De man die afgelopen weekend na onbegeleid verlof niet terugkeerde naar de psychiatrische kliniek FPA Fivoor in Den Dolder, is vanmiddag dan wel opgepakt en de kliniek moet dagelijks rapporteren aan het ministerie, sommige bewoners van het dorp zijn het vertrouwen in de instelling en hun gevoel van veiligheid kwijt.
Die inwoners van Den Dolder vinden dat ze beter geïnformeerd hadden moeten worden. Na de moord op Anne Faber, door Michael P. die in dezelfde kliniek verbleef, waren afspraken gemaakt met de kliniek om omwonenden beter op de hoogte te stellen bij incidenten.
Katina Paul is jurist en woont in het dorp. Ze vindt dat de kliniek weinig oog heeft voor de gevolgen voor de samenleving. "We horen steeds 'gaat u maar rustig slapen, wij oordelen wel voor u'. Rustig slapen lukt alleen niet meer. Het vertrouwen is ernstig geschaad. Men verschuilt zich achter privacyregels. Wat mij betreft moet er hier het een en ander veranderen. De afstand van deze instelling tot de samenleving is gewoon veel te groot."
Maatschappelijk probleem
Volgens forensisch psychiater Robbert-Jan Verkes is er echter geen enkele aanwijzing dat de instelling haar werk niet goed heeft gedaan. "We moeten een zeker vertrouwen en zekere vrijheid geven aan patiënten. Onbegeleide verloven zijn nodig. En we moeten ervan uitgaan dat dit zorgvuldig gebeurt."
Maar volgens Paul zijn het twee werelden die tegenover elkaar staan. "Natuurlijk moeten die mensen op verlof, maar er worden signalen gemist want mensen komen regelmatig niet terug. Er is in geval van deze patiënt, Peter M., niet naar de familie geluisterd en dat is een klassieke fout in de psychiatrie. Daar gaan we dus ook niet uitkomen. Hierdoor hebben we een groot maatschappelijk probleem."
Paul vindt dat er naast een landelijke melding ook standaard een melding aan de lokale politie moet worden gedaan. "Er moet gewoon een andere cultuur in de instelling komen: de regels moeten soepeler worden geïnterpreteerd. "
Steeds meer mensen vinden dat het nu afgelopen moet zijn.
Verkes vindt ook dat er meteen melding moet worden gedaan bij het OM en de politie als een patiënt niet terugkomt, maar ziet een dilemma als het gaat om het inlichten van de buurt. "Het idee dat de buurt alles moet kunnen weten is om twee redenen onhoudbaar: er is het beroepsgeheim, dat is heel belangrijk. En ten tweede: je moet als buurt niet alles willen weten. Dan heb je geen leven meer. Dan maak je de buurt nodeloos ongerust."
Paul begrijpt het dilemma: "Maar als je na alles wat er hier is gebeurd niet de burgemeester informeert, dan heb je het niet begrepen. Er is beloofd dat alle incidenten worden gemeld en dat is niet gebeurd. Want ze vonden dat niet nodig en wilden geen onrust zaaien. Als het ondraaglijk is als we alles zouden weten, betekent het dat het niet veilig is."
Niet iedereen in Den Dolder voelt zich overigens onveilig. Angela Jongbloed ziet geen grotere gevaren dan in een willekeurige stad.
Verkes begrijpt dat Den Dolder nu onder een vergrootglas ligt. "Ik kan niets zeggen over de actuele situatie van de patiënt van gisteren. Maar het is over het algemeen aan de inrichting om te beslissen wanneer je gaat opschalen bij een patiënt die niet op tijd terugkeert. Je moet ervan uitgaan dat de behandelaars die situatie goed kunnen inschatten. En dat zij zelfs de zorgen van de familie hebben meegewogen in hun oordeel."
Maar volgens Paul moet de instelling zich veel meer bewust zijn van de angst bij mensen in haar dorp. "Waarom organiseer je het niet zo dat er mensen in het dorp rondlopen om een oogje in het zeil te houden. Dat doe je ook met een kind dat even 'vrij' mag spelen; je houdt een oogje in het zeil. Doe gewoon zoals je dat in het dagelijks leven ook zou doen en ga wat soepeler om met de protocollen."
Ze merkt in haar omgeving dat het gevoel van onveiligheid in Den Dolder diep zit. "Steeds meer mensen vinden dat het nu afgelopen moet zijn."
Het systeem
De forensisch psychiater benadrukt het belang van psychiatrische klinieken. "We kunnen niet zonder. En die klinieken moeten ergens staan. We willen als samenleving bovendien niet dat patiënten eindeloos worden opgesloten, daarom hebben we - ook als samenleving - besloten dat er minder opnameplekken zijn, minder psychiatrische bedden en dat we willen dat mensen zo veel mogelijk thuis, in hun eigen omgeving worden opvangen."
Ook het verlof hoort er dan bij, zegt Verkes. "It's all in the game. Je krijgt eerst begeleid verlof. Daarna wandel je in je eentje de kliniek uit. Zo werkt het systeem."
