'Oneerlijk' en 'Obama-rechters'? Trump vs. de rechterlijke macht
Het is een zeldzaam vertoon van openlijke kritiek op de president door de conservatieve opperrechter van de Verenigde Staten. "We hebben geen Obama-rechters", zei Chief Justice Roberts via de pers tegen Trump. De president kaatste de bal gelijk terug via Twitter.
Zowel Trump als Roberts heeft deels gelijk, zegt Jelte Olthof. Hij is universitair docent Amerikaanse grondwet en politiek aan de Rijksuniversiteit Groningen.
"De Chief Justice heeft gelijk dat rechters onafhankelijk zijn, in de zin dat ze niet gebonden zijn aan de president die ze benoemd heeft." De door Obama benoemde rechter Tigar krijgt bijvoorbeeld niet te horen van de Democratische partij wat hij moet doen. Een jurist is jarenlang opgeleid om zo objectief mogelijk tot een oordeel te komen. Maar dat wil niet zeggen dat een rechter 100 procent neutraal is.
"Wat Trump bedoelt, is dat rechters soms wel degelijk partij kiezen." Een progressieve president zal immers sneller iemand aanstellen die een vergelijkbaar wereldbeeld heeft. Ook valt het Olthof op dat bijvoorbeeld het omstreden inreisverbod vooral in de overwegend progressieve staten door een rechter is afgekeurd.
"Hoe je een wetsvoorstel interpreteert, houdt verband met je politieke voorkeur. Hoewel je die zo veel mogelijk buiten zou moeten sluiten. Het zijn ook mensen", zegt Olthof over de rechters.
Aanleiding voor de kritiek
De aanleiding voor de confrontatie was Trumps kritiek op rechter Tigar uit San Francisco. Die oordeelde deze week dat de regering voorlopig geen asielzoekers mag weren die illegaal via Mexico het land binnenkomen. Trump verwijt de rechter partijdigheid en noemde hem een Obama-rechter.
Die uitspraken zijn Roberts, de voorzitter van het Hooggerechtshof, een doorn in het oog. Hij reageerde door tegen persbureau AP te benadrukken dat alle rechters onafhankelijk zijn.
'Hij is oneerlijk'
Trump heeft in zijn ambtstermijn geregeld uitgehaald naar de rechtelijke macht. En ook daarvoor, tijdens zijn verkiezingscampagne in 2016, nam hij soms rechters persoonlijk op de korrel. Zoals de in de staat Indiana geboren Curiel. Hij deed als rechter uitspraak in de zaak-Trump University.
Trump was aangeklaagd door ontevreden oud-studenten van zijn voormalige opleidingscentrum. Mede vanwege zijn Mexicaanse afkomst was Curiel volgens Trump te partijdig om tot een eerlijke uitspraak te komen. Als argument gaf Trump dat de bouw van de muur op de grens met Mexico een van de speerpunten was van zijn verkiezingscampagne.
"Hij is oneerlijk", twitterde Trump over Curiel. "Gekozen door Obama, totaal vooringenomen en hij haat Trump."
Trump ontkende alle aanklachten in de betreffende rechtszaak. Hij schikte voor een bedrag van 25 miljoen dollar met de oud-studenten.
Sinds zijn aantreden als president heeft Trump zijn pijlen gericht op rechters die presidentiële decreten afkeuren. Zoals bij de langslepende kwestie van Trumps omstreden inreisverbod voor inwoners van een aantal moslimlanden.
Onder meer in Hawaï, Californië en Washington haalden rechters een streep door het inreisverbod. Trump noemde een van deze federale rechters een so called judge, een zogenaamde rechter. "Wat komt er van ons land terecht als een rechter een reisverbod van het ministerie van Binnenlandse Veiligheid kan tegenhouden?", zei Trump over de conservatieve rechter.
Dit kwam Trump op kritiek te staan uit onverwachte hoek. De conservatieve rechter Gorsuch - die door Trump was voorgedragen voor het hooggerechtshof - vond de tweets "demoraliserend". Gorsuch liet doorschemeren dat hij het een aanval vond op de rechterlijke macht.
Ook na het afkeuren van een ander decreet rondom de aanpak van illegale immigranten opende het Witte Huis de aanval op een rechter in San Francisco. "Dit foutieve oordeel (...) is weer een voorbeeld van de overdreven invloed van een enkele, niet gekozen rechter", stond in de officiële persverklaring.
