VS klaagt WikiLeaks-oprichter Assange aan voor spionage

WikiLeaks-oprichter Julian Assange is door het Amerikaanse ministerie van Justitie aangeklaagd voor spionage. Vorige maand werd Assange al aangeklaagd voor samenzweren met de Amerikaanse oud-militair Chelsea Manning om een overheidscomputer te hacken. Assange, die een celstraf uitzit in Londen, wordt door de Amerikanen verdacht van het beschadigen van de VS en zijn bondgenoten en het steunen van diens vijanden.

De aanklacht tegen Assange bestaat nu uit achttien punten en heeft betrekking op het verkrijgen en publiceren van duizenden geheime documenten over de oorlogen in Irak en Afghanistan. Die publicatie vond plaats in 2010 via klokkenluiderswebsite WikiLeaks.

Justitie rekent het Assange zwaar aan dat hij documenten publiceerde met daarin de identiteit van overheidsmedewerkers, zonder oog te hebben voor de eventuele gevolgen. Het gaat daarbij onder anderen om de namen van Afghanen en Irakezen die samenwerkten met de Amerikanen.

Niet durven

Het ministerie van Justitie wilde Assange jaren geleden, onder president Obama, ook al aanklagen op dezelfde gronden. "Maar zij durfden dat niet aan, omdat ze WikiLeaks beschouwde als journalistieke organisatie", zegt correspondent Marieke de Vries in het NOS Radio 1 Journaal. "De redenering was: als ze Assange zouden aanklagen, dan zouden ze dat ook moeten doen met andere journalistieke organisaties. Maar dit keer proberen ze dat te omzeilen, door te stellen dat Assange mensen in gevaar heeft gebracht."

Mediaorganisaties zijn bezorgd over de aanklacht. Ze stellen dat de aanklacht onderzoeksjournalistiek strafbaar stelt: namelijk het gebruiken van overheidsbronnen, verkrijgen van geheime overheidsinformatie en daarover publiceren.

Het ministerie van Justitie benadrukt dat journalisten niets te vrezen hebben.

Chelsea Manning, die Assange hielp aan de duizenden documenten, kreeg voor het lekken in 2013 al een gevangenisstraf van 35 jaar. Ze kwam eerder vrij toen president Obama haar gratie verleende. Momenteel zit ze wel weer vast omdat ze weigert een verklaring af te leggen over haar contacten met WikiLeaks. "In de optiek van de openbaar aanklager is Assange hetzelfde als Manning, en verdient hij minstens dezelfde straf", zegt De Vries.

Met behulp van Mannings getuigenis zou Assange mogelijk in de VS vervolgd kunnen worden. Maar zover is het nog lang niet. Assange zit vast in Londen en verzet zich tegen een Amerikaans uitleveringsverzoek.

Druk

Hoeveel kans een zaak tegen Assange heeft, is overigens de vraag. In de VS worden klokkenluiders en de persvrijheid in grote mate beschermd, sinds begin jaren 70 de Pentagon Papers naar buiten kwamen, de uiterst geheime en onthullende documenten over de Amerikaanse inmenging in de Vietnamoorlog. "En ook de informatie van Assange bracht misstanden in onder meer Irak aan het licht", vertelt De Vries. "Beelden vanuit een helikopter bijvoorbeeld, waarop te zien is dat onschuldig mensen werden beschoten."

Het kan ook zo zijn dat de VS met deze nieuwe aanklacht meer kans hoopt te maken op een uitlevering van Assange. "Nadat hij begin april werd gearresteerd, vroeg de VS eerst om uitlevering op basis van één aanklacht", zegt De Vries. "Daarin stond dat hij Chelsea Manning had geholpen bij een mislukte hack. Daarna vroeg Zweden ook om zijn uitlevering, op basis van een heropende verkrachtingszaak. En als het tussen hacken of een verkrachting gaat, dan heeft Zweden natuurlijk een sterkere zaak."