Weer een AstraZeneca-pauze, hoe nu verder? Dit zijn de antwoorden op jullie vragen
Voor de tweede keer in een korte periode is het inenten met het AstraZeneca-vaccin gepauzeerd. Nederlanders die jonger dan 60 jaar zijn, worden zeker tot en met 7 april niet ingeënt met het vaccin. De GGD heeft vanwege de pauze 10.000 afspraken moeten annuleren. Hoeveel afspraken huisartsen hebben moeten annuleren, is onduidelijk. Wel is duidelijk dat vanwege het paasweekend sowieso minder afspraken stonden ingepland.
Maar wat houdt deze pauze verder in, en wat zijn gevolgen? De meest gestelde vragen op een rij:
Waarom wordt deze pauze nu ingelast?
De aanleiding voor de beslissing zijn de bloedstollingsproblemen als mogelijke bijwerking van het vaccin. Eerder vandaag meldde Bijwerkingencentrum Lareb namelijk dat er na het zetten van 400.000 AstraZeneca-prikken in Nederland tot nu toe vijf meldingen zijn binnengekomen van vrouwen tussen de 25 en 65 jaar oud die trombose ontwikkelden in combinatie met een verlaagd aantal bloedplaatjes. Een van hen is overleden.
Of er een verband is tussen de prik en deze gevolgen wordt nog onderzocht. Het beeld van de meldingen is in lijn met de meldingen uit andere Europese landen, waar ook onderzoek wordt gedaan. De bijwerkingen waar Lareb melding van maakte waren voor demissionair minister van Volksgezondheid De Jonge aanleiding om te overleggen met betrokken instanties. Hij sprak met de Gezondheidsraad, het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en het RIVM.
"In dat overleg hebben we uitgelegd wat er aan de hand is. Dat er een aantal gevallen in Nederland zijn, maar ook in Europa", zegt Ton de Boer, voorzitter van het CBG. "Dat de geluiden van Lareb toch weer vergelijkbare beelden zijn met wat we eerder hebben gezien. Daarom heeft de minister besloten om voor nu een pauze in te lassen."
Komende woensdag komt een nader oordeel van het Europees Geneesmiddelenbureau EMA over het AstraZeneca-vaccin. De Jonge wacht de uitkomst af, en beoordeelt de situatie dan opnieuw.
Maar eerder werd het vaccin toch als veilig bevonden?
Het EMA oordeelde eerder al dat het vaccin veilig en effectief is, al werd een verband met bloedstollingsproblemen niet uitgesloten. Het EMA stelde dat de voordelen opwegen tegen de nadelen en benadrukte dat er bij elk vaccin dat miljoenen keren wordt toegediend weleens zeldzame klachten ontstaan. Ondanks die opmerkingen koos De Jonge vandaag weer voor een pauze.
"Cruciaal is nog steeds de vraag of het gaat om klachten ná vaccinatie of dóór vaccinatie", zei hij daarover in een schriftelijke verklaring. "Ik vind het van groot belang dat ook de Nederlandse meldingen goed worden onderzocht. We moeten het zekere voor het onzekere nemen, en daarom is het verstandig om nu uit voorzorg even op de pauzeknop te drukken."
Ik sta ingepland om het vaccin later te krijgen, moet ik me zorgen maken?
Het is goed om te weten dat het nu nog niet duidelijk is of deze meldingen een bijwerking zijn, zegt De Boer. "Het zijn nog steeds heel zeldzame meldingen, als je kijkt naar hoeveel mensen er nu in totaal geprikt zijn."
Maar juist om die onduidelijkheid is het belangrijk om nu even een pauze in te lassen, vindt De Boer. "Je wilt mensen die geprikt worden goed kunnen informeren, en dat kan nu niet. Woensdag wordt meer duidelijk. Als dit een bijwerking is, dan weten we hoe groot het risico daar op is. Die duidelijkheid is nodig."
Waarom geldt de pauze alleen voor mensen jonger dan 60?
De meldingen van de mogelijke bijwerkingen worden vooral gezien bij mensen onder de 60 jaar, laat het ministerie van Volksgezondheid weten. "In Nederland gaat het om één geval met deze mogelijke bijwerkingen boven de 60 jaar. Maar er wordt gekeken naar heel Europa. En daar komt het vooral voor bij mensen jonger dan 55 jaar, volgens het EMA tussen de 30 en 45 jaar. Een enkel geval komt voor in een hogere leeftijdsgroep", zegt De Boer.
Daarnaast komen de klachten vooral voor bij vrouwen. Wat ons brengt naar de volgende vraag:
Waarom geldt de pauze ook voor mannen, en niet alleen voor vrouwen?
Tot nu toe zijn er vooral vrouwen gevaccineerd, legt De Boer uit. "Er zijn tot nu toe veel zorgmedewerkers gevaccineerd en dat zijn meer vrouwen dan mannen. We weten dat het ook bij mannen voorkomt, maar omdat de mannen nog veel minder geprikt zijn weet je nog niet zeker hoe dat zit."
Wat moet ik doen als ik al geprikt ben met AstraZeneca?
Als je geen klachten hebt hoef je niets te doen.
Maar als je drie dagen na de prik weer ziekteverschijnselen krijgt met daarbij onverwachte of onbekende klachten adviseert het CBG direct contact op te nemen met een arts. Hetzelfde geldt voor wanneer er blauwe vlekjes in de huid waargenomen worden.
Wat gebeurt er als je nee zegt tegen AstraZeneca?
Eerder zei demissionair minister De Jonge al dat als je nu je AstraZeneca-prik weigert, je achteraan de rij komt te staan. Dan moet je dus langer op een prik tegen het coronavirus wachten. "Dan kan het maanden langer duren voor je aan de beurt komt", zei hij toen.
