Je woning verduurzamen, wat gaat dat kosten? Dit zijn de voorspellingen
Ondernemers hebben veel twijfels en vragen over de kosten van het Klimaatakkoord. Ze zijn vooral bezorgd dat het verduurzamen van gebouwen meer gaat kosten dan voorspeld. Dat zeggen de werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland in een brief aan minister Wiebes en de Tweede Kamer.
Er doen allerlei verschillende cijfers de ronde over hoeveel het gaat kosten om je huis duurzamer te maken. In dit artikel maken we je wegwijs in alle verschillende verwachtingen.
"Het Planbureau voor de Leefomgeving lijkt uit te gaan van gemiddeld 15.000 euro investeringskosten per woning om deze via de wijkaanpak aardgasvrij te maken", zeggen de werkgevers in hun brief. "Dat is weinig. Gemiddeld kost het upgraden naar bijna energieneutraal namelijk zo'n 30.000 euro", zeggen ze. "Het gasvrij en CO2-neutraal maken van oude woningen kost al gauw 60.000 euro of meer. Voor ondernemers geldt vaak een dubbele rekening: eigen huis en eigen bedrijfspand."
Van het gas af niet hetzelfde als energieneutraal
Dat er verschillende cijfers rondgaan over de kosten voor woningen is te verklaren. De werkgeversorganisaties vergelijken hier namelijk twee verschillende dingen met elkaar: aardgasvrij maken en bijna energieneutraal maken. Want een bestaande woning geschikt maken voor aardgasvrije verwarming kan stukken goedkoper zijn dan die woning ook nog eens energieneutraal maken. En dat is misschien ook helemaal niet nodig.
In het klimaatakkoord is namelijk afgesproken dat per 2030 1,5 miljoen woningen van het gas af moeten zijn. Maar daarin is dus niet afgesproken dat woningen ook per se verbouwd moeten worden om ze op het niveau van de allerstrengste BENG-norm (Bijna Energie Neutrale Gebouwen) te krijgen.
235 miljard of 80 miljard?
Ook een bedrag van 235 miljard euro wordt genoemd door de werkgevers om alle bestaande woningen te verduurzamen. De partij Forum voor Democratie gebruikt dat cijfer ook in hun berekening waarin ze op meer dan 1000 miljard aan klimaatkosten komen. Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) heeft inderdaad becijferd dat het 235 miljard kost als je alle bestaande woningen verbouwt om ze in 2050 op die BENG-norm te krijgen. Gemiddeld is dat volgens het EIB ruim 30.000 euro per woning. Maar of dat moet gaan gebeuren, is nu dus nog niet duidelijk.
Als je bijvoorbeeld alle woningen verbouwt naar het een stap minder zuinige energielabel A, dan kost dat veel minder dan 235 miljard. Namelijk maar 80 miljard euro, gemiddeld 12.500 euro per woning, aldus het EIB.
De kosten die je moet maken, hangen af van hoe je een woning zonder aardgas gaat verwarmen en hoe geïsoleerd de woning al is. Het kan bijvoorbeeld dat je een woning niet verder hoeft te isoleren als je bijvoorbeeld stadsverwarming krijgt in plaats van aardgas en de woning al energielabel A heeft.
Waar woningen precies aan moeten voldoen in 2050 wordt pas over een hele tijd besloten. In de klimaatwet is alleen afgesproken dat in 2050 de CO2-uitstoot 95 procent gedaald moet zijn ten opzichte van 1990.
'Investeren in gebouwen of in energie'
"Maar met de doelstelling van 95 procent CO2-reductie in 2050 moet er echt wel heel veel gebeuren", zegt EIB-directeur Taco van Hoek. "Ik denk dat we in alle eerlijkheid moeten vaststellen dat dat een grote operatie is die veel gaat kosten. Het is geen natuurwet dat alle woningen 'BENG' moeten worden, maar wat dan wel?"
Woningen kunnen bijvoorbeeld ook in 2050 nog best wat energie verbruiken, maar dat moet dan wel duurzame energie zijn. "Daartussen is samenhang", zegt van Hoek. "Als we minder investeren in gebouwen, dan moeten we meer investeren in de energie-infrastructuur. Wij pleiten er vooral voor dat je goed bekijkt wat nou verstandig is om te doen. Laten we bijvoorbeeld eerst eens zien hoe het gaat met die proefwijken die als eerste van het gas af gaan."
Niet alleen kosten, ook baten
En dan is er nog iets, de bovenstaande cijfers gaan alleen over de kosten. Maar tegenover die kosten om een gebouw duurzamer te maken staan ook baten, zoals een lagere energierekening. Ook kan de overheid ervoor kiezen om nog subsidies te geven om kosten te compenseren.
Volgens hetzelfde EIB-onderzoek zijn tot en met het isoleren naar energielabel B de kosten lager dan of gelijk aan de baten. Tot energielabel B maak je dus winst op je investering. Voor energielabel A zijn de kosten iets hoger en voor energielabel BENG een stuk hoger. Het EIB gaat daarbij wel uit van een aantal dingen, die nog anders kunnen uitvallen. Bijvoorbeeld dat je het geld voor de investering leent, tegen een rente van 6 procent.
Een ander instituut, het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), heeft onlangs becijferd dat er tot 2030 in totaal maximaal 13,5 miljard geïnvesteerd moet worden in gebouwen om de afspraken uit het klimaatakkoord te realiseren. En dan gaat het om zowel woningen als andere gebouwen, zoals kantoren.
De nettokosten (de zogeheten nationale kosten) zijn volgens het PBL maximaal 90 miljoen per jaar, onder meer omdat een groot deel van de investeringen dus weer terugverdiend worden.
Verder verwacht het PBL dat die investeringen voor een groot deel (maximaal 9,1 miljard) in de gesubsidieerde wijkaanpak zullen worden gedaan. Daarvan zullen woningcorporaties een flink deel voor hun rekening nemen. Want die moeten de motor achter de verduurzaming van huizen worden.
CO2-heffing
Naast de kosten van het verduurzamen van gebouwen zijn de ondernemersorganisaties ook bezorgd over de kabinetsplannen voor een CO2-heffing."Het kabinetsvoornemen tot een nationale CO2-heffing voor de energie-intensieve industrie bovenop het Europese systeem is een wereldwijd novum."
Eerder zeiden ze al te vrezen dat er daardoor banen zullen verdwijnen uit Nederland.
'Het moet doorgaan, maar geen splijtzwam worden'
Volgens het bedrijfsleven moet er dus meer duidelijkheid komen over de precieze kosten van het klimaatbeleid. "De klimaattransitie moet doorgaan, maar de huidige politieke koers rond het klimaatakkoord maskeert nog te veel de echte prijs ervan voor burgers en bedrijven. Dat is slecht voor het draagvlak. Het klimaatbeleid moet geen splijtzwam worden in de Nederlandse samenleving", aldus VNO-NCW en MKB-Nederland.
Ze hebben nu een heel stel gerichte vragen geformuleerd over de kosten van het klimaatbeleid en willen dat het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving daar binnenkort antwoord op geven.
