De protestanten hebben bij koning Willem-Alexander een streepje voor

• Piet van Asseldonk

  redacteur Koninklijk Huis

In het weekend zijn publieke optredens van de koning eerder uitzondering dan regel. Een blik op zijn agenda leert dat. Toch is hij vanavond in Dordrecht aanwezig bij de start van de manifestatie Ode aan de Synode.

Als koning van alle Nederlanders bezoekt Willem-Alexander bijeenkomsten en gebedshuizen van allerlei in Nederland actieve kerkgenootschappen, maar vaak en nadrukkelijk is hij te gast bij de protestantse geloofsgemeenschap van ons land. Zo woonde hij een jaar geleden in Utrecht de landelijke viering van 500 jaar Reformatie bij. Een paar maanden daarvoor nog bezocht de koning in het Duitse Wittenberg de kerk waar de grondlegger van het protestantisme, Maarten Luther, in 1517 zijn kerkhervorming begon.

De protestantse 'voorkeur' van Willem-Alexander is niet zo verwonderlijk. De koning is lid van de PKN (Protestantse Kerk Nederland) en de opkomst van het protestantisme in onze gewesten staat via de Tachtigjarige Oorlog, met de Oranjes in een hoofdrol, aan de wieg van Nederland als onafhankelijk land.

Dit jaar herdenken wij dat de Tachtigjarige Oorlog 450 jaar geleden begon. De Synode van Dordrecht, die 400 jaar geleden van start ging, was de historische protestantse kerkvergadering die zowel voor het kerkelijke als politieke leven van ons land van grote betekenis is geweest. Niet in de laatste plaats omdat deze synode de opdracht gaf om de eerste officiële Nederlandse vertaling van de Bijbel te laten maken, de Statenvertaling.

Uit deze Statenbijbel die zijn stempel heeft gedrukt op de Nederlandse taal zal koning Willem-Alexander vanavond "een bij de gelegenheid passende passage voorlezen".

Belijdenis des geloofs

De taal van de Bijbel is Willem-Alexander niet vreemd. In 1997 werd hij op 29-jarige leeftijd via een publieke "belijdenis des geloofs" officieel lid van de Nederlandse Hervormde Kerk. Die fuseerde in 2004 met de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden tot de PKN.

In de jaren voor zijn belijdenis was de koning lid van een bijbelkring. Geen wonder dan ook dat hij een paar jaar geleden het eerste exemplaar in ontvangst nam van de Bijbel in Gewone Taal en vorig jaar nog een exemplaar van de Bijbel in het Sranantongo, een in Suriname veel gesproken taal, kreeg aangeboden.

Een trouwe kerkganger is Willem-Alexander niet. Meermaals heeft hij gezegd "overtuigd gelovig, maar niet zo kerkelijk" te zijn. Dat hoeft ook niet, want in 1815 werd de grondwettelijke bepaling dat "de koning de Hervormde Godsdienst belijdt" geschrapt.

Dat heeft niet verhinderd dat alle Nederlandse koningen tot nu toe protestant waren en de vermoedelijke troonopvolger Amalia protestants gedoopt is. Eenkennig in kerkelijke zaken is Willem-Alexander evenmin. Hij is getrouwd met een katholiek gebleven vrouw en steeds meer leden van de Oranjefamilie bekeerden zich in de voorbije decennia tot de Rooms-Katholieke Kerk.

Als staatshoofd van een land dat godsdienstvrijheid hoog in het vaandel voert moet de koning uiteraard alle gelovigen en kerken aandacht geven. Dat, volgens het CBS, voor het eerst in de geschiedenis de helft van de Nederlanders niet religieus meer is, doet daar niets aan af.

Tijdens zijn koningschap bracht Willem-Alexander dan ook, om maar een enkel voorbeeld te noemen, een staatsbezoek aan het Vaticaan (een primeur) en bezocht hij synagogen en moskeeën. Maar de protestantse wortels van de koning en zijn familie blijven een rol spelen.