Geen bierbonus, wel in overleefmodus: verhaal van een profclub in crisistijd

• Guido van Gorp

  sportredacteur

Achter de schermen legt de KNVB momenteel de laatste hand aan een 'deltaplan' om de voetbalsector weer op te starten. Tegen het eind van komende week verwachten de beleidsbepalers van het profvoetbal het document, een paar honderd pagina's dik, toe te kunnen lichten bij minister Van Rijn (VWS).

Haast is geboden voor een oplossing vanuit de politiek, meent de voetbalbond. Hoe langer er niet gespeeld wordt met publiek, hoe groter de druk wordt op het voortbestaan van profclubs. Alleen al dit jaar rekent de KNVB op een schadepost van 400 miljoen.

Dat is dan het grote plaatje, maar hoe ziet de situatie eruit op clubniveau? Ivo Pfennings, algemeen directeur van Fortuna Sittard, biedt een kijkje in de keuken.

Geen wanhoop

Sinds maart staan de Limburgers in de 'overleefmodus'. Fortuna verwacht dat de begroting komend seizoen gehalveerd wordt door onzekere sponsor- en wedstrijdinkomsten wegens het spelen zonder publiek. Om de kosten te drukken, wordt de selectie teruggebracht en leveren spelers, volgens collectieve afspraken, salaris in.

Maar wanhopen? Nee, dat doen ze in Sittard niet. Fans en sponsors blijken ook loyaal. En dan is er ook nog de aanstaande komst van een rijke, voetbalgekke televisietycoon.

We spreken Pfennings eerder deze week in een leeg zaaltje op het KNVB-hoofdkantoor in Zeist, een uur voordat hij door Eric Gudde (directeur betaald voetbal KNVB) en Jan de Jong (directeur Eredivisie CV) zal worden bijgepraat over het deltaplan.

Samen met de directies van De Graafschap, SC Cambuur, NAC Breda en Go Ahead Eagles krijgt Pfennings die middag ("voor het eerst") te horen hoe men weer denkt te kunnen voetballen, hoe een stadion binnen de anderhalvemetersamenleving, en alle restricties die daarbij horen, kan functioneren en wat er aan financiële hulp in het vat zit.

Na afloop laat niemand iets los over de plannen, zo is afgesproken. Ook Pfennings niet. Maar in dat uur voorafgaand aan de meeting laat Pfennings wel zijn gedachten de vrije loop.

Wat verwacht je van dit deltaplan?

"Ik laat me verrassen. Om eerlijk te zijn heb ik er nog niets van gezien. We worden bijgepraat over hoe de periode na september overbrugd kan worden tot het moment dat we weer met publiek gaan spelen."

Hoe realistisch is profvoetbal vanaf 1 september?

"De vraag is: wat mag straks? Kun je spelen met publiek? De KNVB onderzoekt nu met een projectteam of het mogelijk is om vanaf september te starten met de eredivisie. Ook bekijken ze hoe een anderhalvemeterstadion zou kunnen werken."

"Ik vind het héél lastig. Als je me nu vraagt of het haalbaar is, dan zeg ik nee. Want ja, anderhalve meter voor je, achter je, naast je. Ik zie dat moeilijk voor me."

Hebben jullie zelf draaiboeken voor voetbal-in-coronatijd klaarliggen?

"Nee. Wij doen mee met het collectieve, landelijke plan waaraan gewerkt wordt. Experts van de bond bekijken dat en wij zullen daarop meeliften."

Bekijk in onderstaande infographic (swipe naar rechts) hoe Fortuna ervoor staat:

Sinds het seizoen 2018/2019 speelt Fortuna Sittard weer in de eredivisie. Met een vijftiende plek verzekerden de Limburgers zich van nog één jaar profvoetbal op het hoogste niveau. Dat succes had ook een financiële keerzijde. Er werd 1,7 miljoen euro verlies geleden, waardoor Fortuna onder verscherpt toezicht van de KNVB kwam te staan.

Zijn jullie met zo'n achterstand bestand tegen de crisis?

"We hadden zestien jaar eerste divisie achter de rug. Er was veel achterstallig onderhoud en we moesten investeren. Faciliteiten waren verouderd en we promoveerden onverwacht. Onze organisatie was daar niet op ingericht. Ons stadion en veld moesten op orde. Er waren onverwachte kosten, omdat diverse zaken onbekend voor ons waren. Die kosten hebben we nu beter in de hand."

Toch staan jullie onder verscherpt toezicht. Gaat de KNVB daar nu relaxter mee om?

"Ja, alles wordt iets opgeschoven door de crisis. Veel clubs zullen rode cijfers schrijven als gevolg van het wegvallen van omzet en het mislopen van sponsorinkomsten en wedstrijdopbrengsten. Door de eerder gemaakte kosten zijn wij in de ongezonde categorie ingedeeld."

"Gelukkig heeft men oog voor onze verbeteringen. Met een kleine groep - we hebben slechts tien man op kantoor - werken we er hard aan om binnen uiterlijk vier jaar aan alle KNVB-criteria te voldoen. Liefst eerder nog."

Wat betekent niet kunnen voetballen in financieel opzicht?

"We hadden nog de thuiswedstrijden tegen Ajax, PSV, AZ en Utrecht. Vier topduels. Er zijn geen wedstrijdinkomsten, geen huur van de cateraar, geen merchandise. Daarnaast hebben we een afspraak met de bierleverancier, bij een bepaald aantal hectoliter krijgen we een flinke bonus, dat mis je. Juist bij dit soort wedstrijden is het bij ons volle bak."

"Al met al denken wij dat onze begroting komend seizoen voor 40 tot 50 procent geraakt wordt. We zijn dus even in een soort overleefmodus, kijken extra kritisch naar onze uitgaven."

Hoe cruciaal zijn transfers voor Fortuna?

"Transfers zijn heel cruciaal. Getalenteerde spelers ontwikkelen en na één of twee jaar doorverkopen aan een grotere club, dát is ons bedrijfsmodel. Ons doel is om een of twee transfers per jaar te doen. Momenteel is er concrete interesse in Mark Diemers, Amadou Ciss en Lisandro Semedo."

Stel, de transfermarkt versobert. Hoe gaat dat straks als clubs minder bieden voor jullie spelers?

"We hoeven niet per se te verkopen. Ik kijk naar het belang van de club. Corona of geen corona: een speler vertegenwoordigt waarde. Overhaast handelen heeft geen zin. Het hele transfercircus moet nog op gang komen."

Al met al ben je positief over de toekomst. Waarom kijken jullie dan toch naar geld van buitenaf?

"Alle clubs zitten in hetzelfde schuitje en missen inkomsten. Alleen als je, zoals wij, dóór wil groeien en niet ieder jaar om degradatie wil spelen, móét je keuzes maken. We hebben een begroting van 7,5 miljoen euro. Met ons huidige beleid komt daar jaarlijks een paar ton bij. Maar wil je richting clubs als Sparta, PEC, Heracles dan moet je naar de 12 tot 14 miljoen in begroting."

"Daarom willen we bijvoorbeeld de catering weer in eigen beheer nemen. Zo kunnen we een dikke anderhalf miljoen in omzet stijgen. Een andere keuze - en de eerste gesprekken zijn al vóór de crisis gevoerd - is het aangaan van een strategisch partnerschap met iemand (televisietycoon Acun Ilicali, red.) waar Isitan (eigenaar Isitan Gun, red.) nu mee onderhandelt. Met een injectie van hem kunnen we ons spelersbudget een behoorlijke boost geven om zo écht aansluiting te krijgen."