Europese steden willen hulp EU om data Airbnb-verhuurders te krijgen

De EU moet regelen dat gemeenten meer grip krijgen op bedrijven als Airbnb, Wimdu en Booking.com. Die verhuurplatforms moeten verplicht kunnen worden om adressen en namen van verhuurders te verstrekken. Daarvoor pleit een groep van Europese toeristensteden, waaronder Amsterdam.

Ze hopen zo meer grip te krijgen op de groeiende verhuur van woningen aan toeristen. De groep bestaat verder uit Reykjavik, Barcelona, Madrid, Krakau, Wenen en Brussel. Ze waren op uitnodiging van gemeente Amsterdam bijeen om te praten over de effecten van de verhuur van huizen aan toeristen, via sites als Airbnb.

Balanceren

In al die steden proberen gemeentebesturen een balans te vinden tussen aan de ene kant de extra toeristen en inkomsten die de verhuur oplevert en aan de andere kant het gevaar dat de lokale bevolking nog maar moeilijk aan een woning komt en er wijken ontstaan met bijna alleen maar toeristen.

Wethouders en ambtenaren van de steden kregen onder meer te zien hoe handhavers van de gemeente Amsterdam langsgaan bij een appartement waar illegale verhuur wordt vermoed.

Airbnb niet uitgenodigd

Airbnb was niet uitgenodigd voor de conferentie. Het bedrijf zegt in een reactie met meer dan 300 (lokale) overheden samen te werken aan duidelijke regels rondom het delen van je huis. "Terwijl andere bedrijven, zoals Booking.com, HomeAway, Tripadvisor en Expedia, niets doen, willen wij dat het op een verantwoorde en duurzame wijze groeit. Zo hebben we vorig jaar in steden als Londen en Amsterdam automatische limieten ingesteld op hoe vaak per jaar je je huis kan verhuren."

Airbnb zegt op meer dan 340 plekken toeristen- en hotelbelasting te innen bij verhuurders. Het bedrijf heeft zo al meer dan een half miljard dollar opgehaald voor overheden.

Hieronder een overzicht van wat er speelt in de steden die bij de conferentie waren.

Reykjavik: toerisme-explosie

"We zijn blij met het groeiende toerisme", zegt Sigurdur Bjorn Blondal, locoburgemeester van Reykjavik. "Het is nu de belangrijkste bron van buitenlands geld, meer dan de visexport. Maar door het toerisme stijgen de huizenprijzen hard. En vooral in het centrum van Reykjavik worden heel veel woningen aan toeristen verhuurd."

Het toerisme naar het kleine IJsland is de afgelopen jaren explosief gegroeid, van minder dan een half miljoen bezoekers in 2010 naar 1,8 miljoen in 2016. Het landje heeft veel te weinig hotelkamers om al die toeristen te verwerken en daarom zetten steeds meer huiseigenaren hun woning op Airbnb. Hoofdstad Reykjavik heeft grofweg 50.000 woningen. Daarvan staan er volgens dataverzamelaar AirDNA zo'n 2300 op Airbnb, oftewel 4,6 procent van alle woningen.

In sommige gevallen moeten permanente huurders een huis uit, omdat de eigenaar de woning via Airbnb wil verhuren. Om dit tegen te gaan, geldt sinds een jaar de regel dat huiseigenaren hun woning maximaal 90 dagen per jaar aan toeristen mogen verhuren. Ook heeft de gemeente invallen gedaan bij appartementen die niet over de juiste vergunningen beschikken.

Airbnb zegt dat de gemiddelde IJslandse verhuurder zijn woning rond de 60 dagen per jaar verhuurt.

Barcelona: boetes en samenwerking

Onder leiding van de linkse, activistische burgemeester Ada Colau is Barcelona een offensief gestart om 'overtoerisme' tegen te gaan. In het centrum van de stad mogen geen nieuwe hotelkamers of toeristenappartementen meer bij komen. Ook worden er geen vergunningen meer afgegeven om kamers via Airbnb te verhuren.

Er worden in de stad veel appartementen illegaal verhuurd aan toeristen. Er zijn 9600 appartementen met een vergunning en de gemeente vermoedt dat er nog eens 6000 zijn zonder vergunning. Eind 2016 kregen Airbnb en HomeAway allebei een boete van 600.000 euro vanwege het faciliteren van illegale verhuur.

Afgelopen zomer kondigde Airbnb aan samen met de gemeente illegale verhuur aan te willen pakken. Het bedrijf zei toen al 1300 illegale appartementen verwijderd te hebben en daar mee door te gaan.

Madrid: rechter verbiedt verbod

Om de opkomst van Airbnb tegen te gaan, verbood Madrid in 2014 de verhuur van appartementen aan toeristen voor korter dan vijf dagen. Maar twee jaar later zette een rechter een streep door dat verbod. Nu wil Madrid dat een vereniging van eigenaren van een appartementencomplex kan verbieden dat er in het pand verhuurd wordt aan toeristen.

Er staan zo'n 13.000 Madrileense appartementen en kamers op Airbnb.

Wenen: inning belasting

Particulieren die in de Oostenrijkse hoofdstad hun woning aan toeristen verhuren moeten een lokale belasting betalen. Maar die belasting wordt volgens de gemeente op grote schaal ontdoken.

Wenen wil daarom eigenlijk van Airbnb de namen en adressen van verhuurders weten, maar kan daar geen overeenstemming over bereiken met het bedrijf. De gemeente en Airbnb zijn nog in onderhandeling over het alternatief: dat Airbnb namens de gemeente de belasting int.

Volgens AirDNA zijn er bijna 9000 Airbnb-accommodaties in Wenen.

Brussel: ingewikkelde registratie

Huiseigenaren in Brussel moeten aan allerlei regels voldoen als ze hun woning via Airbnb willen verhuren. Ze moeten zich registreren bij de gemeente en kopieën van hun identiteitskaart, eigendomsbewijs, verzekeringscontract, uittreksel uit het strafregister, bewijs van brandveiligheid en een plattegrond inleveren. Als het gaat om een woning in een appartementencomplex, dan moet er ook een schriftelijke toestemming van de andere bewoners zijn.

Veel verhuurders zien dat niet zitten en verhuren hun woning illegaal. Begin 2017 waren er een kleine 2000 aanmeldingen, terwijl er op Airbnb ruim 7000 Brusselse accommodaties stonden.

Airbnb is tegen de Brusselse regels. "Ze zijn ingewikkeld en inwoners die zo nu en dan hun huis willen verhuren worden behandeld als hotels. Het is een omslachtig registratieproces, ontworpen voor grote bedrijven."

Krakau: feesttoeristen

"Sommige inwoners vinden dat er te veel toeristen komen", zegt Bozena Zaremba-Marcych van het toerismebureau van Krakau. "Wij proberen een balans te vinden, want veel inwoners verdienen ook goed aan de toeristen. Verhuurders moeten zich registreren bij ons, maar veel van hen doen dat niet."

De tweede stad van Polen, met het mooie historische centrum, is een toeristische trekpleister van formaat. Maar er wordt geklaagd dat er te veel overlastgevende toeristen komen die er alleen maar willen feesten en drinken.

Die verblijven voor een deel in Airbnb's. Volgens dataverzamelaar AirDNA heeft Krakau (760.000 inwoners) namelijk meer dan 5000 Airbnb-accommodaties. Die zitten vooral in en om het historische centrum.

Amsterdam: nog maar 30 dagen

Al een aantal jaar geleden voerde Amsterdam regels in voor verhuur van je appartement aan toeristen: het mag maximaal 60 dagen per jaar en aan maximaal vier personen per appartement. Ook moet de eigenaar van de woning er de rest van het jaar zelf wonen.

In oktober 2017 kwam daar een meldplicht bovenop. Je moet nu iedere keer dat je de woning verhuurt dit melden bij de gemeente. En eerder deze maand besloot de gemeente dat het maximaal aantal dagen omlaag gaat van 60 naar 30. Die maatregel gaat in 2019 in.

Met een automatische limiet op de site handhaaft Airbnb nu zelf het maximum van 60 dagen. Het bedrijf is wel tegen de verlaging naar 30 dagen. Er zijn in Amsterdam zo'n 19.000 Airbnb-accomodaties, waar in 2017 zo'n 800.000 mensen in verbleven.