Europa gefrustreerd over afblazen Iran-deal door Trump
De frustratie in Europa is groot na het eenzijdig afblazen van de Iran-deal door de VS. Opnieuw heeft de Amerikaanse president Trump de Europese Unie in het defensief gedrukt. Opnieuw worden de leiders gedwongen te reageren. Europa wil zich aan bestaande deals houden, maar kan de VS niet overtuigen van zijn argumenten.
De Amerikaanse president neemt bij elke discussie de leiding, is dezer dagen in Brussel de veel gehoorde verzuchting. Zo begon hij meteen na zijn aantreden een debat over de Europese bijdrage aan de NAVO. Met zijn verwijt dat de Europeanen zich niet aan de financiële afspraken houden en dat iedereen zijn eerlijke deel moet betalen, zette hij die discussie meteen op scherp.
Nederland kreeg ervan langs. Maar met name Duitsland, dat volgens Trump op deze manier geld overhoudt om de Amerikaanse economie kapot te concurreren, moest nu maar eens leveren. De Europese leiders konden niets anders doen dan Trump gelijk geven en beloven dat de defensie-uitgaven langzaam maar zeker omhoog zouden gaan.
Schaakbord
De volgende zet op het schaakbord ging over het handelsakkoord TTIP. De onderhandelingen die volgens de Brusselse onderhandelaars op een haar na waren gevild, werden opgeschort. Argumenten vanuit de Europese Unie dat beide kanten geld konden verdienen met zo'n nieuwe overeenkomst werden door de Amerikanen rücksichtslos van tafel geveegd.
En dan het klimaatakkoord. De Europese leiders probeerden president Trump vorig jaar tijdens een speciale bijeenkomst op Sicilië nog over te halen om daaraan mee te blijven doen. Trump besliste anders en schortte het verdrag van Parijs op. De Europese leiders besloten daarop om samen met China verder te gaan en zelf een tandje bij te zetten om te proberen de klimaatdoelen alsnog te halen.
Dat lijkt het patroon te worden. Pleidooien van de Europese leiders om toch naar de argumenten te luisteren helpen niet. Speciale bijeenkomsten of bezoeken zoals die van Macron en Merkel de laatste weken, ook niet.
Nieuwe vrienden
De reactie bij het afwijzen van de Iran-deal is vergelijkbaar met het moment dat Amerika het klimaatakkoord niet verder wilde uitvoeren. De EU wil proberen koste wat kost de afspraken toch na te komen. En net als bij het klimaat heeft de EU daar ongebruikelijke, of misschien zelfs wel nieuwe vrienden voor nodig.
China speelt een belangrijke rol in het geheel. Maar in het geval van Iran ook Rusland. Dat brengt de EU in een lastig geopolitiek parket. Moeten we zaken doen met deze landen en onze oude vriend Amerika, onze transatlantische bondgenoot, in de steek laten? Dat wordt een zeer ingewikkelde politieke discussie.
En dan hebben we het nog niet eens over de interne verdeeldheid binnen de EU. Zo is Europa sinds het aantreden van Trump een speelbal geworden in het internationale krachtenveld. De vraag is of Trump met het opzeggen van de Iran-deal een stap te ver is gegaan.
Een stap die ertoe leidt dat de Europese leiders een nieuw diplomatiek avontuur aandurven, een tegenzet doen door met Peking en Moskou in zee te gaan. Eén ding is zeker: de Amerikaanse president is wat ze in de internationale politiek een gamechanger noemen. Trump zet alles op scherp.
