Luchtverkeersleiding: ingrijpende maatregelen nodig bij groei Schiphol

• Ben Meindertsma en Hugo van der Parre

  Researchredacteuren

De luchtverkeersleiding op Schiphol kan in de nabije toekomst maximaal 540.000 vluchten per jaar aan. Dat blijkt uit een technische analyse die Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) heeft laten uitvoeren. Als de luchthaven verder wil groeien zijn ingrijpende maatregelen nodig, schrijven de onderzoekers. Het rapport moet het kabinet helpen een besluit te nemen over de toekomst van Schiphol.

Tot 2020 mag Schiphol niet verder groeien dan 500.000 vluchten. Over wat er daarna gaat gebeuren zijn nieuwe afspraken nodig. Schiphol-topman Nijhuis liet eerder weten op te termijn graag door te willen groeien naar 600.000 vliegbewegingen.

Meer ruimte

Dat laatste lijkt op basis van het rapport (pdf.) niet realistisch. De banen op Schiphol liggen dicht en soms haaks op elkaar, en er is weinig ruimte in de lucht. Hierdoor is de situatie op Schiphol buitengewoon complex.

Als het drukker wordt op Schiphol ontstaan er vooral capaciteitsproblemen op de grond en in het luchtruim voor vluchten naar het zuiden en het oosten, zo blijkt uit de analyse. Op dit moment heeft LVNL al moeite de vluchten in die richtingen goed af te handelen.

Alleen met zeer ingrijpende maatregelen zou een forse groei naar meer dan 540.000 vluchten mogelijk zijn, maar ook in dat geval is nog steeds niet zeker of LVNL die capaciteit aankan. In ieder geval moet er op de grond meer ruimte komen voor vliegtuigen om te parkeren, moet er een lichtgeleidingssysteem komen voor taxibanen en moeten vliegtuigen minder tijd krijgen om te landen of op te stijgen. Daarbovenop moet het verkeersafhandelingssysteem van de luchtverkeersleiders worden gemoderniseerd en is herindeling van het luchtruim noodzakelijk.

Gevoelig

Een groei tot 540.000 vluchten lijkt realistischer, maar dan zijn er evengoed ingrijpende maatregelen nodig. Zo moet volgens de onderzoekers in ieder geval de vierde-baanregel (de afspraak dat alleen bij uitzondering vier banen tegelijk mogen worden gebruikt) worden verruimd. Dat ligt gevoelig, omdat deze afspraak de geluidshinder moet beperken en tot stand is gekomen in het akkoord dat de luchtvaartsector heeft gesloten met omwonenden en omliggende gemeenten.

Ook moeten de luchtverkeersleiders gaan fuseren met hun militaire collega's, zo valt op te maken uit het rapport. Op dit moment regelen de militaire luchtverkeersleiders het vliegverkeer op Eindhoven en in het militaire luchtruim, terwijl de LVNL voornamelijk het verkeer op Schiphol, Rotterdam en de overige luchthavens afhandelt. Dat het luchtruim is opgedeeld maakt het afhandelen van grote hoeveelheden vliegverkeer te complex.

Geluidsbelasting

Vorig jaar concludeerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid al dat de veiligheid op Schiphol in het geding is als de luchthaven verder doorgroeit. Gisteren benadrukte de raad nog eens dat er tot nu toe te weinig is gedaan met zijn aanbevelingen.

Of Schiphol daadwerkelijk kan groeien moet ook blijken uit de milieueffectrapportage (MER) dat deze zomer verschijnt en waar door alle partijen reikhalzend naar uit wordt gekeken. Behalve om veiligheid draait het in de discussie namelijk ook over de geluidsbelasting voor omwonenden.

Het cijfers van 540.000 vliegbewegingen is door de onderzoekers overigens niet willekeurig gekozen. In een voetnoot schrijven ze: "Het getal van 540.000 is afgeleid van de MER-discussie die parallel plaatsvindt." Onbedoeld geeft het LVNL-rapport daarmee ook een inkijkje in de discussie aan de andere tafel.