Wat jijzelf en de boeren kunnen doen tegen 'dreigend voedseltekort'
Tussen 2050 en 2100 dreigt volgens de VN een wereldwijd voedseltekort als gevolg van klimaatverandering. Landbouw en voedselverspilling spelen daarbij een cruciale rol, concludeert het VN-klimaatpanel IPCC. Hoe kunnen consumenten en boeren in Nederland daar positief aan bijdragen?
Volgens Louise Fresco, hoogleraar voedseltechnologie aan de Wageningen Universiteit & Research (WUR), zijn we al aardig op weg. De agrarische sector en opleidingen hebben diverse manieren bedacht om de voedselproductie op een duurzame manier te verhogen.
'Heel weinig chemicaliën'
"We gaan in de toekomst heel weinig chemicaliën gebruiken, dat is niet meer nodig", zegt Fresco. Ze verwijst onder meer naar de proef van de universiteit met de zogeheten strokenteelt. Bij deze landbouwvariant staan bijvoorbeeld lange stroken met kool naast tarwe, of ui naast wortel. Door de afwisseling in biodiversiteit zijn de gewassen beter beschermd tegen ziekten of plagen.
Dat werkt zo:
Door de toevoeging van een strook met bloemen worden volop natuurlijke vijanden aangetrokken van de insecten die de oogst bedreigen. "De zweefvliegen leggen in die bloemenstrook eitjes, daar komen larven uit en die eten weer luizen", zegt Chris de Visser van de WUR.
Bestrijdingsmiddelen worden zo overbodig én het levert volgens De Visser meer oogst op. "De opbrengst kan afhankelijk van het gewas zo'n 10 tot 25 procent meer zijn dan bij monocultuur."
Toch is monocultuur, waarbij een heel veld vol staat met bijvoorbeeld aardappels, nu nog de standaard. Strokenteelt is namelijk arbeidsintensiever dan monocultuur. Maar naarmate er meer landbouwrobots of -drones worden gebruikt zal dat volgens de onderzoekers snel veranderen.
Wat kan de consument doen?
Verspilling zo veel mogelijk voorkomen en milieubewust boodschappen doen. Dat zijn volgens deskundigen de twee belangrijkste punten waarop consumenten een verschil kunnen maken.
Volgens onderzoek wordt ongeveer een derde van al het voedsel wereldwijd weggegooid. Een Nederlander gooit jaarlijks gemiddeld 41 kilo eten weg, ter waarde van 150 euro. Het Voedingscentrum heeft een speciale pagina met tips en manieren om verspilling te beperken.
"We zullen in de toekomst ongetwijfeld een slimme koelkast hebben", zegt hoogleraar Fresco. "Een die precies weet wat wij als individu nodig hebben en bij wijze van spreken dat via internet automatisch kan bestellen. Meer op basis van kennis dan op basis van traditie, dat wordt de grote verandering."
Minder vlees, kaas en wijn
Zolang de meeste mensen nog fysiek naar de supermarkt gaan, kunnen consumenten rekening houden met de CO2-impact van producten. Want zo min mogelijk extra uitstoot kan de gevolgen van klimaatverandering, zoals eventuele voedseltekorten, volgens de VN beperken.
Het is vanuit dat oogpunt gunstig dat Nederlanders minder vlees zijn gaan eten. De vleesindustrie heeft namelijke grote invloed op de wereldwijde CO2-uitstoot.
"Rundvlees en lamsvlees hebben de grootste impact", zegt Corné van Dooren, expert duurzaam eten bij het Voedingscentrum. "Varkens of kip minder. En kaas heeft na vlees de hoogste impact op het milieu."
Nieuwsuur ging met Van Dooren duurzaam boodschappen doen:
Volgens Van Dooren heeft wijn van alle dranken in de supermarkt de grootste impact. Vooral vanwege de grote hoeveelheid druiven die worden gebruikt en het vervoer ervan.
Vanwege dat laatste punt is het volgens hem ook goed om te checken waar bijvoorbeeld groente of fruit is gekweekt. Hoe minder ver, hoe beter is daarbij de vuistregel volgens Van Dooren. En koop zo veel mogelijk fruit of groente dat in seizoen is. "Dus geen aardbeien in de winter of asperges uit Peru."
