Er komt 7,6 miljard euro extra coronasteun voor bedrijven, maakte het kabinet gisteren bekend. Meer ondernemers krijgen een vergoeding van de vaste lasten en de subsidie voor loondoorbetaling gaat omhoog. Daarnaast komt er een aparte regeling voor starters, gaat de voorraadvergoeding voor winkels omhoog en is er straks een garantiefonds voor evenementen. En dat is nog niet eens alles.
De regelingen en het extra geld zijn bedoeld om te voorkomen dat bedrijven stranden met de haven in zicht. Door het vaccin lijkt het einde van de coronacrisis binnen handbereik, en het kabinet wil dat alle bedrijven de eindstreep kunnen halen. "Het hele gesprek over selectiever bedrijven steunen, survival of the fittest, wordt niet meer gevoerd", zegt econoom Mathijs Bouman.
Angst voor zombiebedrijven
Tijdens de eerste lockdown kwam het kabinet met een groot steunpakket om alle getroffen bedrijven te helpen. Daarna werden de regelingen versoberd. Er was nog geen zicht op het einde van de crisis en het kabinet vroeg zich openlijk af of alle sectoren wel steun moesten blijven krijgen.
Er was vrees voor zombiebedrijven: niet-levensvatbare bedrijven die overeind worden gehouden met overheidsgeld. Dat is verspild geld én verspilde mankracht, was de redenering: het personeel had ook kunnen werken bij een bedrijf waar het juist goed gaat. "Je kunt bang zijn dat we bedrijven en werkgelegenheid redden waar post-corona helemaal geen plaats meer voor is", zegt Bouman.
"Een half jaar geleden zei het kabinet dat we langzaam moesten nadenken of we wel iedereen moesten redden. Of er niet een structurele verandering van de economie moest komen. Dat durfden ze toen niet aan, en het is nu helemaal geen discussie meer."
Lastig kiezen
Bouman noemt drie redenen waarom het kabinet nu toch álle bedrijven overeind wil houden. "Ten eerste is het einde van de crisis in zicht. Er is een vaccin. Ten tweede zijn er binnenkort verkiezingen. Moeten bepalen welke bedrijven je wel en welke niet redt, is nu geen fijne positie voor politici. Ten derde is het sowieso lastig om te kiezen. Het wisselt nogal welke bedrijven hard worden geraakt. In de zomer waren er bijvoorbeeld veel profiteurs."
Mark Betting begon in april een sportbar maar kon die door de lockdown pas eind juli openen. Na tien weken moest hij weer dicht. Zijn pandeigenaar heeft de huur opgeschort, maar hij houdt 5000 euro per maand kosten. Betting noemt het "schandalig" dat er nu pas een regeling voor starters komt:
Afbouwen van de steunmaatregelen zou de economie waarschijnlijk méér pijn doen. Tot nu toe werken ze namelijk vrij goed, zegt Bouman. "Veel beter dan iedereen had durven hopen. Het aantal faillissementen is heel erg laag. De maatregelen zijn goedkoper dan was begroot, en het lijkt erop dat er weinig misbruik van wordt gemaakt."
En vergeleken met de landen om ons heen, is onze economische recessie niet zo diep en is het herstel sterk. Naast de stevige steunpakketten, komt dat volgens Bouman doordat onze economie vorig jaar minder stil kwam te liggen dan elders. "In België werd bijvoorbeeld de bouw platgelegd. Bovendien hebben wij relatief weinig industrie, die veel last heeft van de stilgevallen wereldhandel. En we hebben heel goed internet waardoor we efficiënt kunnen thuiswerken."
Geen zorgen om diepte zakken
Toch waarschuwde ABN Amro onlangs dat een groot deel van de bedrijven failliet dreigt te gaan. "Bedrijven worden kwetsbaarder, de buffers raken op", zegt Bouman. Maar hij verwacht dat het extra steungeld genoeg is om veruit de meeste bedrijven overeind te houden.
Bang dat de miljarden opraken als de crisis toch nog langer duurt dan verwacht, hoeven we niet te zijn, zegt Bouman: "Niemand in het kabinet maakt zich zorgen om de diepte van de zakken van de staat. De rente is voor Nederland gemiddeld nog steeds negatief. We krijgen geld toe op wat we lenen."
NOSop3 legde al eens uit hoe dat precies kan:
