Een ziekenhuis is een complexe organisatie, dat maakt het runnen ervan ingewikkeld. Juist omdat er is afgesproken dat er niet nog meer geld naar ziekenhuizen mag gaan. "Het geld dat er is, moet slimmer en efficiënter worden ingezet", zegt ziekenhuis-expert Bas Leerink. Hij is de huidige voorzitter van de raad van bestuur van het Medisch Spectrum Twente (MST).
Leerink is ook oud-bestuurslid van zorgverzekeraar Menzis. "Ik denk dat nu bij ieder ziekenhuis bovenaan de agenda staat: hoe kun je meer doen met minder geld? Want als je minder kosten maakt, heeft de zorgverzekeraar daar ook baat bij, dus dan kun je betere afspraken maken."
Het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen en het MC Slotervaart was voor minister Bruno Bruins een totale "verrassing", zo zei hij vanmiddag. Leerink: "Vroeger groeide een ziekenhuis altijd, daarmee kon je veel problemen oplossen. Maar dat mag nu niet meer omdat we de zorgkosten willen reduceren. Uiteindelijk is dit wat we willen: met minder geld de zorg in stand houden."
Net als elk gewoon bedrijf heeft ook een ziekenhuis financiële verplichtingen. Dat betekent volgens Leerink goed vooruit kijken. "Je moet met de verzekeraar en banken bespreken dat je de tijd krijgt om een lening terug te betalen. Het is bestuurlijk koordansen."
Uit recent onderzoek van accountantsbureau BDO blijkt dat er in Nederland 14 ziekenhuizen in zwaar weer verkeren. Dat geldt ook zeker voor het Medisch Spectrum Twente, dat samen met Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) financieel in de gevarenzone zit. "Met ons nieuwe gebouw gingen bij ons met 20 miljoen per jaar de kosten omhoog. Dan moeten we ook maatregelen treffen om dat terug te verdienen."
Daar zit ook meteen het probleem, vindt Frank de Reij, algemeen directeur van het nieuwe Meander Medisch Centrum in Amersfoort. "Die marktwerking, werkt niet. Er wordt van ons door de overheid verwacht dat we een ziekenhuis runnen als een bedrijf, maar tegelijkertijd worden we beknot in onze vrijheid om te werken als bedrijf."
Een ziekenhuis kun je niet alleen runnen met artsen en verpleegkundigen.
Volgens de Reij is het verbod op winst maken het grote probleem. "Wij mogen max 1 of 2 procent marge maken. Dat is genoeg om een ziekenhuis mee te runnen, maar echt onvoldoende om te innoveren. Dat is een van de redenen waarom de gevraagde transitie zo traag gaat. Er is geen geld voor innovatie."
Zijn ziekenhuis in Amersfoort is een klein ziekenhuis, zonder schaalvoordeel. "Elk ziekenhuis moet een elektronisch patiëntendossier aanschaffen. Dat is voor een groot ziekenhuis veel makkelijker te betalen. Ook bieden wij bijvoorbeeld 1-persoonskamers, maar dat kost natuurlijk meer geld. En we hebben geen budget voor marketing."
De regels
Is het voor een particuliere investeerder dan nog wel interessant, investeren in een ziekenhuis? "Er zijn in het buitenland voorbeelden dat het kan", zegt Leerink. "In Nederland is het moeilijk: de controle door de overheid, door zorgverzekeraars. Je hebt in Nederland ziekenhuizen die al jaren goede resultaten halen, het kan wel, maar de meeste investeerders onderschatten dat."
"Ook hebben we zo'n zestig instanties die toezicht op ons houden. Daar kan van alles misgaan, als je dat niet heel goed in de gaten houdt."
Voor de politiek heeft hij wel een boodschap. "De politiek straalt weleens uit dat het management van ziekenhuizen overbodig is of incapabel. Dat is niet zo. Een ziekenhuis kun je niet alleen runnen met artsen en verpleegkundigen. We hebben ook goeie bestuurders en managers nodig. Dus laten we niet voortdurend de regels veranderen."
