Uitkeringsinstantie UWV betaalt werkloosheidsuitkeringen aan werknemers zonder te controleren of ze zijn ontslagen. Volgens interne UWV-bronnen van Nieuwsuur leidt dat tot grootschalige fraude, met name onder arbeidsmigranten. De uitkeringsinstantie zou al jaren op de hoogte zijn van de problemen.
De WW is een werkloosheidsuitkering voor mensen die buiten hun schuld werkloos zijn geworden. Wie bijvoorbeeld door een werkgever is ontslagen omdat er geen werk meer is, heeft er recht op. Het UWV controleert echter zelden wat de reden van de werkloosheid is, blijkt nu. Gevolg is dat wie zelf ontslag neemt en WW aanvraagt, in de regel ook een uitkering krijgt.
Duidelijk patroon
Uitzendorganisaties bevestigen dat. Michael Mostert van uitzendbureau Tradiro uit De Lier: "Ik zie een heel duidelijk patroon. Arbeidskrachten komen hier naar Nederland om een strikt aantal dagen te werken, totdat ze recht hebben op WW. Vervolgens laten ze alles uit hun handen vallen, vragen WW aan en zitten die helemaal uit. Daarna beginnen ze opnieuw."
Mostert schat dat jaarlijks zevenhonderd van zijn uitzendkrachten op deze wijze ten onrechte WW aanvragen. In 2017 zijn er in totaal ruim 39.000 WW-uitkeringen aan Polen verstrekt.
Deze mensen hebben absoluut geen recht op WW.
Rob Mesken van uitzendbureau Interactief uit Berkel en Rodenrijs heeft hetzelfde beeld. "Mensen lopen zelf weg van het werk. En gaan vervolgens naar het UWV om met succes WW aan te vragen." Volgens Mesken vraagt ongeveer de helft van zijn uitzendkrachten WW aan na zelf ontslag te hebben genomen.
Het gaat volgens Mostert en Mesken om arbeidsmigranten uit onder meer Polen, Bulgarije, Roemenië, Turkije en Marokko. Het valt niet uit te sluiten dat ook werknemers uit Nederland WW aanvragen terwijl ze niet zijn ontslagen.
UWV op de hoogte
Medewerkers van het UWV hebben intern de problemen aangekaart, blijkt uit documenten in bezit van Nieuwsuur. Ook uitzendorganisaties uit Noord- en Zuid-Holland hebben meldingen gedaan. "Ik heb een lijst met honderd namen aan het UWV in Rotterdam gegeven van mensen die WW aanvroegen terwijl ik gewoon werk voor ze had. Daar is weinig mee gebeurd", zegt Mostert.
Uitzender Bas Wild uit het Noord-Hollandse Andijk heeft telefonisch contact gezocht met het UWV om een onterechte WW-aanvraag te melden. Het UWV verwees hem door naar de FIOD, de opsporingsdienst van de Belastingdienst. Daar zeiden medewerkers dat ze hem niet verder konden helpen, aldus Wild.
Het misbruik zou relatief makkelijk te voorkomen kunnen zijn, als het UWV bij werkgevers controleert of er sprake is van ontslag. Maar volgens de uitzendbureaus en bronnen binnen het UWV gebeurt dat niet of nauwelijks.
In een schriftelijke reactie stellen het ministerie van Sociale Zaken en het UWV dat er "bij twijfel of er sprake is van verwijtbare werkloosheid" nader onderzoek plaatsvindt door het UWV. "Het onderzoek houdt in dat er informatie over de redenen van het ontslag ingewonnen wordt bij de werknemer en de werkgever (hoor en wederhoor)." Hoe vaak dat gebeurt, schrijven de instanties niet.
Valse adressen en nepsollicitaties
Het UWV wil in verband met de privacy niet op specifieke dossiers ingaan. Het UWV zegt graag in gesprek te treden met de uitzendbureaus die misstanden hebben gemeld. De uitkeringsinstantie wil niet voor de camera reageren.
Minister Koolmees antwoordde vorige week nog op Kamervragen van de SP: "Het UWV controleert niet of de voormalig werkgever nog werk heeft voor werknemers die een aanvraag voor een WW-uitkering indienen. Van de werkloze werknemer wordt verwacht dat hij er alles aan doet om weer zo snel mogelijk aan het werk te gaan."
Vorige maand bracht Nieuwsuur aan het licht dat Poolse arbeidsmigranten met behulp van valse adressen en nepsollicitaties frauderen met WW. Aanstaande donderdag debatteert de Tweede Kamer over de brief die minister Koolmees hierover schreef.
