'Criminelen achter drugsafvaldumpingen wanen zich onaantastbaar'

• Danny van Zeggelaar

  redacteur Online

Een nieuw dieptepunt in de dumping van drugsafval. Midden in een woonwijk in Eindhoven werd vannacht een vrachtwagen met drugsafval in brand gestoken, waarbij zeer giftig zoutzuurgas vrijkwam. Een ernstige zaak, vindt criminoloog Yvette Schoenmakers. "Het geeft mij de indruk dat de daders zich onaantastbaar wanen."

Twee jaar geleden deed Schoenmakers voor de politie onderzoek naar drugsdumpingen. Toen zagen zij en de andere onderzoekers dat vooral in de buitengebieden drugsafval werd gedumpt. "Dat valt minder op, dus dat speelt je minder in de kijker", zegt ze.

Dumpingen in woonwijken kwamen veel minder voor, maar het gebeurde wel. "Maar dat er nu twee vrachtwagens in één woonwijk zijn gezet en één in brand wordt gestoken, vind ik behoorlijk onverschillig. En het geeft mij de indruk dat de daders zich onaantastbaar wanen."

In Eindhoven wordt geschokt gereageerd. De vrachtwagen stond op een paar meter van een appartementencomplex. Er vielen geen gewonden. Naastgelegen huizen werden vanwege de giftige dampen ontruimd:

Drugsdumpingen zijn al langer een groot probleem. De laatste jaren nam het aantal dumplocaties in Nederland toe van 159 in 2014 naar 206 in 2017, blijkt uit cijfers van de politie. Veruit de meeste dumplocaties bevonden zich vorig jaar in Noord-Brabant (83), gevolgd door Limburg (41) en Gelderland (37). Met name de 'opmars' van laatstgenoemde provincie is opvallend: in 2014 werd er 'slechts' negen keer drugs gedumpt in die provincie.

"We lopen er de laatste jaren met z'n allen tegenaan", zegt Schoenmakers. "Dumpingen zijn een uitwas van de synthetische drugsproductie. Je kunt je ogen er niet voor sluiten, want het kan overal gebeuren. Vergeet niet dat een groot deel van de dumpingen niet eens zichtbaar is. Dat wordt geloosd op het riool, in het water of op de bodem. Daar zien we heel weinig van, maar de gevolgen kunnen groot zijn."

Burgemeester John Jorritsma van Eindhoven heeft geschokt gereageerd op de brand. Hij spreekt van een "levensgevaarlijke actie van idioten in de drugsscene". Ook politiechef Frans Heeres vindt dat. "De brutaliteit van deze criminelen is onacceptabel. Wij zullen er alles aan doen om ze te pakken", reageert hij.

Lastig vraagstuk

Hoe je met al die drugsdumpingen om moet gaan, is volgens Schoenmakers "een heel lastig vraagstuk". "Het antwoord daarop hebben we nog niet. We zien wel dat instanties heel hard aan het werk zijn om het aan te pakken. En er komt steeds meer bewustwording van gemeentes."

Drugsafvaldumpingen zijn een zaak voor de politie, zegt Schoenmakers "Maar het kwam heel vaak niet bij de politie terecht en dan werd het niet als 'plaats delict' aangeduid. Dan werd het bijvoorbeeld door de afvalinzamelaar opgeruimd. Nu zijn de diensten steeds beter op de hoogte. En daar is een positieve beweging in gaande. Maar je moet ook aan de voorkant zien te komen, bij de productie zelf."

Wie er achter de drugsafvaldumping zit, is niet duidelijk. Schoenmaker denkt, gezien het feit dat er vrachtwagens zijn gebruikt die met afval en al argeloos zijn achtergelaten, niet dat het iemand is die in zijn of haar schuurtje heeft zitten bijklussen. "Dit is absoluut een ernstige zaak. Het zijn zaken die ons wakker kunnen schudden, want het komt nu letterlijk heel dichtbij voor mensen."

NOS op 3 dook in de wereld van het drugsafval om uit te zoeken welke wereld schuilgaat achter de vaten. Bekijk hier de shortdoc over deze zoektocht: