CO2-belasting: deze landen gingen Nederland voor
Een verrassende wending van het kabinet deze week: er komt toch een CO2-heffing voor bedrijven. Tot onvrede van de werkgevers. Zij vrezen voor een verslechtering van de internationale concurrentiepositie en banenverlies.
Zo'n heffing zou Nederlandse bedrijven volgens hen benadelen ten opzichte van landen waar geen CO2-belasting bestaat. Maar Nederland is lang niet het enige land waar een CO2-taks komt, of al is. Zo zijn er ook plannen in buurland België. Landen als Zweden, Noorwegen en Frankrijk hebben er zelfs al een.
Op dit moment betalen Nederlandse bedrijven al voor hun uitstoot door middel van het Europese emissiehandelssysteem (ETS): plusminus 20 euro per ton uitstoot. Daar komt met de invoer van een CO2-heffing een bedrag bovenop.
Van 1 tot 139 dollar
Wereldwijd zijn er 45 nationale en 25 subnationale regelingen met betrekking tot CO2-uitstoot, blijkt uit onderzoek van de Wereldbank. In alle landen waar die regelingen gelden, betalen bedrijven een bepaald bedrag per ton koolstofdioxide. De hoogte van dat bedrag varieert flink. Van 1 Amerikaanse dollar tot 139 dollar per ton.
In een aantal landen betalen bedrijven nu al meerdere belastingen over hun uitstoot, zoals in Zweden. De prijs per ton uitstoot ligt daar dan ook flink hoger dan in andere landen: 112 euro. Ook in Noorwegen is er al een extra CO2-heffing. Daar betalen bedrijven 52 euro per ton uitstoot. Ook in onder meer het Verenigd Koninkrijk en IJsland zijn er extra heffingen. (Bron: De Nederlandsche Bank)
Wel is het zo dat er in bijna al die landen uitzonderingen zijn voor de industrie. De heffingen worden dus betaald door bijvoorbeeld de transportsector, de bouw en de elektriciteitssector.
"Nederland betaalt in vergelijking met een aantal andere landen dus eigenlijk nog weinig voor de uitstoot van koolstofdioxide", zegt Peter Kavelaars, hoogleraar fiscale economie aan de Erasmus Universiteit.
Dat beaamt Daan van Soest, hoogleraar economie aan Tilburg University. "Een verhoging van dat bedrag is meer om een beetje bij te trekken. Nederland is lang niet het braafste jongetje van de klas."
De hoogleraren verwachten bovendien dat veel andere landen ook snel een aanvullende CO2-taks invoeren. "Maatschappelijk gezien staat het klimaat zo hoog op de agenda, landen moeten wel wat doen", zegt Kavelaars.
Maar VNO-NCW wijst erop dat dit anders ligt voor de industrie, omdat die dus in veel landen een uitzonderingspositie geniet. Zij verwijzen naar een onderzoek dat PwC recent uitvoerde in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. De nieuwe heffing zal de kosten voor de Nederlandse industrie dus verhogen ten opzichte van het buitenland.
Verplaatsing voorkomen
"Het kabinet moet dus voorzichtig zijn met heffingen bovenop de ETS", zegt een woordvoerder van VNO-NCW. "We moeten voorkomen dat de productie door oplopende kosten verplaatst naar andere landen. Want dan wordt én het klimaat slechter én loopt de Nederlandse productie terug."
Volgens Kavelaars is het vooral de vraag wat het kabinet gaat doen met het geld. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat de overheid het geld gaat gebruiken om de industrie weer op een andere manier te compenseren. "Ook zullen de bedrijven een deel van de kosten doorberekenen aan de consument."
Een 'verstandige' heffing
Het kabinet wil naar eigen zeggen een "verstandige" CO2-heffing invoeren. Dat bedrag komt bovenop de plusminus 20 euro die Nederlandse bedrijven op dit moment betalen per ton uitstoot. Hoe hoog dat gaat worden, is nog niet bekend. Het kabinet laat de nieuwe voorstellen nu opnieuw doorrekenen en komt eind april met definitieve klimaatplannen.
Eind januari pleitten 71 economen - waaronder Van Soest - nog voor een heffing van 50 euro per ton koolstofdioxide. Het is de vraag in hoeverre het kabinet gehoor geeft aan die oproep.
