Het was zijn eerste toespraak gericht aan Europa, vanmiddag online in München, vanuit het Witte Huis: Joe Biden wil weer warme relaties aanknopen met de traditionele bondgenoten van de VS en ze ervan overtuigen dat hij graag wil samenwerken.
"Ik stuur een duidelijke boodschap naar de wereld: Amerika is terug. De transatlantische alliantie is terug. We kijken niet achterom, we kijken naar de toekomst. Het partnerschap met Europa is een hoeksteen", aldus Biden.
Zo doen de VS sinds vandaag weer officieel mee aan het Klimaatakkoord van Parijs. Onder Donald Trump stapten de Amerikanen eruit. Trump noemde de deal slecht voor de Amerikaanse burgers en 'niet eerlijk' tegenover Amerika. Ook zou het Klimaatakkoord volgens Trump miljoenen banen gaan kosten.
Biden riep zijn Europese bondgenoten juist op de inspanningen in de strijd tegen klimaatverandering te verdubbelen en waarschuwde voor een "wereldwijde existentiële crisis".
Wat is het beleid van Europa?
De nieuwe Amerikaanse president wil een betere relatie tussen de VS en de EU dan de afgelopen jaren. En volgens twee vooraanstaande experts op het gebied van de internationale politiek zal het aan Biden niet liggen.
"Hij kent Europa. Hij heeft geen leerperiode nodig en je hoeft hem dingen niet uit te leggen. Het probleem ligt meer bij Europa, want we zijn geen federale unie", zegt François Heisbourg, speciaal adviseur van het Internationaal Instituut voor Strategische Studies in Parijs.
"De VS zou Europa moeten vragen: wat is jullie agenda? We willen aan boord komen als het gaat om klimaatverandering, een deal met Iran en meer, maar de regering-Biden moet eerst aan Europa vragen: wat is jullie beleid?", zegt ook analist bij de Europese afdeling van de Amerikaanse denktank Carnegie Foundation, Judy Dempsey.
"De EU heeft ontzettend veel dingen te doen samen met de VS. En veel daarvan is geschaad onder de regering-Trump: het Iran-dossier, de klimaatveranderingen, de wederopbouw van multilaterale relaties, een hele agenda", zegt Dempsey.
Biden sprak op de online Veiligheidsconferentie van München over veel nieuwe samenwerkingsvormen, nadat gisteren zijn ministerie van Buitenlandse Zaken al zei dat de VS bereid zijn "een diplomatieke weg vooruit over het nucleaire programma van Iran te bespreken". Want ook uit die deal met Iran trok Trump zich terug.
Heisbourg en Dempsey kwamen Biden de afgelopen decennia geregeld tegen. "Hij heeft warme gevoelens voor Europa", zegt Heisbourg. "Maar de strategische spil van de wereld is niet meer Europa, dat is Azië."
Europese leiders denken dat ze met Biden naar de goede oude tijd teruggaan, zegt Heisbourg. "Het tijdperk-Trump ligt achter ons, de verhoudingen zullen weer 'beschaafd' worden, maar de wereld van weleer bestaat niet meer."
Enige consensus
Het belangrijkste buitenlandprobleem voor de VS draait om de relatie met China, zeggen beide experts. "De nieuwe relatie met Europa is afhankelijk van het feit of de Amerikanen denken dat Europa hen helpt of hindert in hun relatie met China. Dat is belangrijk voor Biden, maar dat zou voor elke Amerikaanse president belangrijk zijn", zegt Heisbourg.
"De EU stelt belangen boven waarden en normen", zegt Dempsey. "Biden wil de Europeanen niet bekritiseren, maar de handelsovereenkomst met China van eind vorig jaar viel tegen. Biden heeft nu niet echt de handen vrij."
"Dat de VS het hoofd moet bieden aan China is misschien de enige consensus die er momenteel in Amerika bestaat. Het enige onderwerp waarover Republikeinen en Democraten het min of meer eens zijn, en de grote uitdaging voor Europese diplomaten en staatshoofden", aldus Heisbourg.
Problemen in eigen huis
Want al schaarde de hele EU zich uiteindelijk achter een handelsakkoord met China, op de meeste andere terreinen heerst flinke verdeeldheid. Heisbourg: "Verdeeldheid over een onderwerp als China is een luxe die we ons niet kunnen permitteren."
En dan zijn er voor de EU nog de problemen in eigen huis, zoals het verval van de rechtsstaat in Polen en Hongarije. Voor leiders als de Hongaarse premier Orbán had Trump niets dan lof. Maar dat zal onder Biden anders zijn.
"We moeten aantonen dat democratieën nog steeds iets kunnen betekenen voor mensen. Dat is onze missie. Democratie gebeurt niet per ongeluk, we moeten het verdedigen en versterken en vernieuwen. We moeten bewijzen dat het geen relikwie is uit de geschiedenis", zei Biden.
