"We mogen er zijn en we eisen onze plek op. We pakken 'm." Een nieuwe generatie zwarte jongeren eist haar plek op in de samenleving. Ze hebben er genoeg van om als minder te worden gezien en niet binnen het schoonheidsideaal te passen.
Dat geluid klinkt ook bij de presentatie van de deelnemers aan de Miss Black Hair in Amsterdam Zuidoost. Een missverkiezing voor de zwarte vrouw met kroeshaar. Het mooiste kapsel wint, maar de wedstrijd heeft als doel de eigenwaarde van zwarte vrouwen te vergroten.
"Zwarte vrouwen hebben jarenlang hun haren met gevaarlijke chemicaliën steil gemaakt om er meer westers uit te zien. Terwijl ons natuurlijke kroeshaar, zoals dat uit ons hoofd groeit, gewoon hartstikke mooi is", zegt organisator Ashaki Leito.
"Ik mag mijn haar nu laten zien van mezelf", zegt kandidate Chavella Overman (27). "Ik bepaal dat het mooi is en niemand anders. En ik hoop jongeren en kinderen te motiveren hun natuurlijke haar te accepteren en zichzelf daarmee te omarmen."
Black Archives
De roep om erkenning en gelijkwaardigheid kreeg de laatste jaren vooral een gezicht door de demonstraties tegen Zwarte Piet. Maar die strijd is maar een klein onderdeel van een veel bredere beweging, waarin jongeren op zoek gaan naar hun eigen zwarte identiteit.
De zwarte geschiedenis speelt daarin een hoofdrol. Er is behoefte om de kennis over die geschiedenis te vergroten. Het gaat dan om de geschiedenis van kolonialisme, racisme en het slavernijverleden, dat door sommigen gezien wordt als een 'verzwegen verleden'.
De in Amsterdam Zuidoost geboren Jessica de Abreu en Mitchell Esajas zetten daarom samen de Black Archives op. Het omvat meer dan 5000 boeken, documenten en objecten over de zwarte strijd, identiteit en beeldvorming.
"Het verleden heeft nog steeds impact op vandaag", zegt De Abreu. "Als het gaat om discriminatie op de arbeidsmarkt of in het onderwijs, dan worden zwarte mensen en mensen van kleur nog steeds gezien als minder intelligent."
Het is de vraag of zwarte artiesten nu de geschiedenis van het n-woord kennen.
De geschiedenis staat ook centraal in het project 'Welke sporen horen we?'. Nyanga Weder en Surya Nahumury geven workshops aan scholieren waarin ze teksten en videoclips van rappers analyseren. De workshops zijn vooral bedoeld om meer bewustzijn te creëren binnen de zwarte gemeenschap zelf.
Bijvoorbeeld over het gebruik van het zogenoemde n-woord. "Ik ben een beetje onzeker, want ik weet niet of je fokt met een neger", is een zin die behandeld wordt. "Het woord is heel beladen, want het staat voor idiote nietsnut. En dat is nog zacht uitgedrukt", zegt Nahumury.
Volgens haar proberen zwarte artiesten er een positieve term van te maken. Of het oké is dat zij het n-woord zelf wel gebruiken, daar is discussie over. "Wij willen in ieder geval de lading en de context van zo'n woord overbrengen", zegt Weder. "Het is de vraag of zwarte artiesten nu de geschiedenis ervan kennen."
