Lager IQ en kans op nierproblemen, dat zijn risico's van lood in je water
Controleurs checken basisscholen, kinderdagverblijven en gemeentelijke panden in grote steden op loden waterleidingen. Als het aan de PO-Raad ligt, worden de leidingen bij alle basisscholen gecontroleerd. En uit angst voor lood halen sommige bewoners van Amsterdam-Noord hun drinkwater uit een pomp. Wat zijn de gevaren van oude waterleidingen gemaakt van lood en hoe weet je of jij ze thuis ook hebt?
Om met dat laatste te beginnen: installateur Dick Gunst laat zien hoe je het zelf kunt checken.
Dan over de risico's. Zoals bij elke stof die impact heeft op de gezondheid gaat het om de dosis die je binnenkrijgt. Bij het overgrote deel van de Nederlandse huishoudens is de blootstelling aan looddeeltjes verwaarloosbaar.
Maar in Amsterdam-Noord is soms wel acht keer meer lood in het drinkwater gevonden dan de Nederlandse norm (zie kader onderin). Bijna een op de vijf watermonsters bevatte te veel van het metaal, was de voorlopige conclusie van een lokale woningbouwvereniging.
'Effect op hersenontwikkeling'
Vooral ouders met jonge kinderen of baby's moeten waakzaam zijn, zegt GGD-arts Yvonne Vendrig. "Lood heeft effect op de hersenontwikkeling van kinderen. Hoe kleiner een kind, hoe meer water het drinkt ten opzichte van het lichaamsgewicht - dus hoe groter het effect is."
Zuigelingen zijn extra kwetsbaar, omdat hun darmen looddeeltjes makkelijker opnemen en omdat hun hersenen sterk in ontwikkeling zijn. Volgens de Gezondheidsraad kan lood iemands IQ verlagen met twee tot vijf punten. "Uit onderzoek op groepsniveau blijkt dat kinderen die meer lood binnenkregen een lager IQ hebben dan kinderen waarbij minder lood werd gemeten", zegt de GGD-arts in het NOS Radio 1 Journaal.
Ook hier geldt dat het sterk afhankelijk is van de dosis. De Gezondheidsraad schat dat in Nederland enkele tienduizenden jonge kinderen en enkele duizenden zwangere vrouwen via kraanwater aan een ongewenst hoog loodgehalte kunnen worden blootgesteld.
In deze graphic kun je zien dat er in ons land zo'n 100.000 tot 200.000 woningen nog loden waterleidingen hebben:
Te veel lood is ook voor volwassenen potentieel gevaarlijk. De kans op een verhoogde bloeddruk en op nierproblemen stijgt.
"Maar", benadrukt de GGD-arts, "we moeten het wel in perspectief plaatsen." Zoals ook uit de bovenstaande graphic blijkt: bij veruit de meeste huishoudens is het kraanwater van prima kwaliteit. Zeker vergeleken met andere Europese landen.
"Kraanwater is ook de meest duurzame optie. Dus we zouden het jammer vinden als mensen er nu bang voor worden", zegt Vendrig. Ook omdat water drinken gezond is.
Mensen met loden waterleidingen in huis maken zich natuurlijk wel terecht zorgen. Daarom adviseert de Gezondheidsraad risicogroepen om flessenwater te gebruiken en om de resterende loden leidingen in oude huizen te vervangen.
Hoe herken ik ze?
Sinds 1960 is het verboden om lood te gebruiken voor de toe- en afvoer van water in woningen. Als jouw huis rond deze tijd of eerder is gebouwd, is het verstandig om je binnenleidingen te controleren.
"Je kunt bij de watermeter checken hoe die leiding eruitziet", legt de GGD-arts uit. De loden buizen zijn vaak zilvergrijs en iets dikker dan nieuwe leidingen. Als je erop tikt met een metalen voorwerp dan maakt het een dof geluid. Als je twijfelt kun je een installatiemonteur inschakelen of een watermonster nemen en laten testen op looddeeltjes.
Overigens kunnen ook nieuwe kranen of waterleidingen de eerste maanden lood of andere metalen afgeven. Nieuwe kranen kan je daarom het beste even laten doorlopen voordat je drinkt. Na een maand of drie kun je ze gewoon gebruiken.
