Volgens de exit-polls zou de partij achter de VVD eindigen. Maar nu de stemmen zijn geteld is duidelijk: Forum voor Democratie is dé winnaar van de Provinciale Statenverkiezingen.
In alle provincies komt Forum uit het niets met een groot aantal zetels in de Staten. Landelijk krijgt de partij de meeste stemmen en in de Eerste Kamer komt de partij uit op twaalf zetels, net zoveel als de VVD.
De coalitiepartijen, met uitzondering van ChristenUnie, deden het matig, net als PVV en SP. Oppositiepartij GroenLinks behoort wel tot de winnaars: de partij van Jesse Klaver vergroot het aantal zetels in de Senaat van vier naar negen.
Wie is de Forum-stemmer?
De winst van Forum voor Democratie gaat vooral ten koste van de PVV. Dertig procent van de Forum-kiezers stemden tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 nog op de partij van Geert Wilders. Zestien procent van de kiezers komt van de VVD en tien procent van het CDA. Uit een enquête van onderzoeksbureau Ipsos blijkt verder dat Forum-kiezers vooral mannen en ouderen zijn.
Hoe gaat de Eerste Kamer eruitzien?
De coalitie verliest in de Eerste Kamer haar meerderheid en zal op zoek moeten naar andere partijen om op onderwerpen mee samen te werken. Gezien de inhoudelijk verschillen wordt samenwerken met Forum lastig. Maar dat hoeft ook niet per se: met de negen zetels van GroenLinks of de zeven zetels van PvdA komt de coalitie ook aan een meerderheid.
Ook in de provincies zullen partijen zich moeten afvragen of ze met Forum willen samenwerken. Overal is het politieke veld versnipperd: in elke provincie zijn minstens vier partijen nodig om aan een meerderheid te komen. In Groningen zelfs tenminste vijf. En voor veel van die coalities zouden GroenLinks en Forum voor Democratie een manier moeten vinden om samen te werken.
Spookkandidaten moeten verhuizen
Voor Forum zelf is er nog een andere uitdaging. Mogelijk zal een flink aantal gekozen kandidaten snel moeten verhuizen. Deze 'spookkandidaten' stonden op een kieslijst voor de Provinciale Staten, zonder dat ze in de bewuste provincie wonen.
Dat verhuizen moet snel gebeuren, want bij de installatie tot Statenlid moet je al daadwerkelijk in de provincie wonen. In de meeste provincies is dit acht dagen na de verkiezingen.
In de uitzending van vanavond besteden we uitgebreid aandacht aan alle politieke verschuivingen. Onder andere gasten uit de politiek, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau Kim Putters en verslaggever Arjan Noorlander duiden in de uitzending de uitslagen en Forums overwinning. NPO2, 22.00 uur.
