De kritiek op het Engels als voertaal op universitaire opleidingen zwelt aan. De discussie over de 'Engelse ziekte' woedt al jaren in de academische wereld, maar nu ook in de rest van de samenleving. Universitair docenten, decanen en studenten schrijven de opiniepagina's van kranten vol.
Emeritus hoogleraar Taalpsychologie Annette de Groot wil dat er per direct een tijdelijke stop wordt ingesteld. "Opleidingen die nu het Engels als voertaal willen gaan gebruiken, moeten nul op het rekest krijgen."
Ook moeten buitenlandse studenten en docenten in haar ogen verplicht de Nederlandse taal leren. Zonder deze maatregelen komt de kwaliteit van het onderwijs volgens haar in gevaar en holt het Nederlands van Nederlandse studenten achteruit.
De Landelijke Studentenbond LSVb is ook voorstander van een tijdelijke stop. De internationalisering schiet volgens de vakbond nu te ver door. "Het Engels als voertaal rukt wel in een heel rap tempo op. Universiteiten zetten massaal in op internationalisering", zegt LSVb-voorzitter Tariq Sewbaransingh.
Bij twintig procent van de bachelorstudies is de voertaal nu Engels. Bij de masters ligt dat percentage veel hoger, op bijna 70 procent. Dat heeft een nadelig bijkomend effect, aldus Sewbaransingh. "Bij studies met een maximum aantal studenten dreigen buitenlandse studenten nu de Nederlandse studenten te verdrukken."
In studies waarbij studenten later voor internationale bedrijven gaan werken, ligt het Engels als voertaal voor de hand, vindt de LSVb-voorzitter. "Maar waarom moet een studie in het Engels zijn als de studenten uiteindelijk gewoon in Nederland hun vak zullen uitoefenen?"
Steenkolen
Volgens de LSVb gaan universitaire opleidingen te abrupt over op het Engels en dreigt het gevaar van 'steenkolenengels'. "Er wordt onvoldoende nagedacht over de scholing van docenten. Hun Engels is te vaak niet goed genoeg."
Een tijdelijke stop op het uitbreiden van studies in het Engels geeft universiteiten volgens de LSVb ook de tijd om het niveau van de docenten - die nu al in het Engels doceren - op te krikken.
De koepel van universiteiten, VSNU, voelt niets voor een tijdelijke stop. Een universitaire opleiding kan de afweging om tot Engels over te gaan het beste zelf maken. "Een tijdelijke stop is onnodig en zelfs onwenselijk", schrijft de VSNU in een reactie. Wel noemt de koepel een goede beheersing van zowel het Engels als het Nederlands van docenten en studenten een belangrijke voorwaarde. "De kwaliteit van het onderwijs staat voorop."
In België gaan de universiteiten heel anders om met de internationalisering. In Vlaanderen is het aantal opleidingen dat het Engels als voertaal mag voeren, gebonden aan een wettelijk maximum: achttien procent voor de bacheloropleidingen, 50 procent voor de masteropleidingen.
Dit maximum wordt bij lange na niet gehaald. Het aantal opleidingen in het Engels is in Vlaanderen zeer gering. Nog geen twee procent van de bachelor- en 22 procent van de master-opleidingen.
Bedachtzaam
Buitenlandse studenten zijn in Vlaanderen verplicht om eerst een taaltoets Nederlands te halen zodat zij de lessen in het Nederlands/Vlaams kunnen volgen. Buitenlandse docenten moeten binnen vijf jaar de taal bijna even goed spreken als een Vlaming zelf. Halen zij dit niveau niet, dan kan de docent ontslagen worden.
Het strikte taalbeleid is logisch, aldus Benjamin Biebuyck, bestuurder van de Universiteit Gent. "Wanneer we mensen niet de gelegenheid geven het Nederlands ten volle te leren kennen, dan sluiten we ze uit van een groot deel van het publieke leven."
De universiteiten in België gaan volgens Biebyck zeer bedachtzaam om met de verengelsing van de opleidingen. "Probeer het niet te doen waar het geen aangetoonde meerwaarde heeft. Dat is een verstandige houding. Ik ben er niet zeker van dat alle Engelstalige opleidingen in Nederland perse Engelstalig moeten zijn. Het moet niet ten koste gaan van het Nederlands of de taal waarin je ook moet functioneren."
Misschien zijn er wel internationale studenten die nu niet naar België komen ze verplicht Nederlands moeten leren, denkt Biebuyck. "Maar mijn indruk is dat het overgrote deel van de studenten het aanleren van het Nederlands als een meerwaarde ervaart."
