Universiteiten en musea gaan koloniale kunstcollecties onderzoeken
Onderzoekers van academische instellingen en Nederlandse musea gaan de komende vier jaar onderzoek doen naar koloniale kunstobjecten. Doel is om te zien wat er met de objecten moet gebeuren, welke rol ze in Nederland spelen en of ze mogelijk terug moeten. Maar ook wordt onderzocht hoe de objecten hier ooit terecht zijn gekomen. Elf wetenschappers gaan ermee aan de slag.
"Het doen van herkomstonderzoek is enorm van belang in het debat rond collecties uit de koloniale periode, en gaat verder dan alleen roofkunst", zegt Wayne Modest van onderzoekscentrum van het Nationaal Museum van Wereldculturen (NMWV), dat het Tropenmuseum, het Afrika Museum en het Rijksmuseum Volkenkunde beheert.
Erfgoed teruggeven
De Raad voor Cultuur adviseerde begin oktober dat Nederland al het koloniaal erfgoed moet teruggeven aan de herkomstlanden, als redelijk zeker kan worden aangetoond dat die landen de stukken onvrijwillig zijn kwijtgeraakt. Het gaat om kunststukken die zijn veroverd tijdens koloniale oorlogen of toen Indonesië en Suriname in handen waren van Nederland.
De directeur van het Tropenmuseum sprak toen de verwachting uit dat er nog genoeg kunst zou overblijven in zijn museum:
Het onderzoek met de naam Pressing Matter komt voort uit de samenwerking tussen het NMWV en de Vrije Universiteit in Amsterdam, en sluit volgens de onderzoekers in grote lijnen aan op dat advies. "Gekeken wordt niet alleen naar roofkunst, maar ook naar andere verzamelgeschiedenissen; zo worden de mogelijke oplossingen voor de menselijke resten in de collecties onderzocht", zegt Modest.
Volgens Susan Legêne, als hoogleraar politieke geschiedenis aan de VU betrokken bij het project, is het niet zo eenvoudig om kunst terug te sturen. "Dat is meer een politieke wens, want het is helemaal niet makkelijk", zegt ze op NPO Radio 1. "We hebben het hier over tienduizenden, misschien honderdduizenden objecten. Inclusief menselijke resten. Daar kan je niet één categorische oplossing voor verzinnen."
Voor een deel wordt daarom gewerkt aan het schrijven van richtlijnen. Legêne: "Hoe stel je het tentoon, waar stel je het tentoon. En voor een deel gaan we met musea en partners in ontwikkelingslanden waar deze collecties vandaan komen praten, over waar ze het beste tot hun recht komen."
