Hier kun je tegenwoordig nog wonen voor anderhalve ton

• Rebecca van Dam

  redacteur Online

Voor anderhalve ton kun je bijna nergens nog een huis kopen, blijkt uit onderzoek van de Hypotheker. Vooral veel eenverdieners komen met een hypotheek op basis van hun inkomen niet meer aan een eigen huis.

Een simpele zoektocht op huizensite Funda laat zien dat er ruim 4200 huizen van 150.000 euro of minder te koop staan. Maar voor dat bedrag is de koper nog niet klaar. In veel gevallen, vooral centraal in het land, gaat het om 'een opknapper' waar flink in geïnvesteerd moet worden, een huis met erfpacht of een duokoop-regeling, waar de grond los van het huis wordt verkocht.

Bijkomende kosten

Zo kun je in Zeewolde een ruime hoekwoning met 4 slaapkamers kopen voor de vanaf-prijs van 150.000 euro. Hier komt maandelijks nog ruim 200 euro erfpacht bovenop. In Almere koop je voor zo'n 104.000 euro een rijtjeshuis met tuin. Met de grond erbij ligt dat bedrag al aanzienlijk hoger, op 180.000 euro. En voor 145.000 euro koop je in Tiel een klushuis in het centrum. Het huis vraagt om een investering, want de badkamer moet worden vernieuwd en ook het verouderde interieur vraagt om een opknapbeurt.

Hoe verder weg van de Randstad, hoe goedkoper de woningen en hoe groter het aanbod. Zo staan in Den Helder, in de kop van Noord-Holland, 55 woningen te koop onder de 150.000 euro. Van de 33 woningen tot anderhalve ton in het Groningse Veendam, zijn er enkele zelfs minder dan 100.000 euro.

Maar: "de krimpgebieden zijn geen reëel alternatief om te wonen", zegt Esther Geuting, directeur innovatie van de Stec-Groep, een advies- en onderzoeksbureau op het vlak van economische ontwikkeling en vastgoed . "Dit zijn vaak niet de plaatsen waar werk is. Hier vertrekken juist mensen en verdwijnen voorzieningen."

Wat zijn dan de alternatieven?

Prefabwoningen

Prefabwoningen worden steeds populairder en zijn relatief goedkoop. De elementen van deze catalogus-woningen worden in een fabriek gemaakt, waarna ze op de bouwplaats in elkaar worden gezet. Een prefabhuis is verkrijgbaar vanaf zo'n 55.000 euro. Voor dat geld heb je een starterswoning met drie slaapkamers. Wel heb je dan alleen het casco. De inrichting en afwerking van het huis komen daar nog bij, en ook moet er grond worden aangekocht of gehuurd om het huis op te plaatsen.

Toch zijn deze woningen een goed alternatief, zegt Geuting. "Doordat de woning in de fabriek wordt gemaakt, is de bouwtijd op locatie sneller en effectiever. Bovendien zijn prefab-woningen 40 procent goedkoper. Helaas beslaan deze huizen nu pas 2 procent van de woningbouwproductie," zegt Geuting. Volgens haar stokt de woningmarkt door een tekort aan doorstroom en bouwcapaciteit. Door de productie van prefabwoningen op te schroeven en meer bouwpersoneel specifiek hiervoor op te leiden, zou het betaalbare woningaanbod al toenemen, denkt ze.

Flexibele woningbouw

Een flexibele woning wordt tijdelijk neergezet, voor 10 of 20 jaar. "Maar voor 10 jaar is het te duur, na 20 jaar kan zo'n investering uit", weet Geuting. Nadeel van de investering is dat het huis na gebruik niet verkocht kan worden, en dus geen geld oplevert. "Daarom is dit minder geschikt voor particulieren en maken vooral woningcorporaties hier gebruik van, om de druk te ontlasten", aldus Geuting.

Collectieven

Steeds meer mensen kiezen voor een Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). Starters kopen dan gezamenlijk een pand, vooral in stadscentra, of initiëren een nieuwbouwproject. Dat heeft niet alleen als voordeel dat ze samen een hogere hypotheek kunnen krijgen of sneller aan een woning komen, maar ook wonen ze dan dichtbij vrienden en bekenden.

"Vooral het sociale aspect, de cohesie in de buurt, is hier een aantrekkelijke factor", weet Erik Gathier, initiatiefnemer van Het Nieuwe Collectief. "Ook alleenstaanden schrijven zich in voor onze nieuwbouwprojecten, maar we merken dat budget één van de moeilijke factoren is."

Woningen goedkoper maken is bijna niet te doen, ziet hij: "Het is erg lastig om op dit moment voor anderhalve ton een nieuwbouwhuis te kopen. De koopprijs is opgebouwd uit bouwkosten, die almaar stijgen. Ook het bedrag waarvoor de gemeente grond verkoopt, stijgt. En dan is er nog de grote vraag naar woningen, waardoor de vraagprijs stijgt. Het probleem is dus prangend, maar op korte termijn zie ik geen oplossing."

Tiny House

Steeds meer mensen kiezen voor een 'tiny house' als een serieus alternatief voor een betaalbare woning. Het bouwen van zo'n woning met een maximale woonoppervlakte van 50m2 kost tussen de 10.000 en 40.000 euro. Daarbij moet de eigenaar een kavel huren, eigen grond kopen of erfpacht betalen voor het gebruik van de grond.

"Tiny houses nemen een vlucht. Ze voorzien in een behoefte, over een paar jaar zijn er veel meer kleinere woningen," voorspelt Geuting. "Bovendien worden met de huidige bouwprijzen sociale woningen steeds kleiner. Voor anderhalve ton bouw je nu 35 vierkante meter."

Mensen die toch de voorkeur voor wat meer ruimte hebben, kunnen ook kiezen voor een modulaire woning, een woonunit of zeecontainer.

Buitengebieden en achterstandswijken

Een andere veelgenoemde oplossing is het uitwijken naar kleinere gemeenten in de omgeving waar de huizen nog goedkoper zijn. Toch biedt dit voor eenverdieners geen oplossing. Naarmate de populariteit van die omliggende plaatsen groeit, stijgen daar ook de huizenprijzen. Hetzelfde geldt voor achterstandswijken, waar veel starters een huis kopen en die opknappen, zodat de buurt verbetert en huizen in waarde stijgen.

Bij de ouders

Een ander alternatief is sparen. Steeds meer jongeren kiezen ervoor bij hun ouders te blijven wonen zolang ze geen eigen woning kunnen vinden. In 2017 wachtten jongeren gemiddeld tot ze 23,5 jaar oud waren, voordat ze het ouderlijk huis verlieten, blijkt uit cijfers van het CBS. Eén van de redenen dat die stap wordt uitgesteld, is dat door hoge huren en dure koopwoningen een eigen huis voor veel jongeren niet haalbaar is.