Rijbewijs honderden ouderen ten onrechte ingenomen
Politie en marechaussee hebben de afgelopen drie jaar ten onrechte het rijbewijs ingenomen van 229 automobilisten van 70 jaar en ouder. Dat deden zij omdat zij bij controles concludeerden dat deze ouderen lichamelijk of psychisch niet meer in staat waren om een auto te besturen.
Na medisch onderzoek en eventueel een rijtest bleken deze 70-plussers echter volledig in orde te zijn. Vaak kregen ze pas na meer dan een half jaar hun rijbewijs terug.
Een en ander is op te maken uit cijfers die de NOS heeft opgevraagd bij het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen. Het CBR beoordeelt in Nederland de rijvaardigheid en medische geschiktheid van autobestuurders. De organisatie stelt in een reactie dat er geen sprake is van willekeur, omdat de inschatting van de politie in veel meer gevallen (88 procent) juist wordt bevestigd.
Zonder rijbewijs ben ik behoorlijk gehandicapt.
Een van de senioren die vorig jaar hun rijbewijs te plekke moesten afgeven is Cees Smit Sibinga (78). Hij vreest dat er sprake is van ouderendiscriminatie. "Verkeersovertredingen van mensen van een meer gevorderde leeftijd worden kennelijk al snel gezien als aanwijzingen dat iemand niet meer goed functioneert. Terwijl agenten absoluut niet zijn opgeleid om dat te beoordelen."
De Groningse emeritus hoogleraar kreeg zijn rijbewijs terug nadat uit een medisch onderzoek was gebleken dat hij "gezien zijn leeftijd in topconditie is". Daar waren zeven maanden en "oneindig veel bureaucratie" overheen gegaan. "Al die tijd zat ik flink in de problemen, want ik reis nog de hele wereld over om voor de VN-gezondheidsorganisatie WHO bloedbanken op te zetten", zegt hij. "Zonder rijbewijs ben ik behoorlijk gehandicapt."
"En tot op heden heb ik noch van de Koninklijke Marechaussee, noch van het CBR enige vorm van excuus mogen ontvangen. Terwijl het echt iets met je doet, als je opeens een brief ontvangt waarin wordt beweerd dat er 'duidelijke aanwijzingen zijn dat u geestelijk en/of lichamelijk niet goed functioneert of dat u ernstige psychiatrische problemen heeft'."
Zinloos
Een andere 70-plusser, die anoniem wil blijven omdat hij zijn rijbewijs ondanks een positief medisch advies nog niet terug heeft, is vooral boos over het feit dat beroep tegen een inbeslagname in feite zinloos is. De gedupeerde is oud-medewerker van het Openbaar Ministerie en is verbaasd over wat hij meemaakt.
"Op papier is er wel de mogelijkheid van beroep, maar de CBR-medewerker die ik aan de lijn kreeg, raadde mij af daar gebruik van te maken. Het hele proces van teruggave wordt er volgens hem verder door vertraagd", zegt hij. "En het heeft toch geen zin: het CBR gaat ervan uit dat het blind kan varen op de juistheid van de politierapporten. In het Nederlandse strafrecht is je positie als verdachte veel sterker dan in dit soort kwesties in het administratieve recht."
'Gaat om veiligheid'
Het CBR zegt in een reactie dat in 12 procent van de gevallen ouderen na een medisch onderzoek geschikt worden bevonden om te rijden. Maar dat betekent niet automatisch dat zij dat op het moment van de aanhouding door de politie waren. Sommige oudere automobilisten zouden in de tussentijd maatregelen nemen, zoals een staaroperatie of een ander gebruik van medicijnen. "Het gaat om de veiligheid van álle mensen op de weg", zegt een woordvoerder. "En die wordt beschermd door deze wetgeving, ook al is dat voor een enkel individu soms niet leuk."
En over de kritiek dat de procedure van teruggave bureaucratisch is en onnodig lang duurt: "In vrijwel 100 procent van de gevallen halen wij als CBR de wettelijke normen."
Een woordvoerder van de Nationale Politie reageert: "Wij herkennen deze kritiek niet. Als wij gevaarlijke situaties menen te zien of afwijkend gedrag, dan moeten wij als politie ingrijpen. Leeftijd is daarbij geen criterium."
Evaluatie
Die wettelijke normen zijn erg ruim volgens de betrokken ouderen. Zo mag het CBR over de procedure rond de medische keuring vier maanden doen. Daarmee geconfronteerd stelt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat dat nog voor de zomer een algemene evaluatie van het CBR wordt afgerond. Daarin wordt de lengte van dit soort termijnen ook meegenomen.
