Gezondheidsraad: uitrol 5G kan doorgaan, wel meer onderzoek nodig
Het is veilig om het 5G-netwerk dat de komende jaren in Nederland beschikbaar komt, uit te rollen. Dat zegt de Gezondheidsraad, die op verzoek van de Tweede Kamer hier onderzoek naar deed. Wel zijn er nog dingen onduidelijk en dat vraagt om nader onderzoek.
De raad noemt het rapport een "eerste stap". Het benadrukt dat hiermee niet het antwoord is gegeven of 5G daadwerkelijk gezondheidsrisico's oplevert. Dit is dus niet het onderzoek dat een einde zal maken aan alle twijfel over 5G, zegt voorzitter Bart-Jan Kullberg.
Het rapport komt nadat er eerder dit jaar zendmasten in brand werden gestoken en een actiegroep een kort geding om de uitrol te stoppen had verloren. Het eerste deel van het netwerk is inmiddels geactiveerd.
Gezondheidseffecten
Voorzitter Kullberg zegt dat het "niet is aangetoond" en ook "niet waarschijnlijk is" dat 5G de gezondheid kan schaden. "Zo is er geen effect op hormonen en ook geen effect op de afweer van infecties. Voor een klein aantal andere aandoeningen zijn effecten niet helemaal uit te sluiten."
In het rapport gaat het niet om het risico dat er in de praktijk gezondheidsschade optreedt, maar om de "potentie". In feite is dat het verschil tussen de theorie en de praktijk: doordat 5G nog zo nieuw is, ontbreekt die informatie uit de praktijk. Voor de frequenties die al langer in gebruik zijn, wordt dit ondervangen door informatie uit eerdere onderzoeken, maar dit is niet mogelijk bij de 26 GHz-band waar 5G in de toekomst ook op gaat werken.
Dat 5G nu kan worden uitgerold, komt doordat het deels gebruikmaakt van frequenties waar al veel onderzoek naar is gedaan. "We kunnen al een hele boel zeggen over de frequenties van 3G, 4G en wifi. 5G maakt voor een belangrijk deel gebruik van frequenties in dat deel van het spectrum", zegt Kullberg. Het mobiele netwerk gaat de komende jaren vooral werken op de 700 MHz en 3,5 GHz.
Aanvullend onderzoek nodig
Wel benadrukt de raad dus dat aanvullend onderzoek nodig is. Volgens Kullberg gaat het om twee zaken. Enerzijds de blootstelling van 5G in de praktijk: "Omdat niet goed bekend is of dat het anders zal zijn bij de huidige netwerken." Dit meten is dus belangrijk, vindt de Gezondheidsraad.
Tegelijkertijd adviseert de raad wel om te wachten met een deel van het netwerk, dat gebruikmaakt van een hogere radiofrequentie dan andere delen: de 26 GHz. "Er is relatief weinig onderzoek gedaan naar gezondheidseffecten bij die frequentieband. We hebben ook geen reden om aan te nemen dat daar schadelijke effecten van zijn", zegt Kullberg. Vooralsnog ligt er in Nederland geen duidelijk plan om deze frequentie in gebruik te nemen.
Ook adviseert de raad een onderzoeksprogramma op te zetten dat gaat kijken naar de relatie tussen blootstelling aan 5G en het optreden van kanker, verminderde mannelijke vruchtbaarheid en geboorteafwijkingen. Daarnaast is het advies om te kijken naar effecten van blootstelling aan 26 GHz op de huid.
Onrust in de samenleving
Er is al tijden in een deel van de samenleving onrust over de komst van 5G. Sommigen vrezen negatieve gezondheidseffecten; mensen claimen last te hebben van de straling van telecomnetwerken en vrezen dat dit meer wordt met de komst van 5G.
Het leidde zelfs tot een reeks brandstichtingen eerder dit jaar, waarbij ook de complottheorie rondging dat er een verband was met het coronavirus. Dit verband is er niet, zeggen experts nadrukkelijk. De politie en het OM concludeerden begin juni dat er geen verband is tussen de verschillende brandstichtingen.
Reacties
Providers KPN, T-Mobile en VodafoneZiggo noemen het alle goed dat de Gezondheidsraad met dit rapport is gekomen. In hun ogen bevestigt dit dat het veilig is om 5G uit te rollen. Ook benadrukken de providers dat ze de zorgen over straling serieus nemen.
Stichting Stop5GNL, die eerder via een kort geding de uitrol probeerde tegen te houden, noemt het advies tegenstrijdig. "Je gaat niet iets op de markt brengen dat in de praktijk nog niet goed is onderzocht", zegt woordvoerder Martine Vriens. Volgens haar is dat een experiment met de gezondheid. "Ze adviseren het voorzorgsbeginsel te hanteren, maar dat staat haaks op wat ze nu doen. Ze zouden pas op de plaats moeten maken."
