Shortsellers, beursspeculanten en activisten: de beurs is als het Wilde Westen

• 

  André Meinema

  Verslaggever economie

De financiële markten hebben trekken van het Wilde Westen. Beleggers gedragen zich als cowboys, goudzoekers en pioniers, die de aandelenkoersen opjagen met uiteenlopende middelen en motieven: een soort vuurgevecht tussen vrije jongens en grote beleggers. De wilde koersbewegingen omhoog en omlaag van het aandeel GameStop en de zilverprijs zijn tekenend.

Er wordt gejaagd op rendement of gemikt op idealen, of een mix daarvan. Het zijn de hedgefondsen en shortsellers versus 'We the People' en de 'Ants', zoals de rebellerende kleine beleggers zich op Reddit-forum Wall StreetBets noemen.

Schreeuwende beurshandelaren

Van oudsher is de beurs een kapitaalmarkt. Bedrijven hebben geld nodig om te starten, te draaien en te groeien. Dat kapitaal kan geleend worden bij banken, maar ook bij investeerders en beleggers in ruil voor aandelen. Die aandelen worden vervolgens verhandeld op de beurs. De beleggers zijn aandeelhouders, die in ruil voor hun investering verdienen aan dividend of stijgende koersen als het de bedrijven voor de wind gaat.

Maar de beurs is al lang niet meer een simpel en overzichtelijk marktspel van het kopen en verkopen van aandelen, de belangen zijn immens en uiteenlopend. Van grote en kleine wolven op Wall Street met kortetermijnvisies en dollartekens in de ogen tot kleine beleggers en kolossale pensioenfondsen met een langetermijnblik.

Vroeger was de beurs een ouderwetse marktplaats met schreeuwende beurshandelaren, open outcry heette dat. Op een fysieke beursvloer werd fysiek gehandeld door handelaren met briefjes die hoekmannen orders toe riepen en briefjes toeschoven die ze schriftelijk of telefonisch doorkregen van beleggers. Tegenwoordig kunnen beleggers zelf makkelijk en snel de beursvloer op en aandelen kopen en verkopen via een app of onlinebroker, de hele dag door. De beursvloeren zijn wereldwijd overal en digitaal vanuit huis te bereiken.

Short

Er zijn allerlei instrumenten en derivaten ontwikkeld om het handelen effectiever, gevarieerder en lucratiever te maken. Er wordt niet alleen geld verdiend aan stijgende koersen, maar ook met dalende koersen.

Dat is wat hedgefondsen soms doen: beleggen met geleende aandelen door short te gaan. Ze lenen aandelen die ze vervolgens verkopen en hopen die later tegen een lagere prijs terug te kopen en terug te geven aan de uitlener. Ze mikken op een lagere beurskoers omdat het bedrijf het niet goed doet en overgewaardeerd is en die hogere koers in hun ogen niet verdient. Geld wordt dan verdiend met het verschil tussen de hogere verkoopprijs en de lagere aankoopprijs.

Het is beleggen met een hoog risico. Bij de opwinding rond het aandeel GameStop moesten de grote shortsellers bloeden, omdat een hele club kleine beleggers wereldwijd de aandelenkoers oppompt. Om de verliezen te beperken waren de shortsellers genoodzaakt hun beleggingsposities af te bouwen door aandelen GameStop te kopen, want de geleende aandelen moesten teruggegeven worden. Ironisch genoeg steeg daarmee de beurskoers van GameStop technisch nog harder, een short squeeze wordt dat genoemd.

The Good and the Bad

Shortselling mag contrair klinken, maar is reglementair en gebruikelijk. "Shortselling is van alle tijden", zegt oud-AFM-bestuurder Paul Koster. "Al in 1860 bond spoorwegondernemer VanderBilt de strijd aan met shortsellers van de spoorlijnaandelen in New York. Hij kocht alle aandelen op en bezorgde New York een spoorlijn en legde het fundament voor zijn vermogen."

Sinds het begin van de beurswave van WallStreetBets vorige week hebben aandelenkoersen een grillige weg afgelegd. Het aandeel GameStop noteerde half januari 20 dollar. Afgelopen vrijdag bereikte het een piek van 470 dollar, 2200 procent (!) koerswinst. Maar gisteren noteerde het nog maar 90 dollar. De zilverprijs is na een piekje van 30 dollar, de hoogste prijs in 8 jaar, weer op weg naar beneden, net als die van zilverbeleggingsfondsen.

Het is het Wilde Westen in optima forma. Wie de good is en wie de bad, en wie gewonnen heeft? Bij schermutselingen wordt meestal met scherp geschoten, niet met losse flodders. Hedgefondsen hebben veel verloren door het gladstrijken van de posities, volgens Bloomberg naar schatting 20 miljard dollar. De WallStreetBets hebben honderden miljoenen gestoken in aandelen waar de late instappers nu nog maar de helft of minder van terug krijgen, voor sommigen is dat toch de moeite waard.