Zoektocht naar persoon achter bombrieven is speurtocht voor politie

• Wim Kopinga

  redacteur Online

De afgelopen weken werden er in Nederland verschillende bombrieven verstuurd. Gisteren werd de achtste aangetroffen. Geen van de bommen is daadwerkelijk ontploft. Ook zaterdag en vandaag zijn bij twee bedrijven in Amsterdam waarschuwingsbrieven afgeleverd. Het is nog altijd de vraag wie de afzender is en waarom de brieven verstuurd zijn, naar ogenschijnlijk willekeurige adressen. "Het eerste uitgangspunt is nu forensisch onderzoek", zeggen experts.

Waar let je op bij opsporing?

De speurtocht die de politie nu gestart is naar de afzender van de brieven doet denken aan een film. De bombrieven worden onderzocht op sporen, zoals vingerafdrukken en materiaal waar dna uit kan worden gehaald. Ook wordt gekeken hoe de brief gemaakt is. Wat voor papier wordt er gebruikt? Waar is de bom van gemaakt, en waar kan je die spullen kopen? Gaat het om standaardmateriaal of om specifieke producten?

"Verder gaat het ook om tactisch onderzoek", zegt Jasper van der Kemp, criminoloog aan de Vrije Universiteit. "Waar de brieven op de post zijn gedaan is van belang. Ook is het boeiend naar wie hij gestuurd is." Zelf vindt Van der Kemp de waarschuwingsbrieven bijzonder interessant.

"Op basis van de tekst ga je kijken wat voor iemand die brief verstuurd heeft. Naast het forensische aspect, zoals het materiaal van de brief en wat voor inkt er gebruikt is, wordt er gekeken naar wat iemand zegt en welke woorden er gebruikt worden." Een forensisch linguïst kan zo bijvoorbeeld achter het opleidingsniveau van de verzender komen, of bepalen uit welk deel van het land de verzender komt. "Uiteindelijk raap je al die onderzoeken bij elkaar en creëer je een beeld van de verdachte."

Hoe ver de opsporingsdiensten zijn met het verzamelen van gegevens, wil de politie niet zeggen. "We willen de verzender niet wijzer maken dan hij al is", zegt een woordvoerder. "De enige reden dat we naar buiten zijn getreden is om de ontvangers van de brief te waarschuwen. Daarom is de brief in eerste instantie omschreven. Later hebben we met foto's laten zien hoe hij er uitziet."

Het maken van zo'n bom is niet zo moeilijk. "Je moet een beetje verstand hebben van explosieven, maar die kun je online zo bij elkaar zoeken", zegt explosievenexpert Ad van Riel van trainingscentrum REASeuro. "Opening van de brief moet vervolgens tot ontsteking van de lading leiden. Ook dat zit niet zo ingewikkeld bij elkaar."

Zelfs het verzamelen van benodigde materialen is volgens Van Riel prima te doen. In veel gevallen kun je het volgens hem bij elkaar sprokkelen in een bouwmarkt. En het jaargetijde komt nu ook goed uit: er is vuurwerk in omloop. Brandbaar kruit dat daar in zit is dus vrij verkrijgbaar.

Een verzonden bombrief en een échte brief van het CIB:

Aan de brieven valt op dat ze uit naam van het Centraal Invorderings Bureau (CIB) verstuurd worden en dat ze een verdikking hebben. Als het CIB-logo niet op de envelop zelf is gedrukt maar op een sticker zit, moeten mensen de envelop niet openmaken. De politie zei eerder uit te gaan van één en dezelfde afzender. Mogelijk is er sprake van afpersing.

Dat laatste is van belang, zegt Van der Kemp. "Want je wilt weten waarom de brieven verstuurd zijn. Je zoekt naar de logica achter de op het oog willekeurige lijst met ontvangers." Als het om afpersing gaat, leidt de geëiste verdere vorm van contact tot meer informatie over de dader.

Al die informatie zorgt ervoor dat het aantal verdachten beperkt kan worden. Van der Kemp: "Dat wegstrepen is van belang. Er komen veel mensen in beeld, maar je wil de lijst steeds kleiner maken. Zo kom je uiteindelijk bij de dader."