Maduro's 'gevaarlijkste wapen': wij hebben duizenden asocialen gedood
Het is misschien wel het opvallendste verschil tussen de huidige golf van protesten in Venezuela en de massale volksbewegingen van voorgaande jaren. Niet eerder kwamen ook de sloppenwijkbewoners zo massaal in opstand. De armste wijken van Caracas waren traditionele bolwerken van de regering. Maar onder Maduro is dat veranderd.
De repressie is ook nergens zo hard als in de barrios, de sloppenwijken van de grote steden. En als je het over repressie hebt, dan valt al snel de naam van de beruchte speciale troepen van de politie, de FAES. "Wij zijn Maduro's gevaarlijkste wapen", vertelt een agent van de politie-eenheid. "De FAES steunt hem 100 procent. Maduro rekent vooral op ons want andere speciale eenheden of commando's zijn niet zo betrouwbaar als de FAES."
'Spring in de auto'
Dat we deze man kunnen interviewen is een toevalstreffer. Via een gemeenschappelijke vriend van een Venezolaanse kennis, kwamen we met hem in contact. De man, die graag 'commando' genoemd wil worden, is bereid te praten, zolang hij maar niet herkenbaar in beeld komt. "Spring in de auto en kom naar dit adres", was de opdracht.
Even twijfelen we of we hem wel kunnen vertrouwen. 'Commando' stuurde ons naar een sloppenwijk en het was al bijna donker. Zijn collega's van de Nationale Garde staan meestal bij de ingang van de wijk om iedereen te controleren. Voor journalisten zonder een officieel visum is dat op zich al een risico. Daar komt nog bij dat de wijk bekend staat als onveilig vanwege de criminaliteit. Caracas is een van de gewelddadigste steden ter wereld.
De chauffeur stopt voor de ingang van een steegje, razendsnel stappen we uit. We kloppen aan, en als de deur opengaat trekt een man met een bivakmuts en een zonnebril ons naar binnen. Hij heeft een uniform van de FAES aan en houdt een pistool in zijn hand. "Documentos", zegt hij, en als hij onze papieren heeft, brengt hij die naar een kamertje, waar kennelijk nog iemand zit. Ook 'commando' laat zijn papieren zien: een soort badge van de politie.
Bekijk hieronder de televisie-reportage die Marc Bessems maakte over de FAES:
"Wij bestrijden de misdaad", is zijn boodschap. Commando ontkent in alle toonaarden dat de FAES wordt ingezet om de protesten in de sloppenwijken te onderdrukken. "Wij doen alleen af en toe wat onderzoek naar personen die vernielingen hebben aangericht", zegt hij over de activiteiten van zijn eenheid tijdens deze protestgolf.
Dat is niet wat mensenrechtenactivisten en sloppenwijkbewoners beweren. Zij stellen dat de FAES wel degelijk is ingezet om de protesten neer te slaan. Zelfs oppositieleider Juan Guaidó, zelfbenoemd interim-president en hoofdrolspeler van deze protestgolf, beschuldigde de dienst van intimidatie. Agenten van de speciale politie-eenheid zouden zijn vrouw en kinderen hebben lastiggevallen.
We hebben de misdaad in sommige gebieden met 90 procent gereduceerd.
"Niets van waar", zegt commando. Keer op keer leidt hij het gesprek terug naar de strijd tegen de misdaad. Hij geeft toe dat de FAES keihard optreedt tegen malandros, criminelen. "Ik was een keer met mijn eenheid in de stad Maracay. Daar hebben we er op één dag zeven of acht gedood", zegt hij met lichte trots. "De FAES heeft in totaal ergens tussen de 2000 en 3000 asocialen gedood. We hebben de misdaad in sommige gebieden met 90 procent gereduceerd", beweert hij.
Dat zijn eenheid gehaat wordt door veel Venezolanen geeft hij toe. "Ongeveer 30 procent van de bevolking steunt ons. En de overige 70 procent moet niets van ons hebben, omdat we zoveel mensen hebben gedood."
In een ander deel van de stad hebben we een ontmoeting met een groepje vrienden en buren. Ook zij willen niet herkenbaar in beeld gebracht worden. Ze zijn bang van de FAES, na de gebeurtenissen van de afgelopen dagen. Op 23 januari, de dag van de eerste grote betoging, protesteerden ze in hun eigen wijk.
De ordetroepen sloegen keihard terug. "Dit is een pana, een vriend", zegt een van hen, terwijl hij me op een gehavende tablet een filmpje laat zien. Het beeld beweegt en we zien het levenloze lichaam van een jonge man. Iemand heeft de vlag van Venezuela over het lijk gedrapeerd. "Ze hebben hem recht in het hart geschoten", vertellen ze. "De dader was een lid van de Nationale Garde."
We onderdrukken ons volk niet want we zijn zelf onderdeel van het volk.
Hoewel hun vriend dus niet door de FAES werd gedood, beweren de vrienden dat Maduro's speciale politie wel degelijk in hun wijk is ingezet. "Die zien we hier regelmatig", zegt de woordvoerder van het stel. "Natuurlijk zijn we bang voor hen. Die lui deinzen nergens voor terug, ze zijn niet bang om te schieten. Als je wegrent, schieten ze je dood. Dan planten ze een of ander wapen bij je en zeggen dat je een crimineel was."
Commando wuift dergelijke beschuldigingen opnieuw van zich af. "We onderdrukken ons volk niet want we zijn zelf onderdeel van het volk", is de logica. Hij klaagt over slechte bewapening van de FAES en vooral over zijn lage salaris. "Er moet echt iets veranderen, in dat opzicht", zegt hij. Maar van politieke veranderingen wil commando niets weten. "Maduro is wettelijk gezien de enige president."
Hij ziet de situatie voorlopig niet veranderen. "Ik denk dat het nog wel even onrustig blijft in Venezuela." Het is een van de weinige uitspraken van commando waar de vriendenclub in dat andere deel van de stad het mee eens kan zijn.
Zij blijven betogen, zeggen ze, maar het zal niet gemakkelijk worden om Maduro ten val te brengen. "Als we allemaal verenigd zouden zijn en samen optrekken, dan lukt het wel", zegt de woordvoerder van de sloppenwijkbetogers. "Maar veel mensen zijn gewoon te bang. Ik vrees dat Maduro's regime voorlopig niet zal vallen."
