Oud-turnsters verbijsterd over handelwijze KNGU: 'Trap na voor slachtoffers'

Ongeloof en verbijstering. Die gevoelens overheersen bij veel oud-turnsters die dinsdag met gefronste wenkbrauwen het besluit van de gymnastiekbond KNGU vernamen over de hervatting van het topsportprogramma van de Nederlandse turnvrouwen met dezelfde trainers die eerder niet welkom waren na onthullingen over grensoverschrijdend gedrag. "Een trap na voor de slachtoffers", oordeelt Stasja Köhler. "Een mes in de rug", zegt Anouk Visser-Jong.

De turnwereld staat al weken in brand, nadat trainer en voormalig bondscoach Gerrit Beltman in juli had toegegeven jonge turnsters in het verleden te hebben mishandeld en vernederd. Die bekentenis bracht een stortvloed aan nare herinneringen bij oud-turnsters naar boven.

Veel van hen traden naar buiten met hun ervaringen, maar ook met beschuldigingen richting trainers die bijvoorbeeld nu voor de KNGU werken of richting trainers die momenteel turnsters uit TeamNL begeleiden.

De KNGU, die inmiddels een onafhankelijk onderzoek heeft ingesteld naar mogelijke wantoestanden, zette enkele dagen na Beltmans bekentenis de huidige bondscoach Gerben Wiersma en bondstrainer Vincent Wevers op non-actief en verzocht vier clubtrainers voorlopig hun werk te staken.

Schoon schip

Dat besluit gaf voormalige topturnsters als Köhler en Visser-Jong het idee dat er eindelijk schoon schip zou worden gemaakt in de turnwereld. Zeker omdat directeur Marieke van der Plas afgelopen dinsdag liet weten dat er tussen 21 juli en 27 augustus nog eens ruim honderd meldingen over misstanden in de turnwereld zijn binnengekomen bij de bond en het Centrum voor Veilige Sport Nederland.

De oud-turnsters hebben het in het verleden zelf ook diverse meldingen gedaan over grensoverschrijdend gedrag door trainers, maar vonden met hun klachten en kritiek aanvankelijk geen gehoor bij de bond. Dit keer dachten ze dat hun noodkreet wel was gehoord, maar dat gevoel is sinds de persconferentie van de KNGU, waarop afgelopen dinsdag duidelijk werd dat de trainers weer aan het werk mogen, grotendeels verdwenen.

Hoop

"Ik had een klein beetje hoop. Dat de mensen die nu bij de KNGU zitten ons wel serieus namen", zegt Köhler, die zeven jaar geleden met Simone Heitinga al het boek schreef 'De onvrije oefening'. "De aanbeveling uit het onderzoek dat volgde was destijds: schoon schip maken. Die aanbeveling is in een lade terechtgekomen."

Visser-De Jong was tussen 1991 en 2001 topsportster en maakte jaren deel uit van de nationale ploeg. Ze nam in 2001 gedwongen afscheid van de sport na een ernstig ongeluk in de turnhal. Ze brak tijdens een trainingssessie twee nekwervels en scheurde een rugwervel.

"Van de trainer moest ik opstaan. Iemand heeft me uiteindelijk naar het ziekenhuis gebracht. Later kwam een bondsofficial met bloemen en de mededeling dat ik er niets over met de media mocht delen", kijkt ze nu terug op de heftige periode. "'Dat zou schadelijk zijn voor het imago van de sport."

"Dit bestuur heeft geen idee waarmee het te maken heeft", constateert ze. "Het leek er even op dat de turnbond ons oud-sporters erkenning wilde geven, maar al snel ging het in de persconferentie over wat er met het huidige team moet gebeuren. We weten nog steeds niet wat ze voor ons gaan doen. We hebben geen concrete plannen gehoord", stelt Visser-Jong teleurgesteld vast.

Petra Witjes, in 2009 de eerste klokkenluider over de misstanden in de turnsport, zat ook met grote verbazing naar de uitspraken van technisch directeur Mark Meijer en directeur Van der Plas te luisteren.

"Opnieuw wordt voorbijgegaan aan de gevoelens en emoties van hen die beschadigd zijn. Het signaal dat met dit besluit wordt afgegeven is respectloos. De KNGU kijkt vooral naar het heden en de toekomst, maar dat heeft geen zin als je het volledige verleden niet kent", aldus Witjes, die in 2009 al de werkwijze van Vincent Wevers aan de kaak stelde in een interview met de NOS.

Ook oud-turnster Wyomi Masela, die van 2000 tot 2013 onder Vincent Wevers trainde, vertelde dat ze zich herkende in de aantijgingen over de mentale vernederingen. Toch heeft ze nu begrip voor het besluit van de KNGU en zegt ze dat de verhalen van vroeger los moeten staan van wat er in het verleden is gebeurd.

"Echter vind ik wel dat de KNGU nu het initiatief moet nemen naar de betrokkenen uit de eerdere periodes waarvan veel dappere turnsters naar voren zijn gestapt. Prioriteit is het welzijn van deze ex-turnsters maar ook dat we zien dat de KNGU de verhalen serieus neemt. Dat staat los van TeamNL waarvan ik vind dat voor hen de weg richting Tokio 2021 moet verlopen zoals gepland."

Verantwoordelijkheid bond

Köhler, Visser-Jong en Witjes snappen dat de huidige lichting de olympische droom levend wil houden, maar de manier waarop de KNGU dat doet, begrijpen ze niet.

"Ik vind niet dat de turnsters hun droom ontnomen moet worden. Maar als dat gebeurt onder trainers waar onderzoek naar wordt gedaan en waar meldingen over zijn gedaan van grensoverschrijdend gedrag, dan vind ik het wel erg raar dat ze nu terug zijn in de turnhal."

"Het aangekondigde onderzoek is pas dinsdag begonnen. Je kunt dingen in de turnsport pas veranderen als je zelf reflecteert. De KNGU moet zelf verantwoordelijkheid nemen, vooral kijken wat de bond in het verleden verkeerd heeft gedaan", adviseert Visser-Jong.