Brabantse steden pleiten voor 'deltaplan' drugscriminaliteit

Er moet een 'deltaplan' komen tegen de georganiseerde drugscriminaliteit. Daarvoor pleiten de burgemeesters van vijf steden in Noord-Brabant en de commissaris van de koning (CvdK). Volgens hen vermengt de onderwereld zich steeds meer met de bovenwereld en is het tijd voor rigoureuze maatregelen vanuit politiek Den Haag, waar de urgentie van het probleem onvoldoende erkend zou worden. Drugscriminaliteit is volgens de initiatiefnemers "een sluipmoordenaar van onze democratie".

De burgemeesters van Eindhoven, Breda, Helmond, Den Bosch en Tilburg en de Brabantse CvdK waarschuwen in een brandbrief dat de rechtsstaat wordt aangetast door de drugscriminaliteit. Ook voelen "professionals bij politie, Belastingdienst, OM en gemeente zich onvoldoende toegerust" om de problemen snel aan te pakken. De aanpak van ondermijning van drugscriminaliteit, zoals ze het verwoorden, moet in een nieuw regeerakkoord "echte urgentie" krijgen.

In hun brandbrief komen de burgemeesters en de CvdK tot meerdere voorstellen. De wetgeving moet bijvoorbeeld worden aangepast zodat rechtszaken tegen drugscriminelen niet onnodig lang worden gerekt en privacy minder zwaarwegend wordt.

Ook moet crimineel verkregen vermogen direct ingenomen kunnen worden, zodat het niet naar het buitenland verdwijnt. Geld dat in beslag genomen wordt, moet voor het grootste deel gestoken worden in de bestrijding van drugscriminelen.

Verder willen ze dat het voorarrest van verdachten gemakkelijker kan worden verlengd. Ook moet er een 'strijdkas' komen met daarin zo'n 150 miljoen euro per jaar, bedoeld voor de landelijke aanpak van drugscriminaliteit. Daarbij moeten, net als al in Brabant gebeurt, overheidsinstanties als gemeenten, politie, justitie en Belastingdienst nauwer samenwerken.

Burgemeester Ton Rombouts (CDA) van Den Bosch waarschuwt voor de gevolgen als er geen maatregelen volgen: "Als er nu niks gebeurt, leven we over tien jaar in een samenleving waarbij burgers permanent worden bedreigd en gemeenteraden geïnfiltreerd." Hij wijst onder meer op het gemeentehuis in Waalre, dat in 2012 in vlammen opging door brandstichting "omdat mensen de rechtsstaat niet accepteren".

Rombouts zegt dat er duizenden of zelfs tienduizenden agenten bij moeten komen de komende tien jaar. Ook moeten ze beter worden opgeleid. Zelf is hij al sinds 1996 burgemeester van Den Bosch: "Ik ben trots op wat we hebben bereikt qua veiligheidscijfers, maar dan praten we over winkel- en autodiefstal, over woninginbraken. Bekende criminaliteit die we kunnen zien, maar er is een sluipend fenomeen bij gekomen, de ondergrondse criminaliteit, cybercriminaliteit. Die vormen vragen om een andere politie, meer politie."

Volgens de burgemeesters worden hele woonwijken beïnvloed door de criminaliteit. "Als je aan het begin van je carrière staat, dan moet je wel verdomd sterk in je schoenen staan om de verleiding te weerstaan", zegt CvdK Wim van de Donk in de Volkskrant.

De burgemeesters noemen voorbeelden van hoe de bovenwereld signalen kan oppakken. Burgemeester Depla van Breda sprak met bouwmarkten, die hem vertelden dat midden in de winter veel isolatiemateriaal voor buitenzwembaden wordt verkocht, bedoeld voor de hennepteelt.

Kappers

Burgemeester Elly Blanksma van Helmond noemt een ander voorbeeld: "Als bij mij in de straat tien kapperszaken komen en er zit nooit iemand in de stoel, dan kun je op je klompen aanvoelen dat het witwasfabrieken zijn."

Burgemeester John Jorritsma van Eindhoven mist met zijn collega's urgentie bij politiek Den Haag voor de problematiek. "Een beetje chargerend: we lopen in Nederland het risico om de komende honderd jaar één of twee keer natte voeten te krijgen. Moet je kijken hoeveel miljard we daarin pompen. Hier staan we elke dag tot onze knieën in het water en houdt het Rijk de hand op de knip."