'Europa reageert hysterisch op einde Iran-deal'

De Amerikaanse president is wat ze in de internationale politiek een gamechanger noemen: Donald Trump zet alles op scherp. Zo ook de verhoudingen met Europa.

Want de frustratie bij de Europese partners is groot na het eenzijdig afblazen van de Iran-deal door de VS. Opnieuw heeft de Amerikaanse president de Europese Unie in het defensief gedrukt. Opnieuw worden de leiders gedwongen te reageren.

Europa wil zich aan bestaande deals houden, maar kan de VS niet overtuigen van zijn argumenten. "We proberen Iran aan boord te houden en bekijken wat de mogelijkheden zijn om zonder de VS verder te gaan", zegt minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok, die vandaag samen met zijn Europese collega's de kwestie bespreekt in Brussel.

Hysterisch

De Amerikaanse president neemt bij elke discussie de leiding, is dezer dagen in Brussel de veel gehoorde verzuchting. Maar oud-minister Uri Rosenthal vindt de reactie van Europa erg overtrokken. "Wat opvalt is de hysterische manier waarop door voorstanders van de deal is gereageerd. De woordvoerder van de Europese Commissie sprak zelfs openlijk van de 'narcist Trump'. Veel bonter moet je het toch niet maken."

Rosenthal was mede-ondertekenaar van een advertentie in The New York Times die de beslissing van Trump ondersteunt: Mr. President, you are right about Iran.

"Met de deal wordt de infrastructuur van Iran niet vernietigd. Het land heeft met dit plan nog steeds de mogelijkheid om na 2025 weer te werken aan een kernbom. Wij in het Westen zijn van het korte bandwerk. Maar de Perzen denken daar anders over. Zij gaan er prat op dat ze de oudste beschaving zijn. Zij denken in het kader van decennia", zegt Rosenthal.

Volgens de oud-minister lijken voorstanders van de deal met Iran te anticiperen op het stabiliserend effect dat ervan uitgaat voor de regio. "Maar wat is de realiteit? Allereerst zijn de regels in de deal boterzacht. Neem bijvoorbeeld de inspecties van het Internationaal Atoomenergieagentschap. Die moeten van tevoren worden aangekondigd. En dan, de kern, dat stabiliserend effect. Dat is er helemaal niet. De deal is eerder een carte blanche voor Iran om lekker aan de gang te gaan in de regio."

Volgens Rosenthal zijn de miljarden die Iran al heeft ontvangen niet in de ontwikkeling van de economie van het eigen land gestoken, maar in het versterken van de revolutionaire garde in Syrië, Jemen en Hezbollah in Libanon.

Eensgezind

Maar voor Europa is de beslissing van Trumpo zuur. De EU voelt zich noodgedwongen een speelbal in het internationale krachtenveld. Trump legt Iran na het opzeggen van het akkoord over de afbouw van zijn nucleaire programma ook opnieuw sancties op. Bedrijven die toch zaken doen met Iran riskeren een straf, ook Europese bedrijven.

"Dat Europa nu wil aantonen dat het eensgezind is, alsof dat van belang is, in deze kwestie!", zegt Rosenthal. "De eenheid van Europa zou mooi zijn als die werd gesmeed om iets moois overeind te houden. Maar je kunt eenheid niet afdwingen, en al helemaal niet om iets slechts in stand te houden. Dan ben je als Europa verder van huis."

Hosanna

"Als Europa eensgezind de mogelijk economische sancties die weer worden ingevoerd gaat bestrijden, is dat misschien interessant. Maar bij het optuigen van potentiële kernmacht Iran is een eensgezinde daad van Europa niet gewenst", zegt Rosenthal. "Dat hosanna-verhaal glijdt echt van mij af."