De VN verklaarden recent dat het aantal burgerdoden in Afghanistan tot een recordhoogte is gestegen. Toch lijkt de aandacht voor Afghanistan afgenomen en komen er maar weinig journalisten. Nieuwsuur-verslaggever Roozbeh Kaboly reisde samen met Rachid El Mourif naar Kabul voor een driedelige serie. Hoe was zijn reis? En hoe is het in het land waar geweld en conflicten al ruim veertig jaar aan de orde van de dag zijn?
Waarom ben je naar Afghanistan gegaan?
Ik was benieuwd naar dat land waar de Amerikanen in 2001 zijn ingetrokken. Ze hadden verwacht dat de Taliban weg zou gaan en dat er democratie en vrede zou komen, maar dat is niet gebeurd.
Inmiddels is de aandacht voor Afghanistan weggezakt, terwijl het een land is waar nog steeds ontzettend veel burgerdoden vallen en waarvandaan heel veel mensen naar Europa vluchten. Op Syriërs na, komt de grootste groep vluchtelingen uit Afghanistan. Als ik voor reportages op reis was ontmoette ik vaak Afghanen die gestrand waren, op weg naar Europa. Ik vroeg me altijd af: hoe zou het zijn in dat land waar ze vandaan komen? En waarom vluchten ze? Hoe leven burgers in Kabul? En hoe vergaat het de mensen die wij vanuit Nederland weer uitzetten naar Afghanistan?
En wat was jouw indruk?
In Syrië en Irak is IS bijna verslagen, maar in Afghanistan zijn ze steeds groter aan het worden. De mensen zijn heel erg gespannen, ze hebben de afgelopen jaren ontzettend veel bomaanslagen en beschietingen op straat meegemaakt. Als er iets op de grond valt, dan schrikken ze. Als er een deur dichtslaat, dan schrikken ze. Als een gebouw trilt, duiken mensen weg. Er is constant angst.
We hebben dit zelf ervaren toen onze lokale producer enorm zenuwachtig werd toen er vlak naast ons twee mannen kwamen rijden in een onbekende auto. Hij had eerder meegemaakt dat hij vanuit een onbekende auto ineens werd beschoten.
Jij hebt als verslaggever veel oorlogssituaties in verschillende landen gezien. Was er iets heel anders aan de situatie in Afghanistan?
Absoluut. Tijdens de oorlog tegen IS in Syrië en Irak was het vrij duidelijk waar de grenzen lagen. Waar is IS? Waar zijn de groepen die vijandig zijn ten opzichte van journalisten? Waar is het gevaar? Omdat daar beter zichtbaar was waar de grenzen lagen, kon je makkelijker bewegen tussen de frontlinie en het veilige gebied. Wanneer je terugkwam van de frontlinie, was je in betrekkelijke veiligheid. Dit was zelfs zo in steden die voor de helft bevrijd waren. In Afghanistan is dat anders, daar loopt alles door elkaar. Overal, maar dan ook overal, is er gevaar voor aanslagen.
Wat merkte je daarvan tijdens je verblijf in Kabul?
In ons hotel was de veiligheidscontrole strenger dan die op Schiphol. Er waren drie muren om gasten tegen bomaanslagen te beschermen, een hond checkte onze spullen op explosieven, we moesten door een scan heen en werden grondig gefouilleerd. Overal stonden gewapende militairen, zelfs in de gangen waar de hotelkamers aan grenzen stonden bewakers met oortjes in en een geweer in hun handen.
Maar ook in zo'n streng beveiligd hotel geldt dat je nooit zeker bent van je veiligheid en weet je nooit zeker waar het geweld vandaan komt. De afgelopen jaren zijn er heel veel doden gevallen door diezelfde bewakers die dan soms meewerkten met de terroristen.
Als journalist moet je zorgen dat je low profile blijft. Je kunt niet lang op dezelfde plek blijven. Als je reist met een goede auto val je op. Je moet zorgen dat je niet wordt gezien als westerling, want dan ben je een doelwit. Maar ook gewone Afghanen zijn altijd onveilig.
Is er nog iets over van het "normale leven" in Afghanistan?
In Kabul zie je meer muren dan gebouwen, maar achter die muren gebeurt heel veel. Daar zijn kunstenaars, graffiti-artiesten en zangers bezig. En er worden ook daar televisieprogramma's gemaakt.
We hebben bijvoorbeeld gefilmd bij het tv-programma Afghan Star, een soort Afghaanse Idols. Dat wordt opgenomen in het mediapark van Afghanistan, als je daar binnenrijdt heb je het gevoel dat je een zwaarbeveiligde kazerne binnenrijdt.
Mensen gaan desondanks door met hun gewone leven. Er zijn restaurants waar vooral Afghanen naartoe gaan en jongeren daten in streng beveiligde cafés waar zelfs alcohol geserveerd wordt. In de stad achter slot en grendel gebeurt toch nog heel veel.
