Verbeten verbouwingsstrijd houdt Binnenhof in greep, gaan ze wel of niet?
Aanstaande woensdag zou hét moment voor Binnenhof-betrokkenen op de agenda staan; de Tweede Kamer zou een go/no go geven voor de verhuizing naar 'B67', een opgeknapt kantoor vlak bij het Centraal Station.
Maar het debat is afgezegd. Kamerleden hebben extra tijd nodig om een nieuwe stapel rapporten door te ploegen. En zolang deze informatieachterstand niet is bijgewerkt, wil niemand nog een voorspelling doen: verhuist de Kamer wel of niet over ruim zes maanden?
Huis en haard
De drie andere bewoners van het historische complex zijn vrijwel klaar voor vertrek naar elders in de stad. Bij de Tweede Kamer - met een groter gebouw, meer medewerkers en een intensief parlementair proces - is nog steeds twijfel of het wel verstandig is om nu te verhuizen.
Veelgehoorde vragen: valt er in 'B67' wel coronaproof te werken? Zijn de voorbereidingen op orde? Of wordt de verbouwing net zo'n drama als het Amsterdamse Rijksmuseum, met jarenlange vertraging en een kostenoverschrijding van miljoenen? En komt dat uiteindelijk niet voor rekening van het parlement?
"De Kamer moet echt een zorgvuldig besluit kunnen nemen op basis van juiste en goed onderbouwde informatie", zegt Kamervoorzitter Khadija Arib over de huidige onrust rond het megaproject. In de parlementaire geschiedenis kwam zo'n vertrek nog nooit voor. "Het is vrij ingrijpend." Arib begrijpt de behoefte aan transparantie. "Wij willen weten hoe het budget in elkaar zit. Het gaat wel om belastinggeld."
Fyra-debacle
Bij een technische briefing somde directeur huisvesting van de Tweede Kamer Jaap van Rhijn de openstaande vragen nog eens op, onder meer over een nog niet sluitende begroting, het nog niet op orde zijn van technische zaken en nog niet aangevraagde vergunningen. De teller staat inmiddels op 562 miljoen euro.
Partijen als SP, PvdA, GroenLinks, maar ook regeringspartijen VVD en CDA schrokken even. Het Fyra-debacle ligt nog vers in het geheugen; deze hogesnelheidstrein werd binnen enkele weken wegens te gevaarlijke gebreken van het spoor gehaald. Kosten bijna 11 miljard euro, voorbereiding meer dan tien jaar. "Als er één les is die we daarvan hebben geleerd, is het dat je tussentijds moet kijken of je op de goede weg zit. Of er geen sprake is van een tunnelvisie", aldus SP-Kamerlid Sandra Beckerman. Het bestuur van de Tweede Kamer heeft opnieuw om onderzoek gevraagd naar die gefaseerde aanpak.
We moeten nu echt een besluit nemen. Dit gaat gruwelijk veel geld kosten. Verkassen en verhuisdozen inpakken is niet leuk.
Dat de discussie over de gebouw per gebouw-renovatie opnieuw is geopend, tergt de voorstanders van een spoedig vertrek. Het is een gepasseerd station en opnieuw strooit de Kamer zand in de machine, klinkt het geïrriteerd in de wandelgangen. In 2019 werd het ontwerp van architectenbureau OMA afgewezen, voor de afkoop werd 2,7 miljoen euro neergelegd.
Besluit
Verantwoordelijk staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken wil het plan doorzetten. Het Rijksvastgoedbedrijf heeft van 'B67' een soort kopie van het huidige parlement proberen te maken en dat kostte al 161 miljoen euro. "We moeten nu echt een besluit nemen. Dit gaat gruwelijk veel geld kosten", benadrukt hij. "Verkassen en verhuisdozen inpakken is niet leuk."
Het is meer dan noodzakelijk, zegt Knops, en niet alleen vanwege de overlast door stof en herrie. De veiligheidseisen zijn namelijk verscherpt, onder meer door de (internationale) terrorismedreigingen en aanslagen. "Je kunt een bouwterrein niet helemaal hermetisch afsluiten. Er lopen zoveel werklui in en uit. Er kan zomaar iemand het beveiligde gebied inkomen en de plenaire zaal in lopen. Daar moet je niet aan denken."
Uit recent onderzoek blijkt ook dat er met aanpassingen zoals extra spatschermen, kortere lunchpauzes en aangepaste looprichtingen coronaproof gewerkt kan worden.
Samenleving
Knops vindt ook dat de Kamer niet kan terugkomen van een besluit dat in 2015 werd genomen. De Tweede Kamer moet voor het kerstreces een knoop doorhakken om de zomer van 2021 nog te halen. Bij vertraging dreigt zeker een jaar uitstel, want alleen in het zomerreces is er voldoende tijd om alle spullen over te brengen en aan te sluiten.
Het gaat niet om emoties, maar om een hele gewetensvolle afweging. Je moet kritisch blijven nadenken en niet de verkeerde besluiten nemen op basis van een tunnelvisie.
Een ander gevaar is dat het in verval geraakte Binnenhof ook in brand vliegt, waarschuwen experts. Knops spreekt over een 'spaghetti' van oude, versleten kabels en snoeren. De voorstanders maken regelmatig de vergelijking met de Parijse kathedraal Notre-Dame, die in 2019 tijdens restauratiewerkzaamheden door brand grotendeels werd verwoest. Tot ergernis in de Kamer. "Ik heb deze doembeelden niet nodig om te begrijpen hoe groot dit probleem is", vindt PvdA-Kamerlid Ploumen.
Knops begrijpt de Kamer wel: "Ik snap de emotie. Niemand wil verhuizen. Het is gedoe". Arib weerspreekt dat het de Kamer hierom gaat. "Het gaat niet om emoties, maar om een hele gewetensvolle afweging. Je moet kritisch blijven nadenken en niet de verkeerde besluiten nemen op basis van een tunnelvisie."
SP-Kamerlid Beckerman heeft nog veel vragen. Met alle conflicten van vorig jaar in het achterhoofd zegt ze: "Het wordt al snel lelijke politiek." Toch vindt ze dat de Kamer goed op de zaak moet letten. "Straks loopt het gierend uit de klauwen. We moeten het goede voorbeeld geven."
Deze week komen de resultaten van het door de Tweede Kamer aangevraagde onderzoek naar de gefaseerde aanpak. Het debat is nu gepland op de laatste Kamerdag, 17 december. Dan weet Knops of hij die go of no go krijgt.
