26 arrestaties op dag van bouwprotest, veel files op de snelwegen

Liveblog gesloten

Hierbij sluiten we het liveblog over de demonstratie van vandaag af. Meer nieuws over het bouwprotest leest u op onze site of in de app.

A12 bij Den Haag weer open

De A12 bij Den Haag in de richting van Utrecht is weer open, meldt Rijkswaterstaat op Twitter.

Meeste aanhoudingen voor opruiing en vernieling

Veertien personen werden aangehouden voor opruiing en vernieling, maakte de politie zojuist bekend. Een persoon werd aangehouden voor poging doodslag nadat hij probeerde een motoragent van de weg af te rijden.

Zeven mensen zijn aangehouden wegens het verstoren van de openbare orde. Dat gebeurde nadat zij flessen gooiden naar politieagenten. Volgens de politie leken de mensen "behoorlijk onder invloed van alcohol te zijn".

26 personen aangehouden

Een woordvoerder van politie Den Haag laat weten dat er vandaag in totaal 26 arrestaties zijn verricht. Bij de demonstratie op het Malieveld zijn 22 personen aangehouden en zojuist op de A12 vier mensen.

Aanhoudingen op de A12, snelweg dicht

Politie Den Haag meldt dat er meerdere aanhoudingen zijn verricht op de A12. Enkele demonstranten van het bouwprotest zouden gevaarlijk rijgedrag hebben vertoond. De stoet reed langzaam en over de volle breedte van de weg. De politie was vervolgens genoodzaakt de stoet stil te zetten en de snelweg bij Den Haag is in beide richtingen dicht.

Toeterend naar huis

Verslaggever Eva Wiessing staat bij de Utrechtsebaan, waar honderden voertuigen inmiddels toeterend zijn vertrokken naar huis. Het verkeer in de richting van Den Haag is weer langzaam op gang gekomen.

Meerdere arrestaties verricht op het Malieveld

Eerder vanmiddag meldde politie Den Haag dat een aantal demonstranten flessen naar de politie heeft gegooid. De ME werd daarbij ingezet en meerdere mensen zijn aangehouden. Hoeveel aanhoudingen er zijn verricht, kan de politie nog niet zeggen. Volgens de politie ging het om verschillende mensen en waren het niet alleen demonstranten.

Er zijn geen agenten gewond geraakt door de rondvliegende flessen. Volgens de woordvoerder van de politie is de rust inmiddels weergekeerd.

Zeer zware spits: 250 kilometer file

Er staat inmiddels 250 kilometer file in Nederland. Rijkswaterstaat spreekt van een 'zeer zware spits'. Op diverse snelwegen zijn colonnes met trekkers en vrachtwagens gespot, waaronder op de A2 en A12.

Bouwers vertrekken van Utrechtsebaan

De bouwers die tot kort geleden op de Utrechtsebaan stonden, zijn op aanwijzing van de politie vertrokken. De tunnelbak in de Utrechtsebaan werd vanochtend afgesloten nadat enkele demonstranten de aanwijzingen van de politie niet opvolgden. Veel bouwers hebben daar vervolgens hun voertuig geparkeerd en zijn te voet naar het Malieveld gegaan.

130 kilometer file op de weg

Op dit moment staat er 130 kilometer file in Nederland. Dat is veel voor dit tijdstip. Volgens Rijkswaterstaat komt dat niet alleen door het bouwprotest, maar zijn er ook op verschillende plekken in het land ongelukken gebeurd.

Vooral rondom Rotterdam en Utrecht is het erg druk op de weg en staan veel automobilisten stil, meldt Rijkswaterstaat op Twitter. Op de A12 van Den Haag naar Utrecht is ongeveer drie kwartier vertraging tussen Woerden en het knooppunt Lunetten.

Groot deel van het Malieveld al opgeruimd

Het Malieveld is voor een groot deel alweer opgeruimd. Ook het zand dat de bouwers hadden gestort, is - op een enkele hoop na - weer weg.

Geparkeerde voertuigen blokkeren Utrechtsebaan

De politie laat weten dat de meeste demonstranten het Malieveld hebben verlaten. De mensen die nog op de Utrechtsebaan staan, willen ook naar huis, maar dat kan niet omdat er nog voertuigen geparkeerd staan van achtergebleven demonstranten die nog op het Malieveld zijn. De politie is met hen in gesprek en wil dat zij zo snel mogelijk vertrekken. Het is niet duidelijk of deze mensen actievoerders zijn.

Politie zet ME in

Politie Den Haag meldt op Twitter dat een aantal demonstranten flessen naar de politie heeft gegooid. Er is ME ingezet om de situatie onder controle te krijgen.

Oponthoud op de A16

Demonstranten die Den Haag inmiddels hebben verlaten, rijden op de A16 richting Breda. Tussen Rotterdam-Kralingen en knooppunt Klaverpolder is 40 minuten oponthoud, meldt de ANWB.

'PFAS-norm te streng om mijn werk te kunnen doen'

Wesley Teunissen uit Maasbracht is vandaag afgereisd naar Den Haag om te demonstreren. "De PFAS-norm is nu te streng om mijn werk te kunnen doen", zegt hij. Teunissen werkt bij een groot bouwbedrijf, maar er 'mag geen schep meer in de grond'. Het is volgens hem te laat als de PFAS-norm pas in december wordt versoepeld. "Twee maanden wachten redden we niet, dan ligt het werk denk ik al plat."

Teunissen is door de situatie naar eigen zeggen 'klaar met de politiek'. "Wij willen gewoon zekerheid, maar de toekomst is nu heel onzeker. Ik sta hier vandaag om een tegengeluid te laten horen, maar ik denk dat de mensen in Den Haag zich er niks van aantrekken", vertelt hij.

Lees hier meer over Teunissen en drie andere demonstranten die vandaag aanwezig waren op het Malieveld.

Bouwers ruimen eigen grond ook weer op

Eerder vanmiddag stortten de demonstranten honderden kuub zand op het Malieveld, maar die grond ruimen ze nu ook weer op.

Bouwers houden ook op terugweg op A12 verkeer tegen

Politie: verkeer bij Malieveld rijdt weer door

Eerste wagens verlaten Malieveld

Het protest van bouwers op het Malieveld lijkt iets eerder dan gepland tot een einde gekomen. Het terrein loopt leeg en de betogers gaan beetje bij beetje naar huis. "We kregen de indruk dat mensen het wel gehad hadden", verklaarde organisator Grond in Verzet tegen persbureau ANP.

Een deel van de demonstranten is nog bezig met het opruimen van de lading zand op het Malieveld. Die was daar uit protest tegen het stikstof- en PFAS-beleid van de overheid gestort, en bevatte overigens geen PFAS.

Het bouwprotest in vijf foto's

Politie: groep demonstranten rijbaan opgelopen

Agenten te paard proberen een groep demonstranten terug het Malieveld op te krijgen. De actievoerders zijn de naastgelegen Koningskade opgelopen, wat voor verkeersopstoppingen zorgt. "Politie is bezig de groep van de weg te leiden", twittert de politie.

Tenminste een persoon werd afgevoerd in een busje. Een woordvoerder van de politie zegt dat er pas aan het einde van de dag bekend wordt gemaakt hoeveel aanhoudingen er zijn gedaan.

Actievoerders dumpen zand op Malieveld

Elk van de 70 kiepwagens stort zo'n 12 kuub zand op het Malieveld. De grondbanken in Nederland, waar grond wordt opgeslagen, hebben volgens Grond in Verzet momenteel 8 miljoen kuub aarde in beheer. Grond in Verzet meent dat dat genoeg is om het gehele Malieveld ruim 70 meter op te hogen.

Tientallen kiepwagens storten zand

Zo'n 70 kiepwagens hebben zand op het Malieveld gestort. Het gaat om schoon zand. De actie illustreert volgens de bouwers dat er nu heel veel grond ligt opgeslagen, dat nu niet kan worden gebruikt vanwege de geldende PFAS-normen. Volgens actiegroep Grond in Verzet hangt het ervan af hoe de dag verloopt of ze de grond aan het eind van de dag weer mee terug nemen.

Lunchen op de Utrechtsebaan: niet iedereen te voet verder naar protest

'Wij veganisten zijn solidair met de bouw'

Behalve de bouwsector is er vandaag nog een ander protest in Den Haag. Een groepje veganisten wil de bouwers een hart onder riem steken. "Het is oneerlijk dat de bouw wordt stilgelegd vanwege de veehouderij", zegt een woordvoerder tegen een NOS-verslaggever. De actiegroep benadrukt dat de veesector veel meer stikstof uitstoot dan de bouw.

Demonstranten niet gerustgesteld

De toespraken van de bewindslieden op het Malieveld hebben weinig indruk gemaakt op deze demonstranten. "Het zijn allemaal weer beslissingen op termijn."

Te voet verder naar protest, voertuigen blijven staan op Utrechtsebaan

Demonstranten die worden tegengehouden bij de Utrechtsebaan, gaan te voet verder. Hun voertuigen hebben ze onbemand op de weg achtergelaten, bevestigt de politie. De afspraak is dat ze na het protest zo snel mogelijk vertrekken. De Utrechtsebaan blijft de rest van de dag afgesloten voor verkeer. Volgens een verslaggever ter plaatste is de sfeer rustig.

Actievoerders tegengehouden op Utrechtsebaan

De Mobiele Eenheid en politie grijpen in bij de Utrechtsebaan

Verschillende bouwers met eigen voertuigen hebben aanwijzingen van de politie genegeerd. Eerst is geprobeerd ze bij de afslag Nootdorp tegen te houden, maar daar gaven ze geen gehoor aan. Daarop hebben de politie en de Mobiele Eenheid de tunnelbak in de Utrechtsebaan afgesloten. Daar staan nu de actievoerders die met eigen voertuigen naar Den haag zijn gekomen.

Politie is nu in gesprek met de actievoerders, laat een woordvoerder weten. Sommige mensen gaan te voet door naar het Malieveld. Of ze hun vrachtwagens daar gewoon laten staan, weet de politie nog niet.

Tegelijkertijd roept de organisatie van het protest op het Malieveld de filedemonstraten op zich "netjes" te gedragen. Ga naar het ADO-stadion, niet meer naar het Malieveld, "daar wordt het ook gezellig".

Staatssecretaris: meten is weten

Ook volgens staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven gaat het kabinet alles op alles zetten om de impasse te doorbreken. "Meten is weten, dus zodra we meer weten kan er meer." Daarop scanderen de betogers "Nu!". "Het liefst nu, dat geldt ook voor mij. Niemand heeft er belang bij dit te vertragen."

Eerder kregen de bewindslieden op het podium een manifest aangeboden:

Minister Schouten uitgefloten

Minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is op het Malieveld uitgefloten door de bouwers. "Dit land gaat niet op slot", herhaalde de minister die belast is met de stikstofproblematiek nog maar eens.

"De vergunningen kunnen weer worden aangevraagd. Als de stikstofneerslag nul is, kunt u aan de slag." Die laatste woorden kwamen haar op een fluitconcert te staan. "Voor situaties waar wel sprake is van stikstofneerslag komt een drempelwaarde", zei ze. Daar is volgens de minister iedereen in de sector bij geholpen, van bouwers tot toeleveranciers.

Politie: actievoerende bouwers negeerden aanwijzingen

Ondernemersvoorzitter De Boer: unicum dat jullie mij hebben aangezet tot staken

"Het is nog nooit gebeurd dat een voorzitter van de werkgevers staakt", zegt Hans de Boer, voorzitter van ondernemersorganisatie VNO-NCO. "Ik ben trots op jullie, dat jullie dit hebben bereikt. We hebben een van de beste economieën van Europa en hebben een van de beste landen om in te wonen. Maar wat is er aan de hand: de politiek luistert niet meer naar de mensen die werken. Mensen uit de politiek, vergeet niet: wij verdienen de centen, wij maken de banen, wij zorgen voor belastinginkomsten. Jullie moeten naar ons luisteren: NU! NU! NU!"

'Wij accepteren niet dat Nederland op slot gaat'

Voorzitter Maxime Verhagen van Bouwend Nederland sprak zojuist de actievoerder op het Malieveld toe. "Wij van bouwend Nederland accepteren niet dat het land op slot gaat."

Verslaggever: bij boerenprotest was het drukker

Schouten: 'Het land gaat niet op slot'

Sprekers eisen actie: 'NU!!!'

"Normaal bruist onze sector. Wij vervoeren alles. Nu staan we stil." Aan de microfoon staat Elisabeth Post, voorzitter van Transport en Logistiek Nederland (TLN). "De overheid heeft ons op de handrem gezet. De politiek heeft ervoor gezorgd dat we niets meer kunnen. Politiek toon draagkracht en lef. Laat ons niet in de steek. Wij willen grond verzetten. Wij willen bakstenen vervoeren."

Verhagen: 'We zitten op onze handen'

"Dat wij hier met zo veel mensen zijn gekomen, met vakbonden, werkgevers en werknemers bij elkaar, geeft aan dat we het zat zijn", zegt Maxime Verhagen, voorzitter van Bouwend Nederland. "Het is onthutsend dat we op onze handen moeten zitten, terwijl duizenden mensen zonder woning zitten, bruggen en viaducten onderhoud nodig hebben en duizenden gebouwen verduurzaamd moeten worden. Het is onbestaanbaar dat we nog steeds moeten wachten op het kabinet om besluiten te nemen om bouw en infra aan het werk te krijgen. Wij eisen draagkracht van het kabinet. Geen actie over een paar maanden, actie nu!"

Toeterende start

Getoeter op Malieveld

Het officiële programma begint nu. Dat moment wordt ingeluid met een getoeter door alle aanwezige voertuigen. Bekijk hier de livestream.

CBS: bouwsector drie keer zo belangrijk als de landbouwsector

De bouw is ongeveer drie keer zo belangrijk voor de Nederlandse economie als de landbouwsector. Dat zegt econoom Peter Hein van Mulligen van het Centraal Bureau voor de Statistiek in het NOS Radio 1 Journaal. "De bouwsector is goed voor 5 procent van de totale economie en 6 procent van de werkgelegenheid."

Of het door de stikstof- en PFAS-maatregelen kan leiden tot een recessie, betwijfelt Van Mulligen. "Maar het kan bepaalde dingen wel erger maken, dan denk ik aan de krapte op de woningmarkt. Dan helpt het niet als er maar weinig woningen kunnen worden bijgebouwd. We zien het terug in onze cijfers. Niet alleen de woningbouw loopt wat terug, ook het aantal nieuwe bouwvergunningen daarvoor. Dat is vreemd als je je bedenkt dat de woningmarkt zo overspannen is."

Kanttekening is wel dat veel bouwbedrijven nog kampen met een personeelstekort en daarom niet kunnen bouwen. Dat zou betekenen dat veel bouwbedrijven nog voldoende aanbod hebben.

Kolonne actievoerders blokkeerde even A12

Een groep actievoerders die naar Den Haag rijdt, heeft even de A12 geblokkeerd. Dat gebeurde ter hoogte van parkeerplaats Hellevliet in de richting van Den Haag. "De actievoerders stonden stil op de rijbanen", zegt verslaggever Mattijs van de Wiel. "Het heeft een paar minuten geduurd."

De groep zei eerder vandaag dat ze het oneens zijn met de beoogde "publieksvriendelijke" karakter van het protest. In de post hieronder is te lezen dat brancheorganisatie Bouwend Nederland zich zorgen maakt over de opkomst, omdat dit soort groepen de weg blokkeren voor de reguliere demonstranten.

Bouwers zitten andere bouwers dwars: 'bussen geblokkeerd door ongeorganiseerd protest'

Bouwend Nederland maakt zich zorgen over de opkomst. De demonstratie moet om 10.00 uur beginnen, maar bussen met demonstranten staan vast in de file, die veroorzaakt wordt door ongeorganiseerde actievoerders. Zij blokkeren de A12 door langzaam te rijden. Vooraf had de organisatie gevraagd niet met eigen materieel te komen, om verkeerschaos te voorkomen. Een aantal demonstranten heeft daar maling aan, zij willen een "harder" protest.

Politie: A12 in Den Haag in een richting afgesloten

De politie meldt op Twitter dat de A12 in Den Haag deels is afgesloten. "Utrechtsebaan (stad in) is in verband met vele bouwverkeer onderweg naar het Malieveld afgesloten." De politie adviseert overige weggebruikers om de snelweg te vermijden.

Gezien onderweg naar Den Haag

Minister Schouten: kleinschalige bouw over enkele weken weer op gang

Minister Schouten wil dat er binnen enkele weken een drempelwaarde komt voor kleine en middelgrote bouwprojecten, waarbij tot 200 woningen worden gebouwd. Die stoten minder stikstof uit en hoeven wat het kabinet betreft geen ellenlange procedures te doorlopen. De minister die belast is met de coördinatie van de stikstofmaatregelen van het kabinet hoopt op die manier een deel van de bouw weer op gang te krijgen. Ook voor grotere bouwprojecten worden maatregelen bedacht, maar daar wil de minister nog niets over zeggen omdat ze nog moeten worden doorgerekend.

Schouten spreekt straks de demonstranten op het Malieveld toe. Ze zegt dat het kabinet "de urgentie voelt, die zij ook voelen". Behalve de stikstofcrisis, is er ook een tekort aan woningen, zei zij in het NOS Radio 1 Journaal. "Dat betekent dat we bij alle stikstofmaatregelen, eerst de woningbouw vlot willen trekken."

Bouwers zijn sceptisch

Op het Malieveld wordt sceptisch gereageerd op Schoutens plannen. Een medewerker van een infrabedrijf noemt het een "onsamenhangend verhaal". "Ik zie dat de boel op slot staat en dat er weinig loskomt. Hoelang moeten we deze situatie aanzien? Grond mag niet worden afgevoerd. Grondbanken zijn dicht. Je kunt geen kant op met je materieel." Wil Schouten zo een applaus verwachten, dan moet ze volgens demonstrant zo "een mooi trucje doen".

'De opdrachten zijn aan het opdrogen, na de Kerst vallen we stil'

Het vak voor de bezoekers op het Malieveld is nog nagenoeg leeg. De groep bouwers die met voertuigen is gekomen, is al een tijd op het Malieveld. Het voertuigenvak is wel vol, meldde de politie eerder. Een aantal medewerkers van grondverzet- en bestratingsbedrijven zegt vooral last te hebben van de PFAS-maatregelen. Voertuigen staan stil en "opdrachten drogen op", zeggen ze in de onderstaande video.

Politiek in paniek: wooncrisis oplossen lukt niet door strenge normen

Net als voor de boeren, is er in politiek Den Haag veel begrip voor de bouwers, zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp in het NOS Radio 1 Journaal. "Kabinet en coalitiepartijen hoeven niet overtuigd te worden van problemen van de bouwers. Het kabinet sprak op Prinsjesdag nog over een wooncrisis. Dat oplossen lukt nu niet, en dat zorg voor paniek in de politiek. Daarnaast hoor je politici zeggen dat ze bang zijn voor een nieuwe recessie."

'Malieveld zo goed als vol'

Het Malieveld staat "zo goed als vol": er kunnen geen voertuigen meer bij. Dat meldt de politie van Den Haag. De Zuidhollandlaan in de richting van het centrum is afgesloten. Bezoekers te voet blijven nog welkom.

'Drukke ochtendspits'

Er staat momenteel zo'n 480 kilometer file volgens de ANWB. Volgens een woordvoerder van Rijkswaterstaat is dat aan de hoge kant voor een woensdagochtend. "Weggebruikers moeten rekening houden met extra reistijd. Weggebruikers die bouwverkeer tegenkomen moeten extra alert zijn."

In deze video vertellen demonstranten waarom ze vandaag demonstreren.

Ruim 400 kilometer file

Weggebruikers moeten de komende uren rekening houden met vertraging door bouwvoertuigen die onderweg zijn voor het protest op het Malieveld. Volgens Rijkswaterstaat zijn de bouwmachines in diverse delen van het land nog op weg naar Den Haag. Ze vertragen ook her en der het verkeer door langzaam te rijden.

Rond Den Haag is het alleen druk op de A13 tussen Rotterdam en Den Haag. Verder is het ook druk op de A28, A12, A2 en A27. Vooral rond Utrecht staat het flink vast, volgens de ANWB. Rond 07.45 uur stond er 404 kilometer file door het land.

Extra druk op A12, A13 en A28

'Het is een complex verhaal'

Politie schrijft bekeuringen uit

Op de snelweg tussen Kerkrade en Eindhoven heeft de politie tientallen bestuurders bekeurd. Het gaat om deelnemers aan het bouwprotest die opzettelijk het kenteken van hun voertuig hadden afgeplakt, meldt de politie op Twitter.

Deel bouwers keert zich tegen publieksvriendelijk protest: 'Het moet harder'

Een aantal bouwers is het oneens met het beoogde "publieksvriendelijke" karakter voor het protest. "Ik zou het liefst het hele land platgooien", zegt Leon Rog op het NOS Radio 1 Journaal. Hij werkt in het grondverzet, dus heeft naar eigen zeggen veel last van de PFAS-norm. Omdat hij het georganiseerde protest niet hard genoeg vindt, rijdt hij in een langzame colonne van Kerkrade naar Den Haag om zo'n groot mogelijke opstopping te veroorzaken.

Verzoek van de organisatie van het protest was om niet zelf met voertuigen te komen, om zo verkeerschaos te voorkomen. "Dat is niet hoe wij gehoord willen worden", zegt Rog daarover. "Het moet harder. Ik wil overlast veroorzaken. Dat is niet leuk voor de burgers, maar we komen op voor onze eigen baan. Het is nodig, het moet."

Bouwmaterieel arriveert op Malieveld

Vertraging loopt op sommige snelwegen op tot een uur

Volgens de ANWB staan op verschillende plekken in het land files als gevolg van het bouwprotest in Den Haag. "Door een stoet bouwvoertuigen nu flinke vertraging op de A12", twittert de verkeersdienst. Op die snelweg is de vertraging bijna een uur. Op de A28 is de vertraging ongeveer drie kwartier. Verder is het volgens de ANWB "nog een vrij normale ochtendspits".

Een overzicht van alle files vindt je op de filelijst van de ANWB. Er staat op moment van schrijven 180 kilometer.

'We gaan met 50 km/u over de snelweg naar Utrecht'

Een aantal betogers legt uit wat ze vandaag van plan zijn: "We gaan met 50 kilometer per uur over de snelweg naar Utrecht. Vanaf daar zoeken we aansluiting met andere provincies en gaan we door naar Den Haag. We hopen dat we op het Malieveld kunnen komen."

Graafmachines, vrachtwagens en gratis koffie op Malieveld

Verkeer op A76 heeft hinder

Er staat op het moment 120 kilometer file op de wegen.

Eerste bouwvoertuigen kwamen gisteravond aan

Met veel getoeter arriveerden gisteravond al de eerste bouwvoertuigen op het Malieveld. De komende uren worden er nog veel meer wagens verwacht.

Hoe kon het zo ver komen met PFAS?

De stof waar het vandaag grotendeels om gaat, PFAS, zit onder meer in anti-aanbakpannen, ski-kleding en tapijtreiniger. De stof heeft veel voordelen, maar is ook giftig en onafbreekbaar. En omdat de stof nu ook in de grond zit, ontstaan voor de bouwsector problemen.

Hoe het zover heeft kunnen komen dat grondbedrijven, baggeraars en bouwbedrijven met de handen in het haar zitten, hebben we in onderstaand artikel op een rij gezet.