dezelfde politiek."
