Maar weinig gemeentes controleren op coffeeshoptoeristen
Amsterdam is om en wil (acht jaar na invoering) alle landelijke gedoogregels voor coffeeshops gaan handhaven. Dus ook het ingezetenencriterium, waardoor buitenlandse toeristen moeten worden geweerd uit coffeeshops.
Amsterdam is daarmee een van de weinige van ongeveer 100 gemeentes met een coffeeshop, die daar actief op wil gaan controleren, merkt onderzoeker Bert Bieleman op. Hij deed verschillende onderzoeken naar het coffeeshopbeleid in opdracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid.
AHOJGI-criteria
De overheid heeft voor het gedoogbeleid van softdrugs regels opgesteld. Zo mag je als je meerderjarig bent in coffeeshops maximaal 5 gram wiet en hasj per dag kopen. En bijvoorbeeld thuistelers mogen maar 5 wietplanten hebben.
Een andere belangrijke voorwaarde is dus het zogeheten ingezetenencriterium. Dat betekent dat je alleen cannabis mag kopen als je Nederlander bent of als je in Nederland woont.
De coffeeshop moet dat controleren. Daarvoor moet je een geldig legitimatiebewijs laten zien of een bewijs van de gemeente dat je in Nederland woont.
Het ingezetenencriterium is een overblijfsel van de wietpas. Die werd in 2012 ingevoerd in de Brabant, Limburg en Zeeland om overlast door drugstoeristen langs de grens tegen te gaan.
Daar was veel protest tegen, vooral omdat je lid moest worden van een besloten club (het b-criterium) om in de coffeeshop terecht te kunnen. Die lijsten moesten makkelijk controleerbaar zijn en dat zagen veel shopbezoekers niet zitten. De illegale handel nam toe en daarom werd de wietpas uiteindelijk afgeschaft en nooit landelijk ingevoerd.
Ingezetenen
Wat overeind bleef was het ingezetenencriterium. Alleen ligt de handhaving daarop bij de gemeenten.
"In veel gemeenten is er helemaal geen sprake van coffeeshoptoerisme," legt onderzoeker Bieleman uit. "Je ziet dat op die plekken soms nog geen beleid voor het ingezetenencriterium is. De meeste gemeenten hebben hiervoor wel beleid, maar handhaven het niet of bijna niet."
Vooral langs de grens zijn er gemeentes die het wel actief handhaven zoals bijvoorbeeld Maastricht.
Amsterdam wilde eerder nog niet voldoen aan het zogeheten ingezetenencriterium, bang dat de illegale straathandel zou toenemen. Burgemeester Halsema noemt het een "reëel risico" dat de handel verplaatst naar de straat.
Toch denkt ze dat het aantal buitenlandse toeristen af zal nemen, omdat zij vaak thuis ook al blowen: "Deze toeristen komen vooral naar Amsterdam om in onze coffeeshops te zitten. De vraag is waarom ze nog hierheen zouden moeten komen, als dat niet meer kan."
